Hektor Berlioz: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k r2.7.2) (Robot: Modifying sh:Hektor Berlioz to sh:Hector Berlioz
Legobot (müzakirə | töhfələr)
k Bot: Migrating 84 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q1151 (translate me)
Sətir 30: Sətir 30:


{{Link FM|hu}}
{{Link FM|hu}}

[[af:Hector Berlioz]]
[[an:Hector Berlioz]]
[[ar:هيكتور بيرليوز]]
[[arz:هيكتور بيرليوز]]
[[ba:Һектор Берлиоз]]
[[bat-smg:Ektors Berliozos]]
[[be:Гектар Берліёз]]
[[be-x-old:Гектар Бэрліёз]]
[[bg:Ектор Берлиоз]]
[[br:Louis Hector Berlioz]]
[[bs:Hector Berlioz]]
[[ca:Hector Berlioz]]
[[ckb:ھێکتۆر بێرلیۆز]]
[[cs:Hector Berlioz]]
[[cy:Hector Berlioz]]
[[da:Hector Berlioz]]
[[de:Hector Berlioz]]
[[el:Εκτόρ Μπερλιόζ]]
[[en:Hector Berlioz]]
[[eo:Louis Hector Berlioz]]
[[es:Hector Berlioz]]
[[et:Hector Berlioz]]
[[eu:Hector Berlioz]]
[[ext:Hector Berlioz]]
[[fa:هکتور برلیوز]]
[[fi:Hector Berlioz]]
[[fr:Hector Berlioz]]
[[gl:Hector Berlioz]]
[[he:הקטור ברליוז]]
[[hif:Hector Berlioz]]
[[hr:Hector Berlioz]]
[[hu:Hector Berlioz]]
[[hy:Հեկտոր Բեռլիոզ]]
[[id:Hector Berlioz]]
[[ilo:Hector Berlioz]]
[[io:Hector Berlioz]]
[[is:Hector Berlioz]]
[[it:Hector Berlioz]]
[[ja:エクトル・ベルリオーズ]]
[[ka:ჰექტორ ბერლიოზი]]
[[kk:Берлиоз Гектор Луи]]
[[ko:엑토르 베를리오즈]]
[[ku:Hector Berlioz]]
[[la:Hector Berlioz]]
[[lb:Hector Berlioz]]
[[lij:Hector Berlioz]]
[[lt:Hector Berlioz]]
[[lv:Ektors Berliozs]]
[[mk:Хектор Берлиоз]]
[[ml:ഹെക്ടർ ബെർലിയോസ്]]
[[mn:Гектор Берлиоз]]
[[mr:एक्तॉर बर्लियोझ]]
[[mt:Hector Berlioz]]
[[nl:Hector Berlioz]]
[[nn:Hector Berlioz]]
[[no:Hector Berlioz]]
[[oc:Hector Berlioz]]
[[pcd:Hector Berlioz]]
[[pl:Hector Berlioz]]
[[pms:Hector Berlioz]]
[[pnb:ہیکٹر برلیوز]]
[[pt:Hector Berlioz]]
[[ro:Hector Berlioz]]
[[ru:Берлиоз, Гектор]]
[[rue:Гектор Берліоз]]
[[sh:Hector Berlioz]]
[[simple:Hector Berlioz]]
[[sk:Hector Berlioz]]
[[sl:Hector Berlioz]]
[[sq:Hector Berlioz]]
[[sr:Ектор Берлиоз]]
[[sv:Hector Berlioz]]
[[sw:Hector Berlioz]]
[[ta:ஹெக்டர் பேர்லியோஸ்]]
[[th:แอ็กตอร์ แบร์ลีโยซ]]
[[tr:Hector Berlioz]]
[[uk:Гектор Берліоз]]
[[ur:ہیکٹر برلیوز]]
[[vi:Hector Berlioz]]
[[vo:Hector Berlioz]]
[[war:Hector Berlioz]]
[[yi:העקטאר בערליאז]]
[[zh:埃克托·柏辽兹]]
[[zh-min-nan:Hector Berlioz]]

21:22, 9 mart 2013 versiyası

Hektor Berlioz, Paris, 1855

Hektor Berlioz (fr. Louis-Hector Berlioz, Lui-Ektor Berlioz) (11 dekabr, 1803 – 8 mart, 1869) – fransız romantik bəstəkarı. "Fantastik simfoniya" və "Grand messe des morts" (Rekviyem) ona məşhurluq gətirən bəstələrindəndir. Müəllifi olduğu "Treatise on Instrumentation"la Berlioz müasir orkestrin formalaşmasına əhəmiyyətli təsir etmişdir. Bəzi əsərlərini bəstəkar nəhəng orkestr heyəti üçün nəzərdə tutmuş, bundan başqa dirijor olaraq 1000-dən çox musiqiçi heyəti olan konsertləri aparmışdır. 50-yə yaxın mahnının müəllifidir.

Həyatı

Fransanın cənub-şərqində yerləşən Kot-Sent-Andre (İzer) şəhərciyində həkim ailəsində anadan olmuşdur. 1821-ci ildə tibb təhsilini almaqda olan Berlioz valideynlərinin etirazına baxmayaraq tibbi dayandırıb özünü musiqiyə həsr etmişdir. 1825-ci ildə Paris şəhərində onun ilk iri tutumlu əsəri olan "Təntənəli messa" ilk dəfə publika qarşısında tamamilə müvəffəqiyyətsiz ifa edilmişdir. 1826-1830-cu illərdə Berlioz Paris konservatoriyasında Jan Fransua Lesuer və A.Reyxidən dərslər almışdır. 1828-1830-cu illərdə ifa olunan Berliozun daha bir neçə əsəri – "Vverley" üverturası, "Framcs-juges" və "Fantastik simfoniya" (artistin həyatından epizod) da xüsusi müvəffəqiyyət qazanmasa belə ictimaiyyətin diqqətini gənc bəstəkara yönəldmişdir. 1828-ci ildən başlayaraq Berlioz musiqi kritiki olaraq da fəaliyyətə başlamışdır.

"Sardanapal" kantatasına görə 1830-cu ildə Roma mükafatını almış bəstəkar İtaliyada stependiat olaraq yaşamasına baxmayaraq, 18 aydan sonra oradan İtaliya musiqisinin qəti əleyhdarı olaraq qayıdmışdır. Öz səfərindən Berlioz "Kral Lir" uvertürasını və "Fantastik simfoniya"nın davamı olan "Le retour à la vie" simfonik əsərini gətirmişdir. 1932-ci ildə Parisə qayıdaraq bəstəkarlıq, dirijorluq və tənqidçilik fəaliyyəti ilə məşğul olmuşdur.

1834-cü ildən Berliozun Parisdəki vəziyyəti xüsusilə yenidən qurulmuş "Gazette musicale de Paris"də, daha sonra isə "Journal des Débats"da işə başlaması ilə yaxşılaşmışdır. Bu nəşrlərin hazırlanmasında 1864-cü ilə qədər iştirak edən Berlioz sərt və ciddi tənqidçi şöhrəti qazanmışdır. 1839-cu ildə o konservatoriyanın kitabxanaçısı vəzifəsinə, 1856-cı ildən isə Akademiyanın üzvlüyünə qəbul olunmuşdur.

Onun şəxsi həyatını bədbinləşdirən bir sıra qəmgin hadisələr haqqında isə o təfərrüatları ilə öz "Memuarlar"ında (1870) nəql etmişdir. Onun ilk nigahı irlandiyalı aktrisa Qarriet Smitson ilə olmuş və 1843-cü ildə boşanma ilə başa çatmışdır. Onun ölümündən sonra Berlioz müğənni Mariya Resio ilə nigah bağlamış, lakin o da 1854-cü ildə qəfildən vəfat etmişdir. Berliozun ilk nigahından olan oğlu isə 1867-ci ildə vəfat etmişdir. Bəstəkarın özü 8 mart 1869-cu ildə tək-tənha dünyasını dəyişmişdir.

Yaradıcılığı

Berlioz – musiqidə romantizmin parlaq nümayəndəsi, romantik proqramlı simfoniyanın yaradıcısıdır. Onun incəsənəti ədəbiyyatda V.Hüqonun və ya rəssamlıqda Delakruanın yaradıcılığı ilə bir çox cəhətdən oxşarlıq təşkil edir. O, cəsarətlə musiqi forması, harmoniyası və ifası sahələrində yenilikləri tətbiq etmiş, simfonik musiqinin teatrallaşdırılmasına və əsərlərin nəhəng miqyaslara gətirilməsinə can atmışdır.

1826-cı ildə yunanların Osmanlı İmperiyasına qarşı azadlıq uğrunda mübarizəsinə həsr olunmuş "Yunan inqlabı" kantatası yazılmışdır. 1830-сu il "Böyük iyul inqlabı" zamanı inqilabı mahnılarla, xüsusilə də onun tərəfindən orkestr və xor üçün təkmilləşdirilmiş "Marselyeza" ilə geniş şəkildə məşğul olmuşdur. Bəstəkarın bir sıra iri tutumlu əsərlərində inqilabi mövzu öz əksini tapmışdır: "Rekviyem"(1837) – İyul inqilabının qəhrəmanları xatirəsinə yaradılmışdır; "Matəm-triumfal simfoniya" (1840)- İyul hadisələrinin qurbanlarının külünün rəsmi köçürülmə mərasimi üçün yazılmışdır.

Hektor Berliozun tərzi artıq onun "Fantastik simfoniyası"nda (1830, altbaşlıq – "Rəssamın həyatından epizod") müəyyən olmuşdur. Bestəkarın bu məşhur əsəri – ilk romantik proqramlı simfoniyadır. Burada öz dövrünün tipik əhval ruhiyyəsi əks olunub (reallıqla barışmamazlıq, yüksək emosionallıq və həssaslıq). Rəssamın subyektiv təəsüratları simfoniyada ictimailəşdirilir, uğursuz məhəbbət faciə səviyyəsində dəyərləndirilir.

Hektor Berlioz musiqinin inkişafına sadəcə olaraq bəstələri ilə deyil, eyni zamanda ifa etmə incəlikləri və dirijorluq sahəsində tətbiq etdiyi yeniliklərlə önəmli xidmət göstərmişdir. Onun yaratdığı instrumentovka bir çox dilə tərcümə edilərək bu gün də aktuallığını itirməmişdir. Vaqnerlə birlikdə Berlioz yeni dirijorluq məktəbinin banilərindən hesab olunur.

Şablon:Link FM