Qüvvə (fiziki kəmiyyət): Redaktələr arasındakı fərq
k r2.6.5) (Bot redaktəsi dəyişdirilir: km:កម្លាំង |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 1: | Sətir 1: | ||
{{Fiziki kəmiyyət |
{{Fiziki kəmiyyət |
||
| Adı =Qüvvə |
| Adı = Qüvvə |
||
| Simvol = <math>F</math> |
| Simvol = <math>F</math> |
||
| Ölçüsü = |
| Ölçüsü = |
||
| BS |
| BS = Nyuton |
||
| SQS |
| SQS = Dina |
||
| Qeyd =[[Vektorial kəmiyyət]] |
| Qeyd = [[Vektorial kəmiyyət]] |
||
}} |
}} |
||
Sətir 11: | Sətir 11: | ||
[[Şəkil:Force.png|right|300 px|thumb|Qüvvənin əyani təsvirinə dair]] |
[[Şəkil:Force.png|right|300 px|thumb|Qüvvənin əyani təsvirinə dair]] |
||
'''Qüvvə''' |
'''Qüvvə''' — cismi hərəkətə gətirən və onu [[təcil]]ləndirmə təsirinə malik vektorial fiziki kəmiyyətdir. |
||
Qüvvə |
Qüvvə cisimlər və zərrəciklər arasındaki qarşılıqlı təsirin miqdari ölçüsüdür. Ölçü vahidi BS-də 1N (Nyuton) götürülür. 1 N, kütləsi 1 kq olan cismə 1m/san2 təcil verən qüvvəyə deyilir. Qüvvə cismin sürətini dəyişmək üçün yəni, təcil alması üçün lazmdır. Cismin hərəkət təcili ona təsir edən qüvvələrin əvəzləyicisi ilə düz, onun kütləsi ilə tərs mütənasib olub, bu qüvvə istiqamətində yönəlmişdir: a=F/m. Buradan F=ma. Qüvvə vektorial kəmiyyətdir. Təbiətdə qarşılıqlı təsirin dörd növü məlumdur: 1.qravitasiya; 2.elektromaqnit; 3.nüvə (güclü); 4.zəif qarşılıqlı təsirlər. Qüvvələrin hamısı mənşəcə bu qarşılıqlı təsir növlərinə aiddir. |
||
At qüvvəsi — texniki güc vahididir: 1a.q. = 75kQ. 1m/san = 75.9,81N. 1 msan = 736Vt-dır. Elektrik hərəkət qüvvəsi vahid müsbət yükün qapalı cərəyan dıvrəsi boyunca hərəkəti zamanı kənar qüvvələrin gördüyü işə deyilir və ölçü vahidi 1 Volt-dur. Bunları nyutonla ölçülən qüvvə ilə qarışdırmaq olmaz. Qüvvə dinamometr ilə ölçülür. Qüvvənin texniki vahidi də var: 1 kq qüvvə = 1kQ = 9,8N. 1 kQ - kütləsi 1 kq olan cismə Yer səthində təsir edən ağırlıq qüvvəsi və ya şaquli asılmış sükunətdəki cismin çəkisinə bərabərdir və təqribidir. Cisimlərin çəkisini təyin edən dinamometr və ya əl tərəzisi bu vahidlərlə dərəcələnir və ölçmədə problem yaratmır. |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
Qüvvə adətən F ilə işarə edilir və vahidi Nyutonun şərəfinə (N) ilə ifadə olunur. |
Qüvvə adətən F ilə işarə edilir və vahidi Nyutonun şərəfinə (N) ilə ifadə olunur. |
||
Aşağıdakı növləri vardır: |
Aşağıdakı növləri vardır: |
||
Təbiətinə görə: |
|||
* ''Qravitasiya qüvvəsi'' |
* ''Qravitasiya qüvvəsi'' |
||
* ''Elektromaqnit qüvvəsi'' |
* ''Elektromaqnit qüvvəsi'' |
||
Sətir 32: | Sətir 32: | ||
* ''Nüvə qüvvəsi'' |
* ''Nüvə qüvvəsi'' |
||
İşgörmə qabiliyyətinə görə: |
|||
* ''Konservativ qüvvəsi'' |
* ''Konservativ qüvvəsi'' |
||
* ''Dissipativ qüvvəsi'' |
* ''Dissipativ qüvvəsi'' |
||
* ''Sürtünmə,yırğalanma və diyirlənmə qüvvəsi'' |
* ''Sürtünmə, yırğalanma və diyirlənmə qüvvəsi'' |
||
* ''Hidroskopik qüvvəsi'' |
* ''Hidroskopik qüvvəsi'' |
||
* ''Koriolis qüvvəsi'' |
* ''Koriolis qüvvəsi'' |
||
* ''Lorens qüvvəsi'' |
* ''Lorens qüvvəsi'' |
||
== İstinadlar == |
== İstinadlar == |
||
<references/> |
|||
{{İstinadlar}} |
|||
[[Kateqoriya:Fiziki kəmiyyətlər]] |
[[Kateqoriya:Fiziki kəmiyyətlər]] |
||
[[Kateqoriya:Qüvvə]] |
[[Kateqoriya:Qüvvə]] |
06:28, 19 noyabr 2011 versiyası
Qüvvə | |
---|---|
Ölçü vahidi | |
BS | Nyuton |
SQS | Dina |
Qeyd | |
Vektorial kəmiyyət | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Klassik mexanika | ||||||||
Tarixi
| ||||||||
Qüvvə — cismi hərəkətə gətirən və onu təcilləndirmə təsirinə malik vektorial fiziki kəmiyyətdir.
Qüvvə cisimlər və zərrəciklər arasındaki qarşılıqlı təsirin miqdari ölçüsüdür. Ölçü vahidi BS-də 1N (Nyuton) götürülür. 1 N, kütləsi 1 kq olan cismə 1m/san2 təcil verən qüvvəyə deyilir. Qüvvə cismin sürətini dəyişmək üçün yəni, təcil alması üçün lazmdır. Cismin hərəkət təcili ona təsir edən qüvvələrin əvəzləyicisi ilə düz, onun kütləsi ilə tərs mütənasib olub, bu qüvvə istiqamətində yönəlmişdir: a=F/m. Buradan F=ma. Qüvvə vektorial kəmiyyətdir. Təbiətdə qarşılıqlı təsirin dörd növü məlumdur: 1.qravitasiya; 2.elektromaqnit; 3.nüvə (güclü); 4.zəif qarşılıqlı təsirlər. Qüvvələrin hamısı mənşəcə bu qarşılıqlı təsir növlərinə aiddir.
At qüvvəsi — texniki güc vahididir: 1a.q. = 75kQ. 1m/san = 75.9,81N. 1 msan = 736Vt-dır. Elektrik hərəkət qüvvəsi vahid müsbət yükün qapalı cərəyan dıvrəsi boyunca hərəkəti zamanı kənar qüvvələrin gördüyü işə deyilir və ölçü vahidi 1 Volt-dur. Bunları nyutonla ölçülən qüvvə ilə qarışdırmaq olmaz. Qüvvə dinamometr ilə ölçülür. Qüvvənin texniki vahidi də var: 1 kq qüvvə = 1kQ = 9,8N. 1 kQ - kütləsi 1 kq olan cismə Yer səthində təsir edən ağırlıq qüvvəsi və ya şaquli asılmış sükunətdəki cismin çəkisinə bərabərdir və təqribidir. Cisimlərin çəkisini təyin edən dinamometr və ya əl tərəzisi bu vahidlərlə dərəcələnir və ölçmədə problem yaratmır.
Qüvvə impulsun dəyişmə sürətinə bərabərdir: F = ma = m.(v-v0)/t=(mv-mv0)/t və ya F.t=p-p0. Qüvvənin təsir müddətinə hasili qüvvə impulsu adlanır. Qüvvə impulsu cismin impulsunun dəyişməsinə bərabərdir.
Qüvvə adətən F ilə işarə edilir və vahidi Nyutonun şərəfinə (N) ilə ifadə olunur.
Aşağıdakı növləri vardır:
Təbiətinə görə:
- Qravitasiya qüvvəsi
- Elektromaqnit qüvvəsi
- Sürtünmə qüvvəsi
- Kulon qüvvəsi
- Amper qüvvəsi
- Lorens qüvvəsi
- Nüvə qüvvəsi
İşgörmə qabiliyyətinə görə:
- Konservativ qüvvəsi
- Dissipativ qüvvəsi
- Sürtünmə, yırğalanma və diyirlənmə qüvvəsi
- Hidroskopik qüvvəsi
- Koriolis qüvvəsi
- Lorens qüvvəsi