Corc Berkli

Corc Berkli (12 mart 1685-1753)—İngilis idealist filosofu

Fəlsəfəsi

Bir vaxtlar irland əsilli ingilis filosofu Corc Berkli (1685 - 1753) sübuta yetirmişdi ki, duyğularımıza təsir edən və çevrəmizdə var olan bu maddi aləm - yuxudur. Nə o özü, nə də başqaları sona qədər bu nə­zəriyyəyə inanmayıblar. Danışırlar ki, bir gün Berkli həkim dos­tu Consonla birlikdə gəzintiyə çıxıbmış. Filosof özündən razı hal­da dostunun qarşısında öyünür: «Mən hamıya sübut eləmişəm ki, bu maddi dün­yaya bel bağlamaq, inanmaq olmaz, çünki o, bir yu­xu qədər keçicidir. Hələ ki, heç kəs bunun əksini sübut etməyə cü­rət etməyibdir». Bu sözləri eşidən həkim Conson əyilib, yerdən bir daş götürür və onu zərblə dostu Berklinin ayağına vurur. Özündənrazı filoso­fun ağrıdan bağırdığının şahidi olan Conson soyuqqanlılıqla de­yir: «Hə, bax, bu daş - son dərəcə realdır. Yuxu-filan deyilmiş!». Buna cavab olaraq Berkli qəhqəhə çəkib deyir: «Amma heç bu faktın özü də mənim nəzəriyyəmi alt-üst etmir. Ola bilsin ki, indicə qulağını çınladan bu bağırtını əslində sən öz yuxunda eşit­din. Bu ayağımdakı yaradan axan qanın nə dərəcədə gerçək, nə də­rəcədə yuxu olduğunu isə sən mənə heç cür sübut edə bil­məz­sən».