Xurma

Xurma
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superasterids Klad: Asterids Dəstə: Erikaçiçəklilər Fəsilə: Ebenakimilər Cins: Xurma
Beynəlxalq elmi adı
Diospyros L., 1753
Şəkil axtarışı ITIS   23853 NCBI   13492 EOL   40060 FW   54724

Diospyros virginiana çiçəyi

Diospyros kaki meyvəsi

Diospyros kaki meyvəsi

Xurma (lat. Diospyros), Ebena-Ebenaceae fəsiləsindən olub, bir sıra subtropik ölkələrdə [cənubi Asiya, Afrika, Amerika] geniş yayılmışdır. Xurma birtoxumlu, ətirli və şirin dadlı meyvədir. Yetişəndə qırmızıvə ya qonur-qırmızı rəng alır. Lət hissəsi şirin və dadlıdır. Xurma ağacı çox məhsuldar bitkidir, onun müxtəlif növləri vardır. Azərbaycanda becərilən xurma [Şərq xurması] (Diospyros kaki), əsasən Lənkəran zonasında [Astara, Lənkəran, Masallı] becərilir. Bundan başqa, Göyçay, Ağdaş, Ağdam, Gəncə, Zaqatala rayonlarında da becərilir. Şərq xurmasından başqa Azərbaycanda iki növ yabanı xurmaya da rast gəlinir. Bunlar da Qafqaz xurması (Diospyros lotus) və Virgin xurması (Diospyros virginiana) adlanır.

Azərbaycanda becərilən şərq xurmasının tərkibində 13-16 % qlükoza və fruktoza şəkəri, 0,8 %-ə qədər üzvi turşular, aşı maddələri, karotin, C vitamini və yod birləşmələri olduğuna görə onun mühüm müalicəvi əhəmiyyəti vardır. Şərq xurmasını zəiflik, qanazlığı, vitamin azlığı, xroniki mədə-bağırsaq xəstəlikləri zamanı yedikdə çox faydalıdır. O, həzm prosesinin fəaliyyətini artırır, maddələr mübadiləsini nizama salır, həmçinin triotoksikoz, ürək-damar sistemi xəstəliklərinin müalicəsinə yaxşı təsir göstərir.

Sağlamlığa faydaları

1)Beyni gücləndirir
Xurma, başdan başlamaq üzrə bədənimizin bir çox orqanına xeyri var. Xurmada olan fosfor, beynin ehtiyaclarını qarşılayır. Yorğunluğu aradan aparır. Xurmanın təsirli olduğu bir başqa sahə də sinir sistemimizdir. Xurmanın sakitləşdirici bir xüsusiyyəti vardır. Xurmada eyni zamanda B1 və B2 vitaminləri var. Bunlar da zehini və sinir sistemini sakitləşdirir.

2)Öskürəyin ən yaxşı dərmanı
Meyvə olaraq ən yaxşı sinə dərmanı xurmadır. Xurma bəlğəmə, nəfəs borusuna və öskürəyə qarşı istifadə olunur. Xurma, qan damarlarını yumşaldar və damar sərtliyinin qarşısını alar. Ayrıca qanı təmizləyər və təzyiqi də nizamlayar.

3)Xolestrol
Qəhvə və yağ qandakı xolesterolun yüksəlməsinə səbəb olur. Ərəblər bol miqdarda qəhvə içirlər və araşdırmalarda Ərəblərdə bu xəstəlikdən əsər olmadığı ortaya çıxmışdır. Bunun səbəbin araşdıran mütəxəssislər, Ərəblərin qəhvə və digər içkilərin yanında mütləq xurma yediklərini də öyrənmişlər.

4)Böyrək daşını əridir
Xurma böyrəklərin yuyunmasına da kömək edir böyrəklərin daha yaxşı işləməsini təmin edir. Böyrək iltihabına şəfa verir. Xurmanın suyu böyrək daşlarının da parçalanmasında çox faydalıdır. 6-7 ədəd xurma parçalanaraq bir stəkan suya qoyulandan bir neçə saat sonra süzülər və isidilərək gündə iki dəfə içilər. Bu 15 gün edilsə böyrək daşlarını yox edər. Tumunu sovurun
Mütəxəssislər xurmanın aç qarınına yeyilməsini məsləhət görürlər. Həmçinin qabıqlarında və tumunda də bol miqdarda vitamin olduğunu söyləyirlər. Toxumununda sovurulmasını tövsiyə edirlər.

5)Gözləri qüvvətləndirir
A vitamini ehtiva edən xurma, gözləri qüvvətləndirir. Xurma xüsusilə gecə korluğu və digər göz xəstəklərinin qarşısını alir. Xurma göz sinirlərini qüvvətləndirir. Hər qidada olduğu kimi xurmanıda çox yeməmək lazımdır.

Mənbə

• Xurma: Meyvə deyil bir sağlamlıq mənbəyidir