Fobiya

Fobiya(yunanca φόβος — fobos (qorxu)) - təşviş və qorxu hissləri, həmçinin müxtəlif vegetativ əlamətlərlə müşayiət olunan haldır. Tez-tez müşahidə edilirsə təşviş pozuntuları adlanan müxtəlif növ nevrozlar təzahürü kimi təyin edilir.

Göstəriciləri - ürək döyünməsi, baş gicəllənməsi, tərləmə, titrəmə, tənginəfəslik, ürək bulanması, əzələlərdə gərginlik, əllərin və ayaqların keyiməsi.

Üç yerə bölünür:

• 1.Aqrofobiya — küçə, meydan, bazar, teatr, kino, tünel və sair bu kimi yerlərdən qorxurlar. Çox vacib olduqda belə yerlərə ailə və dostları ilə gedirlər.
• 2.Spesifik fobiya — heyvanlardan (özü də təkcə yırtıcı yox, həm də ev heyvanlarından), yüksəklikdən, qapalı və açıq mühitlərdən, təyyarəyə və liftə minməkdən qorxurlar.
• 3.Sosial fobiya — daha çox ictimai yerlərdə yeməkdən, danışmaqdan və ya yazmaqdan, həmçinin ictimai nəqliyyatdan istifadə etməkdən, qonaq qəbul etməkdən, əl-ələ görüşməkdən qorxurlar.

Fobiyalar müxtəlif yaşlarda başlaya bilər. Geniş yayılmış əsəb pozuntularıdır: fobiyalardan əhalinin 15-18%-i əziyyət çəkir. Fobiyaların aşkar edilməsində Zanqın özünüqiymətləndirmə təşviş cədvəli istifadə edilir.

Müalicəsi psixoterapiya yolu ilə mümkündür. Bəzən dərman preparatlarının köməyi ilə də müalicə oluna bilirlər.

• Akluofobiya - qaranlıqdan qorxmaq.
• Antropofobiya - insanlardan qorxmaq.
• Batofobiya — dərinlik qorxusu.
• Bibliofobiya — kitablardan qorxmaq.
• Fotofobiya — işıqdan qorxmaq.
• Qolossofobiya — ictimai yerlərdə danışmaqdan qorxmaq.
• Monofobiya — təklikdən qorxmaq.
• Xlostorofobiya — qapalı yerlərdən qorxmaq.
• Agirofobiya - küçədən qorxmaq
• Agorafobiya – açıq yerdən və ya kütlədən qorxmaq
• Ailurofobiya – pişikdən qorxmaq
• Akluofobiya – qaranlıqdan qorxmaq
• Akrofobiya – hündür yerdən qorxmaq
• Algofobiya – ağrıdan qorxmaq
• Amaksofobiya – maşından (və ya nəqliyyatdan) qorxmaq
• Amatofobiya – toz qorxusu
• Amnezifobiya – hafizəsini itirməkdən qorxmaq
• Amofobiya – iti cisimlərdən qorxmaq
• Anemofobiya – fırtına qorxusu
• Antlofobiya – sel qorxusu
• Apifobiya – arılardan qorxmaq
• Araknofobiya – hörümçəkdən qorxmaq
• Astenofobiya – gücsüz olmaqdan qorxmaq
• Astrafobiya – şimşək qorxusu
• Atelofobiya – mükəmməl olmamaq və ya ola bilməmək qorxusu
• Aviofobiya – uçuş qorxusu
• Ballistofobiya - silahdan ya da mərmidən qorxma
• Batofobiya- dərinlik qorxusu, yüksək binaların yanından keçməkdən qorxma
• Batrakofobiya- qurbağa, salamandr kimi heyvanlardan qorxma
• Belonefobiya- iynədən qorxma
• Bibliyofobiya- kitablardan qorxma
• Bromidrosifobiya- vücud qoxusundan qorxma
• Brontofobiya- göy gurultusundan qorxma
• Dentofobiya- diş həkimindən qorxma
• Dekatriaparaskevifobiya- ayın 13'ünün Cümə gününə təsadüf etməsi qorxusu
• Elektrofobiya- elektrikdən qorxma
• Emetofobiya- qusmaqdan qorxma
• Entomofobiya- böcəklərdən qorxma
• Endofobiya- Geyim qorxusu
• Epistaksiyofobiya- burun qanamasından qorxma
• Eritrofobiya- üz qızarmasından qorxma
• Farmakofobiya- dərmanlardan qorxmaq
• Fazmofobiya- ruhdan qorxmaq
• Febrifobiya- qızdırmadan qorxmaq
• Filemafobiya- öpməkdən və ya öpüşməkdən qorxmaq
• Filofobiya- sevməkdən, aşiq olmaqdan qorxmaq
• Fobofobiya-qorxmaqdan qorxmaq
• Fotofobiya- işıqdan qorxmaq
• Gametofobiya- evlənməkdən qorxmaq
• Gefirofobiya- körpüdən keçməkdən qorxmaq
• Gerontofobiya- yaşlı insanlardan və ya qocalmaqdan qorxmaq
• Glossofobiya-cəmiyyət qarşısında çıxış etməkdən qorxmaq
• Haptofobiya- toxunulmaqdan qorxmaq
• Harpaksofobiya- oğrulardan və ya hər hansı bir cinayətin qurbanı olmaqdan qorxmaq
• Helyofobiya- günəşdən qorxmaq
• Hematofobiya- qan qorxusu
• Herpetofobiya-sürünənlərdən qorxmaq
• Hidrofobiya-sudan, üzməkdən və ya boğulmaqdan qorxmaq
• Higrofobiya-nəmdən və ya yağışdan qorxmaq
• Hipegiyafobiya- məsuliyyətdən (cavabdehlikdən) qorxmaq
• Hipnofobiya- yatmaqdan qorxmaq
• Hipofobiya- atlardan qorxmaq
• Homiklofobiya- sisdən qorxmaq
• Homofobiya- homoseksuallardan qorxmaq
• İhtiyofobiya- balıqlardan qorxma
• İslamofobiya - müsəlmandan qorxma

Xarici keçidlər

• Azərbaycan dilində online təşviş və fobiyalar testi
  
• Mentalhealth.az - Psixi Sağlamlıq: Azərbaycanın məlumat-məsləhət saytı
  
• Fobiyalar