Holokost

Holokost (yun. ὁλόκαυστος), Yəhudi soyqırımı, ya da Ha-Shoa (İvrit dilində: השואה Fəlakət) — II dünya müharibəsi dövründə Nasist Almaniyasında yəhudilərə qarşı törədilmiş soyqırımı.

Holokost Almaniyada nasist partiyasının hakimiyyəti dövründə təxminən altı milyon yəhudinin mütəşəkkil halda öldürüldüyü qətliama verilən addır. Bu insanların öldürülməsinin səbəbi nasist ideologiyasına görə, onların “yaşamağa haqqı olmayan irq” hesab edilmələri idi. “Holokost” sözü əslində Yəhudilik dini mərasimlərində Tanrıya təqdim edilən qurbanın adıdır. Yəhudi soyqırımı məsələsi meydana çıxdıqda isə holokost sözü bu fəlakəti ifadə etmək məqsədilə istifadə olunmağa başlanmışdır.

Avropada yəhudilərin məhv edilməsi planına Adolf Hitler hakimiyyətə gəldikdən sonra başlanmışdır. 1933-cü ildən etibarən yəhudi millətindən olanlara məhdudiyyətlər qoyulmağa başlanmış, yəhudi əsilli məmurların əksəriyyəti vəzifədən uzaqlaşdırılmış, alman xalqı yəhudi mallarına qarşı boykota çağırılmışdır. XX əsrin 30-cu illərinin ortalarında onlara qarşı münasibətdə müəyyən loyallıq müşahidə edilsə də, buna səbəb Berlində keçirilən Dünya Olimpiyadası olmuşdur. Lakin 1938-ci ildən etibarən məhdudiyyətlər yenidən başlanmış, Berlində təxminən 1500 nəfərə yaxın yəhudi qapalı düşərgələrə- gettapolara köçürülmüşdür.

Yəhudilərin tamamilə məhv edilməsi qərarını Adolf Hitler 1925-ci ildə yazdığı “Mein Kampf” (Mənim Mübarizəm) adlı kitabında açıqlasa da, soyqırıma əsasən II Dünya müharibəsi illərində başlanmışdır. Muharibə illərində Almaniyada olan bütün yəhudilərin Polşadakı düşərgələrə yerləşdirilməsi qərarı verilmişdir. Bu düşərgələrdə aclıqdan, soyuqdan və yoluxucu xəstəliklərdən yüzlərlə yəhudi tələf olmuşdur.

1939/43-cü illərdə qətliam üçün xüsusi “qaz otaqları” qurulmuş, yüzlərlə yəhudi bu otaqlarda qazla boğularaq məhv edilmişdir. Lakin bu üsul istənilən nəticəni vermədikdə sənaye tipli tələfetmə metodlarının tətbiq edildiyi “Ölüm zavodları” qurulmuşdur. İnsanlar birbaşa zavodun içinə girən vaqonlara yığılaraq kütləvi şəkildə məhv edilmişdir.

Yəhudilərin məhvi Alman siyasətçilərinin irqçi planlarının bir hissəsi idi. Bu plana görə, yüksək irq - ari irqindən olmayan hər kəs, hətta “Mənim Mübarizəm”-də qeyd edilən “yararsızlar” - əlillər, zəif və çəlimsiz insanlar da məhv edilməli idi. II Dünya müharibəsi dövründə yəhudilərlə yanaşı, xeyli sayda qeyri-alman millətindən olan minlərlə insan da məhv edilmişdir.

Təxmini hesablamalara görə Holokost qurbanlarının sayı 5-6 milyondur. Faşist Almaniyası bu faciə ilə bağlı sənədləri məhv etdiyindən ölənlərin sayını dəqiq hesablamaq mümkün olmamışdır.

Dünya ictimaiyyəti hər il yanvar ayının 27-ni holokost qurbanlarının xatirəsinin anma günü kimi qeyd edir. Həmin gün, BMT Baş Assambleyasının 21 noyabr 2005-ci il tarixli, 60/7 saylı Qətnaməsilə təsdiq olunmuşdur.

Mənbə

• Yalçın ABDULLAYEV, "HOLOKOST QURBANLARI GÜNÜ", "Cəmiyyət və Din" qəzeti, 27 yanvar 2011-ci il.

Həmçinin bax

• Auşvits