Səməd bəy Rəfibəyli: Redaktələr arasındakı fərq
k Şexsler şablonu diger standart şablonlara müvafiq deyişdirilir |
k Şablon standarta uyğunlaşdırılır |
||
| Sətir 1: | Sətir 1: | ||
{{Şəxs |
|||
{{Şəxslər |
|||
|Şəkil = Səməd bəy Rəfibəyli.jpg |
|Şəkil = Səməd bəy Rəfibəyli.jpg |
||
|Şəkil məlumat = |
|Şəkil məlumat = |
||
| Sətir 13: | Sətir 13: | ||
|Rəsmi vebsaytı = |
|Rəsmi vebsaytı = |
||
}} |
}} |
||
|} |
|||
'''Səməd bəy Rəfibəyli''' ADR zabiti, Atatürkün silahdaşı, paşa |
'''Səməd bəy Rəfibəyli''' ADR zabiti, Atatürkün silahdaşı, paşa |
||
12:04, 9 iyun 2011 tarixindəki versiya
| SƏMƏD BƏY RƏFİBƏYLİ | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 1892 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 19 yanvar 1980 |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | hərbi lider[d], hərbi qulluqçu |
Səməd bəy Rəfibəyli ADR zabiti, Atatürkün silahdaşı, paşa
Həyatı
Səməd bəy Məşədi bəy oğlu 1892-ci ildə Gəncə şəhərinin Balabağban qəsəbəsində anadan olub. Tiflis kadet korpusunu 1916-cı ildə bitirən S.Rəfibəyli hərbi xidmətə 7-ci Qafqaz sərhəd alayında başlayıb. O, 1918-ci ilin yanvarında yeni yaranan Müsəlman korpusunun 1-ci Bakı atıcı alayında bölük komandiri kimi bolşevik-daşnak dəstələrinə qarşı vuruşub. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Milli Ordumuzun tərkibində özünü çox istedadlı və peşəkar hərbçi kimi göstərib. Poruçik Səməd bəy hələ 1918-ci il iyulun 2-də əla xidmətinə görə ştabs-kapitan rütbəsinə layiq görülüb.
Gəncədə olan Nuru paşanın təqdimatı ilə Azərbaycan dəmir yolunun müvəqqəti komissarı təyin olunan Səməd bəy respublikanın müdafiə nazirinin əmrilə 1919-cu ilin fevralında 1-ci Cavanşir alayının və Lənkəran Ehtiyat alayının əsas təşkilatçısı olub.
Azərbaycan Demokratik Respublikasının hərbi naziri general Səməd bəy Mehmandarovun və onun müavini general Əli ağa Şıxlinskinin əmr və raportlarında Səməd bəy Rəfibəyli savadlı, yorulmaq bilməyən qoçaq komandir kimi xarakterizə olunur. Polkovnik rütbəsinə yüksələn Səməd bəy Rəfibəyli Azərbaycan Milli Ordusunun Qarabağdakı 1-ci Cavanşir piyada alayının komandiri kimi 1920-ci ilin mart və aprel aylarında Xankəndində və Əskəranda milli hökumətimizə qarşı qiyam qaldırmış erməni daşnakları ilə savaşlarda şəxsi qəhrəmanlıq göstərənlərdən biri olub. Azərbaycan hökuməti onun hünərini qiymətli hədiyyə ilə mükafatlandırıb.
Polkovnik Səməd bəy Rəfibəyli Azərbaycanda sovet hakimiyyəti qurulduqda onunla barışmayıb, 1920-ci il mayın sonu - iyunun əvvəlində rus bolşeviklərilə erməni daşnaklarının birləşmiş qüvvələrinə qarşı Gəncə üsyanında qeyri-bərabər döyüşlərdə peşəkar zabit kimi ön sırada axıradək vuruşub... Lakin mübarizəni davam etdirməyin lüzumsuz olduğunu gördükdə, bir qrup silahdaşı ilə birlikdə Türkiyəyə keçib.
Səməd bəy Rəfibəyli Türkiyədə siyasi mühacir sayılsa da, öz hərbi istedadı və komandirlik qabiliyyəti ilə seçilib və göstərdiyi xidmətlərə görə ona paşa (general) rütbəsi verilib. O, Türkiyənin düşmənləri ilə məşhur Qars və Sarıqamış savaşlarında xüsusilə fərqlənib.
İstanbul süvari dəstəsinin 2-ci şöbəsinin rəisi olan Səməd bəyi böyük Kamal Atatürk çox sevir və qiymətləndirirdi. Atatürk döyüşlər zamanı göstərdiyi cəsurluğa görə, Səməd bəylə maraqlanır və onunla tanış olduqdan sonra bir qədər heyrətlənərək deyir: "Bu cür gənc yaşda polkovnik olmaq hər kəsə nəsib olmur. Türk gəncliyi nümunəni Səməd bəydən götürməlidir". Səməd bəy Rəfibəyli Türkiyənin birinci dərəcəli "İstiqlal" ordeni ilə təltif olunub. 1948-ci ildə isə Türkiyə Respublikasının Ali Hərbi Şurası Səməd bəyi hərbi xidmətlərinə görə türk ordusunun paşası (tam general) rütbəsi ilə təltif edib. Çox sayıldığı və hörmətli olduğu üçün Sayqın, daha doğrusu, Səməd paşa Əbdülsəməd bəy Sayqın adlandırılırdı. Xalqımızın bu istedadlı sərkərdə oğlu Türkiyədə paşa hərbi rütbəsinə layiq görülən ilk azərbaycanlıdır. Hərbi xidmətinin sonlarında Ədirnə və Qarsdakı Türkiyə qoşunlarının komandanı vəzifəsinə yüksələn Səməd bəy Rəfibəyli 1980-ci il yanvarın 19-da ömrünün 88-ci ilində İstanbulda vəfat edib və orada da dəfn olunub.