Peşə xəstəlikləri
Peşə xəstəlikləri — zərərli istehsal faktorlarına məruz qalma nəticəsində yaranan xəstəliklər. BƏT mütəxəssislərinə görə, Rusiya Federasiyasında hər il təxminən 190 min insan pis iş şəraitinə görə ölür[1]. Rus peşə patoloqlarına görə, 1930-cu illərdən bəri Rusiya Federasiyasında qeydə alınan peşə xəstəliklərinin sayı sistematik olaraq azaldılmışdır[2], nə baş verdiyinin obyektiv mənzərəsi olmaması və stimullaşdırmaq üçün adekvat bir dövlət siyasətinin iş şəraitini yaxşılaşdırmaq üçün işəgötürənlərin inkişafına mane olur.
Peşə xəstəliklərinə yalnız peşə fəaliyyəti kontekstində meydana gələn və ya bu peşədə ümumi populyasiyada və ya digər işçi qruplarında daha çox rast gəlinən xəstəliklər aiddir [3][4].
Bir neçə ölkədə işçinin təzminat və ya müavinət almağa haqq qazandığı peşə xəstəlikləri siyahısı var. Bu siyahıya daxil olmayan xəstəliklər üçün kompensasiya verilmir. Bu səbəbdən rəsmi siyahılara daxil edilməyən peşə mənşəli xəstəlikləri təsvir etmək üçün "peşə səbəb olduğu xəstəliklər" ifadəsi istifadə olunur. Bir çox ölkənin qanunvericiliyində müəyyən bir xəstəliyin işçinin iş şəraitində olmasından qaynaqlandığı fərziyyəsi mövcuddur və xəstəliyin başqa bir səbəbə görə olduğunu sübut etmək işəgötürənin və ya sığortaçının işidir.
Profilaktikası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qarşısının alınması tədbirləri, qıcıqlandırıcıyı iş yerindən kənarlaşdırmaqla və ya qapalı sistemlərdə və ya avtomatlaşdırmada güclü qıcıqlandırıcı maddələr istifadə edərək texniki qoruma yolu ilə qıcıqlandırıcı görünüşünü aradan qaldırmaq, qıcıqlandırıcıyı dəyişdirmək və ya çıxarmaq və işçilərin şəxsi müdafiəsini əhatə edir[5].
Peşə xəstəliklərinin qarşısını almaq və onlara nəzarət etmək üçün əksər ölkələr müvafiq qanunlarını nəzərdən keçirir və yeniləyirlər, əksəriyyəti peşə xəstəlikləri qanunlarının pozulmasına görə cərimələri əhəmiyyətli dərəcədə artırırlar[6]. Ümumiyyətlə qanunla tənzimlənən peşə xəstəliklərinin qarşısının alınması yaxşı təchizat zəncirinin idarə edilməsinin bir hissəsidir və şirkətlərə peşə sağlamlığı üçün təhlükələri müəyyənləşdirmək və qarşısını almaq üçün tədarük zənciri sosial uyğunluq sxemlərini hazırlamağa, tətbiq etməyə və izləməyə imkan verir[7].
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ ILO. "Безопасные условия труда – одно из основных прав человека и неотъемлемая часть понятия «достойный труд»". www.ilo.org/moscow/. МОТ. 2020-08-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-09-05.
- ↑ Измеров Н.Ф., Кириллов В.Ф. - ред. Гигиена труда (2000 nüs.). Москва: ГЭОТАР-Медиа. 2010. 13–14. ISBN 978-5-9704-1593-1.
- ↑ Монаенкова А.М. Профессиональные болезни // Большая медицинская энциклопедия. 21. Преднизон - Растворимость (3 изд 150800 nüs.). Москва: Советская энциклопедия. гл. ред. Б.В. Петровский. 1983. 243–245.
- ↑ Профессиональные болезни. 27. Полупроводники - Пустыня (Большая Российская Энциклопедия (в 35 т.) 22000 nüs.). Москва: Научное издательство «Большая российская энциклопедия». председ. Осипов, Юрий Сергеевич и др., отв. ред. С.Л. Кравец. 2014. 647–648. ISBN 978-5-85270-364-4.
- ↑ Kanerva's Occupational Dermatology. ISBN 978-3-642-02035-3.
- ↑ "MeSH Browser". meshb.nlm.nih.gov. 21 June 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 March 2019.
- ↑ HSE (Health and Safety Executive of Great Britain) Skin at work Arxivləşdirilib 2019-08-29 at the Wayback Machine Retrieved on June 20, 2009
Lüğətlər və ensiklopediyalar | ||||
|---|---|---|---|---|
