Bolqarıstan: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
SieBot (müzakirə | töhfələr)
35.740 redaktə
SieBot (müzakirə | töhfələr)
35.740 redaktə
k Bot redaktəsi dəyişdirilir: rw:Bulugariya
Sətir 426: Sətir 426:
[[roa-tara:Bulgarie]]
[[roa-tara:Bulgarie]]
[[ru:Болгария]]
[[ru:Болгария]]
[[rw:Buligariya]]
[[rw:Bulugariya]]
[[sa:बुल्गारिया]]
[[sa:बुल्गारिया]]
[[sah:Болгария]]
[[sah:Болгария]]

18:45, 19 yanvar 2011 tarixindəki versiya

Bolqarıstan
Република България
Bayraq Gerb[d]
Bayraq Gerb[d]
A discovery to share
Rəsmi dili Bolqar dili
Paytaxt Sofiya
İdarəetmə forması Parlament respublikası
 • Əhali
  • 6.447.710 nəf. (31 dekabr 2022)
Valyuta Bolqarıstan levi
İnternet domeni .bg
ISO kodu BG
BOK kodu BUL
Telefon kodu +359
Saat qurşaqları
Nəqliyyatın yönü sağ[d][1]
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar


Bolqarıstan Respublikası (bolqarca: Република България), Avropa ölkəsi və Avropa İttifaqı, Şimali Atlantika Müqaviləsi Təşkilatı (NATO) üzvüdür.

Beş ölkə ilə - şimaldan Rumıniya, qərbdən Serbiya və Makedoniya, cənubdan Yunanıstan və Türkiyə ilə həmsərhəddir.

Əfsanəyə görə, Allah dünyadakı torpaqları xalqlar arasında bölüşdürən vaxt bolqarlardan savayı bütün xalqlar "auksionda" iştirak ediblər. Bolqarlar isə bu vaxt torpaqda "eşələnirmişlər", - axşamacan zəmilərdə toxum səpirmişlər. Allah onların bu zəhmətkeşliyini görüb onlara cənnəti - indi Bolqarıstan adlanan ərazini hədiyyə edib.

Bolqarıstanda yerli idarəetmələr, bölgə, şəhər tipli qəsəbə (district) və bələdiyyələrdir. 1991-ci ildə qurulan şəhər tipli qəsəbələr hələ ki, qurulma mərhələsini tamamlamamışdır.

Hal-hazırda Bolqarıstanda 9 bölgə və 255 bələdiyyə vardır. Bolqarıstanın əhalisi 7,563,710 nəfər və ərazisi 111.000 kv. km-dir.

Demoqrafiya

Bolqarıstan Milli Statistika İnstitutunun 31 dekabr 2009-ci ilə olan məlumatına əsasən ölkə əhalisi 7,563,710 nəfərdir .[2]

Etnik tərkib

НАЦИОНАЛЕН СТАТИСТИЧЕСКИ ИНСТИТУТ
Etnik qruplar Ölkə əhalisi[3][4] Sofiya şəhəri
Toplam 7,928,901 1,170,842
Bolqar 6,655,210 1,124,240
Türk 746,664 6,036
Qaraçı 370,908 17,885
Rus 15,595 3,127
Erməni 10,832 1,672
Arumın 10,566 195
Makedoniyalı 5,071 858
Qaraqaçan 4,107 ?
Yunan 3,408 1,157
Ukraynalı 2,489 ?
Ərəb 2,328 ?
Krım tatarı 1,803 ?
Yəhudi 1,363 892
Rumın 1,088 93
Polyak 825 ?
Vyetnamlı 635 ?
Qaqauz 540 ?
Alman 436 ?
Serb 422 ?
Çərkəz 367 ?
Çex 316 ?
Alban 278 ?
Fransız 195 ?
Macar 169 ?
Slovak 161 ?
Kürd 147 ?
Afrikalı 78 ?
Sloven 28 ?
Boşnak 23 ?
Digər 92,849 14,116

Bolqarlar

2001-ci il siyahıya almasına əsasən 7,928,901 nəfər olan Bolqarıstan əhalisinin 83,94%-i(6,655,210 nəfər) öz milli mənsubiyyətini Bolqar olaraq göstərmişdir . 2001-ci il siyahıya alması zamanı onlardan 6,622,850 nəfəri ana dilini Bolqar dili olduğunu bildirdi .[3] 6,655,210 nəfər Bolqarın 6,315,938 nəfəri xristianlığa (6,263,536 nəfəri pravoslav , 37,811 nəfəri katolik , 14,591 nəfəri protestant) , 131,531 nəfəri islama , 107,741 nəfəri isə digər dinlərə etiqad edir .[3]

Türklər

Türk əsilli tayfaların Bolqarıstan Respublikasının ərazisində məskunlarşması tarixi təxminən III əsrin sonu IV əsrin əvvəllərində başlamış Osmanlı İmperiyasının Bolqarıstanın ərazisinin fəthinədək davam etmişdir .

2001-ci ildə aparılmış siyahıya almaya əsasən ölkə əhalisinin 9,42%-i (746,664 nəfər) öz etnik mənsubiyyətini Türk olaraq göstərmişdir .[3] Beləliklə bu siyahıya alma zamanı türklərin 720,136 nəfəri ana dilini türkcə , 26,147 nəfəri isə Bolqar dili olaraq göstərmişdir .[3]Din inanc baxımından isə türklərin 713,024 nəfəri islama (660,003 nəfəri sünni , 53,021 nəfəri qızılbaş) , 10,052 nəfəri xristianlığa (5,425 nəfəri provoslav , 2,561 nəfəri katolik , 2,066 nəfəri protestant) ,23,588 nəfəri isə digər dinlərə etiqad edirlər .[3]

Qaraçılar

2001-ci il siyahıya alması zamanı 370,908 nəfər öz etnik mənsubiyyətini Qaraçı (bolqarca : Роми) olaraq göstərmişdir .[3]Onların 204,977 nəfəri xristianlığa (180,326 nəfəri pravoslav , 24,651 nəfəri protestant) , 103,436 nəfəri islama , 62,495 nəfəri isə digər dinlərə etiqad edir .[3]Siyahıya almaya əsasən Qaraçıların 319,821 nəfəri ana dilini qaraçı dili (bolqarca : майчин език) , 26,147 nəfəri bolqar dili , 24,214 nəfəri türkcə , 726 nəfəri isə digər dillər kimi göstərmişdir .[3]

Bölgələrlə bağlı statistik göstəricilər

# Bölgənin adı Əhalisi Ərazisi (kv. km) Sıxlıq
1 Sofiya şəhəri 1.220.196 1.241.5 983.4
2 Burqaz 878.145 14.659.7 59.7
3 Varna 991.901 11.927.8 83.0
4 Loveç 1.048.025 15.150.0 69.0
5 Montana 653.285 10.622.0 61.7
6 Plovdiv 1.289.991 13.625.2 94.5
7 Ruse 835.713 10.838.2 77.8
8 Sofiya 1.003.761 19.100.4 52.9
9 Haskovo 1.055.010 13.897.0 76.0
10 Cəmi 8.976.027 11.061.8 80.8

Adın etimologiyası

Bolqar xalqının etnonimindən.

Tarix

Bolqarıstan beş əsr ərzində Osmanlı imperiyasına daxil olub. Buna baxmayaraq, bütün bu dövr ərzində Bolqarıstanda pravoslav ənənələri güclü olub. İkinci Dünya müharibəsindən sonra, Bolqarıstan demək olar ki, yarım əsr Sovet İttifaqının əlaltısına çevrildi. Ölkənin 2004-cü il mart ayında NATO-ya daxil olması Qərb dünyasına inteqrasiya yolunda Bolqarıstanın ən böyük uğuru oldu.

Kommunizmin dağılmasından sonra Bolqarıstanın demokratiya və bazar iqtisadiyyatına keçidi asan olmadı. 90-cı illərin birinci yarısında siyasi qeyri-stabillik və tətillər davam etdi. Öz partiyalarının adını sosialist kimi dəyişdirən kommunistlər yenə də böyük təsirə malik idilər. 90-cı illərin ikinci yarısında isə ölkədə daha çox stabillik, iqtisadi islahatların həyata keçirilməsində inkişafın hiss edilməsi müşahidə olunub. 2001-2005-ci illər arasında baş nazir vəzifəsini keçmiş çar II Simeon tutanda, ölkə iqtisadiyyatını Avropa Birliyi meyarlarına uyğunlaşdırmaq məqsədilə aktiv bazar islahatları keçirdi. Nəticədə, Bolqarıstan inflyasiyanın və həmin vaxta qədər 20 faizə çatan işsizliyin azalması ilə iqtisadi inkişafa nail oldu. Buna baxmayaraq, əhalinin həyat səviyyəsi və gəliri hələ də aşağı olaraq qalır. 2004-cü ildə Bolqarıstan Avropa Birliyinə (AB) namizədlər arasına düşmədi. Amma artıq 2005-ci ilin aprel ayında ölkə birliyə daxil olmaq barədə müqavilə imzaladı və 2007-ci il yanvarın 1-dən Avropa Birliyinin tərkibinə daxil olması ilə əlaqədar razılıq əldə etdi[5].

Coğrafiya

Hökumət

Siyasət

1. Demokratik Qüvvələr İttifaqı - DQİ (1989) sədr: N.Mixaylova; 2. Bolqarıstan Sosialist Partiyası - BSP (1991) sədr: S.Stanişev; 3. Xalq İttifaqı: Demokratik Partiya və Bolqarıstan Xalq Əkinçi İttifaqı, lider: A.Mozer; lar 4. Azad Demokrat İttifaqı, lider: S.Sofyaneki.

İnzibati ərazilər

8 vilayətdən ibarətdir. Vilayətlər icmalara bölünür.

Xarici əlaqələr

Silahlı qüvvələr

İqtisadiyyat

Daşınma və kommunikasiyalar

Dil

Bolqar dili.

Din

2001-ci il siyahıya almasının yekunlarına əsasən Bolqarıstanda 96 dini cərəyan qeydə alınmışdır .[3]

НАЦИОНАЛЕН СТАТИСТИЧЕСКИ ИНСТИТУТ
Dini cərəyanlar Etiqad edənlərin sayı[3]
Toplam 7,928,901
Provolav xristianlar 6,552,751
Katolik xristianlar 43,811
Protestan xristianlar 42,308
Qriqoryan xristianlar 6,500
Sünni müsəlmanlar 913,957
Qızılbaş müsəlmanlar 53,021
Buddistlər 1,042
İudaistlər 653
Digər 314,858


Mədəniyyət

Elm

Şəkillər

Həmçinin bax

İstinadlar

Xarici keçidlər

İstinadlar

  1. ↑ http://chartsbin.com/view/edr.
  2. ↑ НАЦИОНАЛЕН СТАТИСТИЧЕСКИ ИНСТИТУТ6.1.1. Население по области, общини, местоживеене и пол – Данни
  3. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Етнически Малцинствени Общности
  4. ↑ НАЦИОНАЛЕН СТАТИСТИЧЕСКИ ИНСТИТУТ :НАСЕЛЕНИЕ КЪМ 01.03.2001 Г. ПО ОБЛАСТИ И ЕТНИЧЕСКА ГРУПА
  5. ↑ http://www.anspress.com/index.php?stid=300100621
 Bolqarıstan ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

Şablon:Link FM

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Bolqarıstan&oldid=1036192"