Attila İlhan: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 40: Sətir 40:


== İstanbula Dönüş ==
== İstanbula Dönüş ==
1973-cü ildə "Bilgi Yayınevinin" müşavirliyi vəzifəsini icra etmək üçün Ankara şəhərinə köçür. "Sırtlan Payı" və "Yaraya Tuz Basmak" əsərlərini həmin şəhərdə qələmə alır. 1981-ci i lə qədər Ankara şəhərində qalan şair "Fena Halde Leman" adlı romanını qələmə alır və beləliklə İstanbula köçür. Attila İlhan qazet jurnalistliyinə "Milliyet" və "Gelişim" Yayınları ilə davam edir. Attila İlhan bir ara Güneş əzetində 1993-1996 illərdə Meydan qəzetində yazmağa davam edir. 1996-cı ildən etibarən o, öz yazarlığına "Cumhuriyet" qəzetində davam etdirməyə başladı. 1970-ci illərdə Türkiyədə televiziya yayınlarının başlaması və geniş kütlələrə çatdırılması ilə bərabər Attila İlhan da senari yazmağa başlayır. Beləliklə "Sekiz Sütuna Manşet", "Kartallar Yüksek Uçar" və "Yarın Artık Bugündür" serialları xalq tərəfindən bəyənilərək izlənilir.
1973-cü ildə "Bilgi Yayınevinin" müşavirliyi vəzifəsini icra etmək üçün Ankara şəhərinə köçür. "Sırtlan Payı" və "Yaraya Tuz Basmak" əsərlərini həmin şəhərdə qələmə alır. 1981-ci ilə qədər Ankara şəhərində yaşayan şair "Fena Halde Leman" adlı romanını qələmə alır və beləliklə İstanbula köçür. Attila İlhan qazet jurnalistliyinə "Milliyet" və "Gelişim" yayınları ilə davam edir. Attila İlhan bir ara Güneş qəzetində və 1993-1996-cı illərdə “Meydan” qəzetində yazmağa davam edir. 1996-cı ildən etibarən o, öz yazarlığına "Cumhuriyet" qəzetində davam etdirməyə başladı. 1970-ci illərdə Türkiyədə televiziya yayınlarının başlaması və geniş kütlələrə çatdırılması ilə bərabər Attila İlhan da senari yazmağa başlayır. Beləliklə "Sekiz Sütuna Manşet", "Kartallar Yüksek Uçar" və "Yarın Artık Bugündür" serialları xalq tərəfindən bəyənilərək izlənilir.
Yazıçının Parisdəki müşahidələri və həyat təcrübəsi “Sokaktaki Adam” ve “Zenciler Birbirine Benzemez” əsərlərindəki surətlərə böyük təsiri olmuşdur.

== Hazırlıq və arayış dövrü ==
== Hazırlıq və arayış dövrü ==
"Sokaktaki Adam" ve "Zenciler Birbirine Benzemez" əsərlərindəki surətlərə yazıçının Parisdəki həyatı və müşahidələrinin böyük təsiri vardır.
"Sokaktaki Adam" ve "Zenciler Birbirine Benzemez" əsərlərindəki surətlərə yazıçının Parisdəki həyatı və müşahidələrinin böyük təsiri vardır.

10:58, 16 iyun 2011 versiyası

Attila İlhan
türk. Attilâ İlhan
Fayl:Attila02.JPG
Doğum tarixi 15 iyun 1925(1925-06-15)[1]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 10 oktyabr 2005(2005-10-10)[2] (80 yaşında)
Vəfat yeri
Vəfat səbəbi ürək tutması
Dəfn yeri
  • Aşiyan qəbiristanlığı[d]
Vətəndaşlığı
Təhsili
Fəaliyyəti ssenarist, şair, yazıçı, jurnalist, roman yazıçısı
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Attila İlhan Türkiyə Cümhuriyyətinin ən görkəmli şairlərindən biridir.

Həyatı

Attila İlhan 1925-ci il iyun ayının 15-i Menemendə doğulub. Onun tam adı Attila Hamdi İlhandır.İlk və orta təhsilinin böyük hissəsini İzmir və atasının işi ilə bağlı olaraq getdikləri müxtəlif bölgələrdə bitirdi. İzmir Atatürk Litseyinin birinci sinifində Nazim Hikmətin şerləri ilə bir qıza yazdığı məktuba görə 1941-ci ilin fevral ayında, 16 yaşında həbs olunaraq məktəbdən uzaqlaşdırılır. Üç həftə nəzarət altında qalır və nəticədə iki ay həbsxanada yatır. Türkiyənin heç bir yerində təhsil ala bilməyəcəyi haqqında qərar verilir və beləliklə o, təhsilinə ara vermək məcburiyyətində qalır. Lakin sonradan Danıştayın qərarı nəticəsində 1944-cü ildə onun oxumaq imkanı yenidən bərpa olunur və o, İstanbul Işık Litseyinə daxil olur. Litseyin son sinifində əmisindən xəbərsiz "CHP Şiir Armağanı"nda Cabbaroğlu Məhəmməd şeri ilə bir çox tanınmış şairi geridə qoyuraq ikinci yerə layiq görülür. 1946-cı ildə məzun olur. Daha sonra o İstanbul Hüquq Fakültəsinə daxil olur və orada "Yığın" ve "Gün" kimi dərgilərdə ilk şerləri çap olunmağa başlayır. Beləliklə 1948-ci ildə şairin öz imkanları daxilində “Duvar” adlı ilk şer kitabı yayımlanır.

Paris illəri

O, 1949-cu il universitetin ikinci ilində oxuyarkən Nazim Hikməti qurtarmaq hərakatına qatılmaq üçün ilk dəfə Parisə gedir. Attila İlhan bu hərakatda aktiv rol oynayır. Fransız xalqı və oradakı müşahidələr onun daha sonrakı əsərlərində yer alan bir çox surətə və hadisələrə təsir edir və onların təməli olur. Türkiyəyə geri dönəndə isə onun polislə tez-tez problemləri baş verir. "Sansaryan Han" soruşturmaları onun ölüm, təhlükə mövzularında işlədiyi əsərlərdə əhəmiyyətli rol oynayır. O bir neçə dəfə də nəzarət altına alınır.

İstanbul - Paris - İzmir Üçgəni

1951-ci ildə "Gerçek" qəzetindəki bir yazısı onun izlənilməsinə və yenidən Parisə üz tutmasına səbəb olur. O bu dövrdə Fransada həm fransız dilini və həm də Marksizmi öyrənir. 1950-ci illər Attila İlhanın öz həyatını İstanbul-İzmir-Paris üçgənində yaşadığı və Türkiyədə yavaş-yavaş tanınmağa başladığı dövr olur. Ö öz yurduna döndükdən sonra Hüquq fakültəsində təhsilini davam etdirməyə başlayır. Lakin sonuncu kursda jurnalistiyə başlamasıyla təhsilini yarımçıq qoyur. Kino ilə əlaqələri onun 1953-cü ildə "Vatan" qəzetindəki tənqidi yazıları ilə başlayır.

Sənətdə çox yönlülük

1957-ci ildə "Erzincanda" əsgərliyini, yəni vətənə xidməti borcunu yerinə yetirdikdən sonra Attila İlhan İstanbula gəlir və o, kino sənətinə yönəlik işlərinə böyük yer ayırır. On beşə yaxın kino işlərinə “Ali Kaptanoğlu” adıyla imza atır. İstəklərini kinoda tapa bilməyən Atilla İlhan 1960-cı ildə Parisə geri dönür. Sosyalizmdə gəldiyi keçidləri və televiziya işçiliyi araşdırıldığı bu zamanlar atasının vəfatı ilə birlikdə onun İzmir dövrünə təkan verir. İzmirdə keçən 8 il ərzində o, “Demokrat İzmir” qəzetində baş redaktor vəzifəsini həyata keçirir. Həmin illərdə onun "Yasak Sevişmek" ve "Aynanın İçindekiler" seriyasından "Bıçağın Ucu" kitabları işıq üzünü görür. Attila İlhan 1968-ci ildə evlənir və bu evlilik 15 il ömür sürür.

İstanbula Dönüş

1973-cü ildə "Bilgi Yayınevinin" müşavirliyi vəzifəsini icra etmək üçün Ankara şəhərinə köçür. "Sırtlan Payı" və "Yaraya Tuz Basmak" əsərlərini həmin şəhərdə qələmə alır. 1981-ci ilə qədər Ankara şəhərində yaşayan şair "Fena Halde Leman" adlı romanını qələmə alır və beləliklə İstanbula köçür. Attila İlhan qazet jurnalistliyinə "Milliyet" və "Gelişim" yayınları ilə davam edir. Attila İlhan bir ara Güneş qəzetində və 1993-1996-cı illərdə “Meydan” qəzetində yazmağa davam edir. 1996-cı ildən etibarən o, öz yazarlığına "Cumhuriyet" qəzetində davam etdirməyə başladı. 1970-ci illərdə Türkiyədə televiziya yayınlarının başlaması və geniş kütlələrə çatdırılması ilə bərabər Attila İlhan da senari yazmağa başlayır. Beləliklə "Sekiz Sütuna Manşet", "Kartallar Yüksek Uçar" və "Yarın Artık Bugündür" serialları xalq tərəfindən bəyənilərək izlənilir. Yazıçının Parisdəki müşahidələri və həyat təcrübəsi “Sokaktaki Adam” ve “Zenciler Birbirine Benzemez” əsərlərindəki surətlərə böyük təsiri olmuşdur.

Hazırlıq və arayış dövrü

"Sokaktaki Adam" ve "Zenciler Birbirine Benzemez" əsərlərindəki surətlərə yazıçının Parisdəki həyatı və müşahidələrinin böyük təsiri vardır. "Sokaktaki Adam" əsəri yazıldığı illərdə Türkiyədə qərbləşmə, yəni avropalaşmağa can atanların karıxması, "Zenciler Birbirine Benzemez" əsərində isə Avropada kommunist və anti-kommunist mültəcilərlə qarşılaşan və ümidləri puça çıxan inqilabcı yazıçı tərəfindən əhatəli şəkildə əks olunmuşdu. Romanda yazıçı bəzi cümlələri fransızca düşünüb türkcə yazmışdır.

Vəfatı

Atilla İlhan 10 oktyabr 2005-ci ildə ikinci dəfə keçirdiyi infarkt nəticəsində İstanbuldakı evində həyata vəda edir.

Mənbə

Şəkillər

  1. Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
  2. Find a Grave (ing.). 1996.