Fiziki sabitlər

Fiziki sabitlər — çoxdur və onlardan çox rastlaşdıqlarımız bunlardır: Sərbəstdüşmə təcili-Yerin səthi yaxınlığında və orta coğrafi enlikdə cisimlərin havasız fəzada düşmə təcilidir,g ilə işarə olunur və g=9,81m/san²-dır.Bu kəmiyyət cismin kütləsindən asılı deyil və bəzən qravitasiya sahəsinin intensivliyi adlanır. Qravitasiya sabiti-ədədi qiymətcə kütlələri 1kq, aralarındakı mısafə 1m ollan iki bircins kürə arasındakı qravitasiya qüvvəsinə bərabər olan sabitdir,G ilə işarə olunur və G=6,67·10^-11Nm²/kq²Habbl sabiti-bir-birindən 1Mpk(meqaparsek)məsafədə olan qalaktikaların vir-birindən uzaqlaşma sürətinə bərabər olan sabitdir,H ilə işarə olunur və H=75 km/Mpk·san. Avoqadro sabiti-bütün maddələrin 1mol-dakı molekulların sayidir, N_Ailə işarə olunur və N_A=6,02·10²³mol^-1-dir. 'Bolsman sabiti-ideal qazın temperaturu 1K artanda bir molekulun enerji artımına uyğun gələn enerjidir,k ilə işarə olunur və k=1,38·10^-23C/K. Universal qaz sabiti-1mol ideal qazın temperaturunu 1K yüksəltdikdə onun daxili enerjisinin artımına uyğun olan enerjidir, R ilə işarə olunur və R=8,31 C/mol·K Kulon sabiti-yükləri 1Kl aralarındakı məsafə im olan iki nöqtəvi yük arasındakı qarşılıqlı təsir qüvvəsinə bərabər olan sabitdir,k ilə işarə olunur və k=9·10⁹N·m²/Kl². Elektrik sabiti-ε₀=8,85·10^-12Kl²/N·m²/ Elementar yük-təbiətdə rast gəlinən ən kiçik elektrik yükünün moduludur,e ilə işarə olunur və e=1,6·10^-19Kl. Elektronun xüsusi yükü-elektronun yükününmodulunun kütləsinə olan nisbətidir və e/m=10¹¹Kl/kq. Faradey sabiti-elektroliz zamanı elektrod üzərində 1 qram ekvivalent maddə ayrılması üçün elektrolitdən keçən yükdür və F=96500Kl/mol. İşıq sürəti-İşığın vakuumda 1san-də getdiyi yoldur və c=3·10⁸m/san. Plank sabiti-h=6,63·10^-34C·san.--94.20.43.157 09:23, 2 fevral 2013 (UTC) Ridberq sabiti-R≈1,097373143·10⁷m^-1. a.k.v.-atom kütlə vahidi,1a.k.v=1,6605655·10^-27kq. Elektronun sükunət kütləsi-m_e=9,109534·10^-31kq. Protonun sükunət kütləsi-M_p=1,6726485·10^-27kq. Neytronun sükunət kütləsi-M_p=1.6749543·10^-27kq bor radiusu-hidrogen atomunun stasionar hala uyğun elektron orbitinin ,yəni hidrogen atomunun radiusu a₀=5,2917706·10^-11m. Elektronun klassik radiusu-r₀=2,8179380·10^-15m. Stefan-Bolsman sabiti-σ=5,67032·10^-8Vt·m²dər^-4. İdeal qazın standart həcmi-normal şəraitdə 1mol ideal qazın tutduğu həcm V₀=22,41383m³·kmol^-1. Loşmid ədədi-normal şəraitdə vahid həcmdəki qaz molekullarının sayıdır,n₀=2,7·10²⁵m^-3. Mənbə,M.Murquzob,S.Abdullayev və b.VII VƏ VIII Sinif üçün Fizika dərsliyi, BAKI 2005.,A.Mehrabov və b.Fizika kursu MAARİF1982, Tabliçı fiziçeskix veliçin pod redaksiya İ.K.Kikoina