Edmund Halley: Redaktələr arasındakı fərq
k r2.7.2+) (Bot redaktəsi əlavə edilir: be-x-old:Эдмунд Галей |
|||
Sətir 42: | Sətir 42: | ||
[[ar:إدموند هالي]] |
[[ar:إدموند هالي]] |
||
[[be:Эдмунд Галей]] |
[[be:Эдмунд Галей]] |
||
[[be-x-old:Эдмунд Галей]] |
|||
[[bg:Едмънд Халей]] |
[[bg:Едмънд Халей]] |
||
[[bn:এডমান্ড হ্যালি]] |
[[bn:এডমান্ড হ্যালি]] |
20:31, 19 oktyabr 2012 tarixindəki versiya
Edmund Halley | |
---|---|
ing. Edmond Halley | |
Doğum tarixi | 29 oktyabr (8 noyabr) 1656[1] |
Vəfat tarixi | 14 (25) yanvar 1742[2][3] (85 yaşında) |
Vəfat yeri |
|
Elm sahələri | Geofizika, meteorologiya, demoqrafiya, riyaziyyatçı, meteoroloq[d], fizik, astronomiya, astronom |
İş yeri | |
Təhsili |
|
Üzvlüyü |
|
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Edmund Halley (ingiliscə:Edmund Halley, 8 noyabr 1656 – 14 noyabr 1742) – İngilis Kral astronomu, riyaziyyatçısı, fiziki, demoqrafı, meteoroloqu və geofizikidir. Ateist olub.
Həyatı
Edmund Halley 1565-ci ildə Xaqqerston kəndində anadan olmuşdur. Müqəddəs Pavl adına məktəbdə oxumuşdur. 1673-ci ildə təhsilini Kral Kollecində Oksfordda davam etdirmişdir. Cənub yarımkürəsindəki olan ulduzlar haqqında öyrənmək məqsədilə 1673-cü ildə Müqəddəs Yelena adasına səfərə çıxır.
1678-ci ildə İngiltərəyə qayıdaraq "Cənub göy haqqında kataloq"u çap etdirir. Bu kataloqda Cənub yarımkürəsindəki 341 ulduz haqqında informasiya var idi. Həmçinin Halley Nyutonun yaxın dostu olmuşdur. 1703-cü ildə Oksford həndəsə kafedrasının rəhbəri olmuşdur.Qalley 1715-ci ildə elmi məqaləsində sirli obyekt olan dumanlardan yazmışdır. 1680-1682-ci illərdə iki işıqsaçan komet müşahidə edilmişdir. Halley 1716-ci ildə söyləmişdir ki, bu komet 1785-ci ildə yenidən görünəcəkdir. İohan Georg Paliç 1758-ci il 25 dekabrda bu kometi müşahidə etmişdir.Kometin yenidən qayıtmasının izah edən Qalley ilk dəfə olaraq İsaak Nyutonun Ümumdünya cazibə qanununun triumfal elmi izahını vermişdir. Ona görə də, bu kometa hal-hazırda Qalley quyruqulduzu və ya 1P adlanır.
Halley ilk dəfə göstərmişdir ki, dumanlar işıqsaçan kosmik obyektdir. Ona 1720-ci ildə Qrinviç rəssədxanasında rəhbərlik vəzifəsi verilmişdir. Paris Elmlər Akademiyasının üzvü seçilmişdir. 1721-ci ildə fotometrik paradoks ideyasını kəşf etmişdir. Edmund Halley 1742-ci ildə Qrinviç şəhərində vəfat etmişdir.
Şərəfinə verilən adlar
- Qalley quyruqulduzu
- Ayda ”Qalley” krateri
- Marsda ”Qalley” krateri
- Antarktidada ”Qalley” elmi stansiyası
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Эдмунд Галлей и его исследования.
- M. Hoskin, Stukeley’s Cosmology and the Newtonian Origins of Olber’s Paradox, J. Hist. Astr., V.16, p. 77, 1985.
- Edmund Halley and Stellar Proper Motions
- Edmond Halley in MacTutor Archiv
- ↑ Oxford Dictionary of National Biography (ing.). / C. Matthew Oxford: OUP, 2004.
- ↑ Eggen O. J., Bell A. Edmond Halley // Encyclopædia Britannica (brit. ing.). Encyclopædia Britannica, Inc., 1768.
- ↑ Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 Mathematics Genealogy Project (ing.). 1997.
- 8 noyabrda doğulanlar
- 1656-cı ildə doğulanlar
- 25 yanvarda vəfat edənlər
- 1742-ci ildə vəfat edənlər
- 85 yaşında vəfat edənlər
- Oksford Universitetinin məzunları
- London Kral Cəmiyyətinin üzvləri
- Əlifba sırasına görə alimlər
- Astronomlar
- Böyük Britaniya riyaziyyatçıları
- Böyük Britaniya astronomları
- Londonda doğulanlar
- Londonda vəfat edənlər