Dil

Bu məqalə ünsiyyət vasitəsi olan dil haqqındadır. Digər mənalar üçün Dil (dəqiqləşdirmə) səhifəsinə baxın.

Dil - ancaq insanlara aid olan, özündə məzmun və eyni tip səslənmə ( yazılış ) qaydaları daşıyan şərti sistem.

O yalnız ünsiyyət vasitəsi deyil. Dil dünya fəlsəfəsidir. Dünya haqqında təsəvvür yaradan təbii intellektual sistemdir. Hər bir dil, ayrılıqda dünya haqqında bilik, dünyanı görmək və anlamaq üçün vasitədir.

Dilləri linqvistika öyrənir. Dildə şərti işarələr semiotikanın predmetidir. Dilin insan təfəkkürünə və fəliyyətinə təsirini psixolinqvistika tədqiq edir.

Tipologiya

• linqvistikanın predmeti olan insan dilləri :
  • təbii insan dilləri,
  • süni insan dilləri, məsələn esperanto),
  • karlar üçün jest dili,
• formal dillər
  • kompyuter dili,məsələn Alqol,
• Heyvanların ünsiyyət dili

Dillər haqqında ümumi məlumat

Hazırda Yer üzündə 7000-ə yaxın dil mövcuddur. Dünyanın yeddi dili dünya dilləri hesab olunurlar: ingilis dili, ispan dili, ərəb dili, rus dili, fransız dili, alman dili, portuqal dili

Alimlərin fikrinə görə son 100 il ərzində 3000-dən 6000-ə qədər dili ölüm təhlükəsi gözləyir. Dilin saxlanması üçün həmin dildə ən azı 100 min insan danışmalıdır.

Yer üzündə əhalinin 80%-i 7000 dildən yalnız 80 dili bilir. Qalan dillərdə əhalinin 20%-i danışır. Nəzərə almaq lazımdır ki, 3,5 min dil əhalinin 0,2%-nə aiddir

Altay dilləri

• Türk dilləri
• Monqol qrupu
• Tunqus-mancur dilləri

Ural dilləri

• Fin-Uqor qrupu
• Samodi qrupu

Hind-Avropa dilləri

• German dilləri
• Roman dilləri
• Slavyan dilləri
• İran dil qrupu
• Hind-ari dilləri
• Baltik dilləri
• Kelt dilləri
• İtalik dilləri
• Yunan dilləri
• Paleobalkan dilləri
• Erməni dil qrupu

Avrasiya Dil Ailəsi

• Semit qrupu
• Berber-Liviya qrupu
• Çad qrupu
• Kuşit qrupu

Qafqaz dilləri

• Kartvel qrupu
• Abxaz-adıq dilləri
• Nax qrupu
• Dağıstan qrupu

Ölü dillər

• Əski yunan dili
• Latın dili
• Sanskrit dili
• Assuriya dili
• Əski türk dili
• Əski fars dili
• Əski rus dili

Xarici keçidlər

• 21 FEVRAL BEYNƏLXALQ ANA DİLİ GÜNÜDÜR
• Rusiya tərəfdən qəribə təklif
• Ana dilinin qorunması dövlət siyasətinin mühüm istiqamətini təşkil edir
• "Dil və təfəkkür fəlsəfi problem kimi" M. Mirzəliyeva

Həmçinin bax

• Dil (anatomiya)