Türk xalqları: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Sətir 75: Sətir 75:


== Ölkələr üzrə sayı ==
== Ölkələr üzrə sayı ==
=== Çində ===
=== Çin ===
Nəticələri elan olunmuş 2000-ci il siyahıya almasının rəsmi yekunlarına əsasən Çində Türk kökənli xalqların nümayəndələri '''9,946,156''' nəfərdir .
Nəticələri elan olunmuş 2000-ci il siyahıya almasının rəsmi yekunlarına əsasən Çində Türk kökənli xalqların nümayəndələri '''9,946,156''' nəfərdir .
=== Azərbaycan ===
Nəticələri elan olunmuş 2009-cu il siyahıya almasının yekunlarına əsasən Azərbaycan republikasında Türk kökənli xalqların nümayəndələri '''8,236,700''' nəfərdir .


== Xarici keçidlər ==
== Xarici keçidlər ==

07:47, 12 may 2012 tarixindəki versiya

XXI əsrin əvvəllərində türk xalqlarının yaşadıqları ərazilər
Qaqauzlar
Fayl:Turkisch-day-in-Berlin.jpg
Osmanlı Türkləri
Türkmənlər
Uyğurlar

Türk xalqları — Avroasiya ərazisində yaşayan, Türk dillərinə mənsub olan dillərdə danışan xalqlar. Dünyada türk xalqlarının sayı 167.109 milyondan çoxdur .[1] “Türk” sözünə ilk dəfə Bizans mənbələrində və VII əsrin “Orhon-Yenisey” abidələrində rast gəlinir.

Dil ümumiliyi, el sənətləri, tarixi coğrafi məkan, şifahi xalq ədəbiyyatı ("Dədə Qorqud", "Oğuz Xaqan", "Koroğlu", "Manas"), adət-ənənələr, oxşar toponimlər türk xalqlarını birləşdirən ümumi oxşar xüsusiyyətlərdir. Türklərin ana vətəni Mərkəzi Asiya hesab olunur. Tarixən türklər miqrasiya edən xalqlar olmuşlar. VII əsrdən başlayaraq üç istiqamətdə - Şimali-Şərqi Asiya,Ural dağları və Qərb tərəfə köç etmişlər. Əhalinin sürətli artımı, heyvandarlıq üçün əlverişli yerlərin axtarılması, varisliklə bağlı hakimiyyətdə olmayanların boş ərazilərdə yeni dövlətlər qurması (Şato, Tavqas və s.), iqlim dəyişiklikləri (Böyük hun köçü), daha güclü dövlətlərin təzyiqi altında köçüb getmə (Çin dövlətinin güclənməsi ilə "Tyuku" (türk) dövlətinin iki yerə parçalanması və köç etməsi), yeni ölkələrin zəbt edilməsi türk xalqlarının geniş ərazilərdə yayılmasına səbəb olmuşdur. XX əsrdə də məcburi miqrasiyalar (krım tatarları, axıska türkləri, azərbaycanlılar) olmuş və son vaxtlar yüksək həyat səviyyəsi axtarmaq məqsədilə Avropaya və Şimali Amerikaya miqrasiyalar da mövcuddur.

Türk xalqları Altay dil qrupuna məxsusdular. Dil və mənşə fərqinə görə dörd qola bölünürlər:

  1. Oğuz – Anadolu və Azərbaycan türkləri, qaqauzlar, türkmənlər, ahıska türkləri, krım tatarları,
  2. Uyğur – özbəklər, həzaralar , salarlar, uyğurlar, tuvalılar, şorlar, komasin-tobollar, baraba tatarları, çulm tatarları və sairə)
  3. Qıpçaq – qazaxlar, qaraqalpaqlar, qumıqlar, qırğızlar, altaylar, noqaylar)
  4. Bulqar – tatarlar, başqırdlar, qaraçaylar, karaimlər.

Türk xalqlarının inanclarında tanrı əsas yer tutar. VII əsrdən etibarən İslam dininə inanc daha çoxdur (hazırda təxminən 80%). İndiki dövrdə qeyri müsəlman yakutlar (şaman və xristian), cuvaş və qaqauzlar (xristian), karaim və krımçaklardır (yəhudi dini).

Tarixin müxtəlif mərhələlərində bəzi türk dövlətləri Avrasiyada geniş ərazilər tutmuş, Afrikanın şimal hissəsini zəbt etmişlər. Türk xalqlarının bəziləri müstəqil dövlət qurmuş, bəziləri müəyyən dövlət daxilində muxtar qürumlar yaratmış, bəziləri isə heç bir özünüidarə hüququna malik deyil və müxtəlif dövlətlərin ərazilərində, Asiyada Əfqanıstan, İran, İraq, Suriya, Avropada Bolqarıstan, Rumıniya, Yunanıstan, Ukrayna, Moldova, Gürcüstan, Rusiya və sairə ölkələrdə yaşayırlar. Belə türk xalqlarına qumıqlar, krım tatarları, qaraçaylar, şahsevənlər, türkmənlər, sibir tatarları, bolqar türkləri, əfşarlar və sairə aiddir. Bu xalqların çoxu gəlmə xalqlar içərisində assimilyasiya olunmaqdadırlar.

Tarixi türk xalqları və tayfaları :

Türk xalqları :

Ölkələr üzrə sayı

Çin

Nəticələri elan olunmuş 2000-ci il siyahıya almasının rəsmi yekunlarına əsasən Çində Türk kökənli xalqların nümayəndələri 9,946,156 nəfərdir .

Azərbaycan

Nəticələri elan olunmuş 2009-cu il siyahıya almasının yekunlarına əsasən Azərbaycan republikasında Türk kökənli xalqların nümayəndələri 8,236,700 nəfərdir .

Xarici keçidlər

İstinadlar

  1. ↑ [1]

Şablon:Türk Dövlətləri

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Türk_xalqları&oldid=2132445"