Barbi: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k r2.7.3) (Bot redaktəsi əlavə edilir: el:Barbie
ZéroBot (müzakirə | töhfələr)
k r2.7.1) (Bot redaktəsi əlavə edir: ro:Barbie
Sətir 63: Sətir 63:
[[pl:Lalka Barbie]]
[[pl:Lalka Barbie]]
[[pt:Barbie]]
[[pt:Barbie]]
[[ro:Barbie]]
[[ru:Барби]]
[[ru:Барби]]
[[sah:Barbie]]
[[sah:Barbie]]

19:45, 6 mart 2013 versiyası

Dünyada ən məşhur olan gəlincik Barbinin anası və onun əsas yaradıcısı Rut Hendler hesab olunurdu. Keçən əsrin 40–cı illərinin ortalarında Hendler ailəsi şəkillərin qoyulması üçün xüsusi çərçivələr hazırlayan kompaniya açmağı qərara aldılar. Nəticədə ailənin kişisi Rut Elliot düşündü və qərara gəldi ki, nəyə görə istifadə etdikləri ağac parçalarının qırıntılarını atsınlar? Çünki belə qırıntılardan da gəlir əldə etmək olardı. Rut irəli bir təklif sürdü və bildirdi ki, həmin ağac parçalarından gəlinciklər üçün mebel hazırlansın. O, öz qızı Barbaranın gəlincikləri ilə oynamağına baxmağı sevirdi. Onun qızı kibrit çöpləri yığılan qutulardan və dördükünc müxtəlif oyuncaqlardan öz gəlinciklərinə evlər, yataq, stol kimi ləvazimatlar hazırlayırdı. Sonda onların düşünüb hazırladığı şkaf və kravatlar satışa çıxarılan çərçivələrdən daha yaxşı satılmağa və maraq dairəsinə çevrilməyə başlandı.

1956 – cı ildə Rut Hendler İsveçrəyə istirahət məqsədi ilə getmişdi. Orada o, çox qəribə bir gəlincik gördü və hamı bu gəlinciyi Lilli adlandırırdı. Bu gəlincik özündən çox əmin görünürdü, həmçinin açıq sarı rəngində saçları və çox gözəl formada olan paltarları var idi. Rut bu gəlinciyə baxdıqdan sonra özlüyündə düşündü ki, bəlkə də artıq uşaqlar "ana – qız" formasında evcik qurub oynamaqdan beziblər. Rut buna əsasən uşaqlar üçün tamamilə böyüklərin həyatına bənzər bir yeni gəlincik yaratmaq qərarına gəldi. Bu düşüncələr içində yanan Rut Lilli gəlinciyinin bütün səlahiyyətlərini öz əli altına aldı və tamamilə yeni texnika ilə işləməyə başladı. İş prosesində onun yoldaşının firması Mattelin çox saylı mühəndisləri və rəssamları da iştirak edirdi. Rut Lilli gəlinciyini bütün hissələrinə qədər ən gözəl formaya salmaq istəyirdi. Barbini yaradaraq Rut sosial sorğu keçirdi. O, müxtəlif yaşlarda olan 100 ana və qız uşağını dəvət edib, bu gəlinciyə baxaraq onun haqqında olan fikirlərini bildirməyi xahiş etdi. Demək olar ki, bütün analar buna qarşı çıxdı, çünki oyuncaqlar tamamilə naturalist görünürdü və bu uşaqların oynaması zamanı onlara zərər yetirə bilərdi. Lakin bütün qız uşaqları bir ağızdan məhz belə gəlincik istədiklərini bildirdilər. Nəticədə Rut uşaqların sözünə qulaq asmaq qərarına gəldi, çünki "uşaqlar həmişə sözün düzünü deyirlər".

Həmin müddət ərzində Hollivudda ceyn Mensfild cazibədarlığı işıq sürəti ilə yayılırdı. Barbi gəlincikləri eyni ilə ona bənzəyirdi; böyük həcmli döşlər, nazik sapa bənzər qaşlar, qalın və çox qəşəng rənglənmiş qalın dodaqlar. Barbi üçün ilk paltarlar tanınmış modelyer olan Jivanşi və Dioradan sifariş edilmişdi. 1958 – ci ildə Hendler rəsmi yollarla bu gəlinciyin bütün patentlərini öz üzərinə aldı. Gəlincik bütün dünyüda hazırlanmış heç bir oyunacağa bənzəmirdi. Gəlincik hazırlayan şəxslərin qızının adı olan Barbaranın şərəfinə Barbi adlandırıldı və beləcə Barbi dünyaya gəldi.

Barbinin prototipi olan Ceyn Mensfild supermen olan cənab Mikki Hargetya ilə evləndi və özləri üçün bağ evi aldılar. Onun evindəki bütün əşyalar çəhrayı rənginə və bir çox digər açıq rənglərə boyadılmışdı. Həmçinin dekorasioyada müxtəlif mələk və qəlb rəmslərinə də yüksək dərəcədə yer verilmişdi. Bütün Amerika qadınları bu hazırlanmış evi gördükdə ağılları başlarından çıxırdı və özlərini buna bənzətməyə çalışırdılar. Tezliklə dünyaya gələn şahzadələri üçün kiçik saray evləri hazırlamışdılar və bu Ceyn Menfildin cənnəti hesab olunurdu. 1959 – cu ildə ilk dəfə olaraq Nyu York şəhərində təşkil edilmiş yarmarakada bu oyuncaqlar hazırlanmış yeni kəşf kimi tamaşaçıların qarşısına çıxarıldı; uzun ayaqlardan, boya ilə rənglənmiş dırnaqlardan, bütünlükdə bədən ölçülərinə görə seçilən, üzü çox qəşəng şəkildə bəzədilmiş, qulağında sırğalar olan oyuncaq insanların hüzuruna çıxarıldı. Gözəlçənin üzərində cızıqlarla hazırlanmış çimərlik geyimi var idi, irəli doğru çıxmış döşlər və hündür dabanlardan ibarət olan basanojkalar var idi. Yeni oyuncağı iki üsulda təqdim etdilər; sarışın və qaraşın. Satıcıların çox hissəsini bu oyuncaq cəlb etmədi və maraqlandırmadı. Onlar bütünlükdə əmin idilər ki, amerikan ailələr öz uşaqları üçün heç vaxt belə oyuncaqlar almazlar. Bu zaman Rut bu gəlincikləri satmaq üçün televiziya reklamlarına üz tutmağı qərara aldı. Nəticədə reklam işi tam görə bildi; bütün ştatları Barbi xəstəliyi bürüdü. İlk hissə iri döşlü gəlinciklərdən ibarət idi və 3 sollardan tam 351 hissə satıldı. O vaxtdan sonra qələbə addımları atıldı və iri döşlü, uzun ayaqları barbiləri incə bel formasında hazırlayaraq bütün dünyaya satmağa başladılar.

Rut yalnız bir Barbi forması ilə kifayətlənmək istəmədi. Hazırda gözəlçələrin dörd bacısı, bir qardaşı, iki əmi qızısı və rəfiqələri, həmçinin bu sayda da sahib olduqları heyvanları vardır. Nə qədər böyük ailəsi olarsa o qədər böyük də pul gətirər. Çünki hər yeni yaradılmış model üçün tamamilə yeni paltarlar və yeni maşın tələb olunurdu, həmçinin çoxlu sayda ev üçün mebellər və bir çox əşyalara da ehtiyac yaranırdı. Bütün bunlara hazırda amerikan ailələrinin hansı avadanlıqklardan istifadə etməsi mühüm rol oynayırdı. Buna misal olaraq nə vaxt ki, Ceyn Fond öz üçün ayrobika fikirləşdi, elə bu zaman da Mattel Barbilər üçün idman kassetləri buraxaraq bütün dünyanı özünə heyran etdi.

Barbi üçün düşünlüməsi lazım olan hissələrdən biri isə xüsusi vücuda sahib olan oğlan idi. Rut bu zaman Ken haqqında düşündü. Çünki analıq hissini unutmayaraq o, öz oğlan övladı olan Kennetanın da adına oyuncaq buraxmaq istəyirdi. Onu da qeyd edək ki, uşaqların xaç valideynləri bu ailə üzvlərinin içərisinə daxil edilmədi. İki uşaqlı boşanmış ana olan Barbara Hendler Los Anjels Tayms qəzetinə veridyi müsahibə zamanı demişdir; "Məni Barbi gəlinciyi olmaq bezdirib." Kenanın yaranması ilə təəccüblü hadisələr də baş verdi. Mattelin rəhbərləri sual atəşinə tutuldu; "Bu oyuncaq da Barbidən seçiləcəkmi?" Hamıya məlum idi ki, Barbinin südəmər uşağa bənzəməsi hələ də bütün anaları narahat edir. Çünki bütün ailələr düşünmək belə istəmirdi ki, onların qızları oğlan fiquru kimi yaradılmış bir oyuncaqla oynayacaqlar.

Uzun sürən müzakirələrdən sonra qərara alındı ki, buraxılacaq Kena oğlan modelinin əynində elə model hazırlanan zaman şortik olsun və çıxarılması mümkün olmayaraq, onun bədəninin bir hissəsi kimi dursun. Nəticədə fabrikdə hazırlanan bu modelin dünyaya gəlməsi yerinə yetirildi, lakin Kena qızlar üçün paltar baxımından çox da əhəmiyyət kəsb etmirdi. Onlar üçün əsas vacib olan isə Kenin öz qız – dostunu necə yanında dayanacağı və ona yaraşıb – yaraşamayacağı idi.

İlk on il Barbi gəlinciyinin sayəsində Hendler ailəsinin cibinə 500 milyon dollardan artıq məbləğ gəlmişdi. 1993 – cü ildə Barbi onların ailəsinə 1 milyard dollar məbləğində maliyyə büdcəsi gətirdi, 1994 – cü ildə isə bu maliyyə vəziyyəti artıq 2 milyard dollar ilə əvəz edildi. Hazırda isə 40 il bundan əvvəl satılmayan bu gəlinciklər dünyanın 150 müxtəlif ölkəsində bir dənəsi 25 – 70 dollara satılır. Tədqiqatçıların fikrincə dünyada daha çox tələbat yaradan 20 mal içərisində bu gəlincik də yer alır. Hazırda amerikan ailələrin çoxunun evində ən azı 10 ədəd Barbi gəlinciyinə rast gəlmək mümkündür. Bu vəziyyət İtaliya, Fransa ailələrində də belədir, üstəlik İngiltərədə bu say orta hesaba görə 5 gəlincikdən ibarətdir. Hər il təxminən 20 milyon dollor Barbi satışı olur, lakin 1959 – cu ildə ilk dəfə buraxılmış iki dollar yarıma satılan Barbi gəlincikləri üçün hazırda kolleksiya yığan xüsusi şəxslər 2 min dollar məbləğində pul ödəməyə hazırdılar. İndiki zamanda Barbi gəlinciklərini Reyçel London geyindirir, qeyd edək ki, buradan Madonna da öz paltarlarını sifariş edir. Havay adalarında Barbi muzeyi yaradılmışdır. İngilətərədə Mançester adını daşıyan qəsəbədə "Barbisayağı" adını daşıyan evlərdən ibarət olan küçə hazırlanmışdır. Hazırda bütün dünya Mattel kompaniyasını Disney kimi nəhəng formada tanıyır. Mattek firması ekskuliziv icazəyə sahibdir, yəni öz oyuncaqlarını Disneyləndə satır, həm də məşhur fiqurlar olan Tom və Cerrini də hazırlayıb buraxır.

Bax beləcə klassik üslubda amerikan arzusu yerinə yetirildi; taxtadan hazırlanmış çərçivədən başalayaraq, hazırda dünya banklarında milyonlarla hesaba malik oldular. Həmçinin bütün dünyanı yalnız bir sözlə valeh etdilər........."BARBİ"........

Mənbə