Şabran

Bu məqalə Şabran şəhəri haqqındadır. Rayon üçün Şabran rayonu səhifəsinə baxın.

Şabran şəhəri — Azərbaycanın Şabran rayonunun mərkəzi. Bakıdan 122 km aralı. Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonunda şəhər.

Tarixi

Bu günki Şabran şəhəri öz adını 2010-cu ildə Dəvəçi rayonunun adının dəyişməsi ilə əlaqədar Milli Məclisin qərarı ilə almışdır. Şəhər 1944-cü ilə kimi, Dəvəçibazar, sonra isə Dəvəçi adlanmışdır. 1959-cu ildən şəhər statusu almışdır. Tarixi ipək yolunun üzərində yerləşən Dəvəçibazar uzun müddət dəvə karvanlarının gecələmə yeri olmuşdur. Eyni zamanda burada böyük bazarda fəaliyyət göstərmiş, dağ kəndlərindən əhali alış veriş üçün Bazara gəlmişlər. Dəvəçiçay-ın ətrafında yerləşən şəhər əhalisi çay yatağından süzülüb gələn şirin sulu bulaqlardan istifadə etmişdir. Bu bulaqlar indi də durur. Bəzi tarixçilər qədim Şirvanşah dövlətinin bu ərazidə yarandığını və qədim Şirvan şəhərinin Dəvəçi şəhərinin yerində olduğunu göstərirlər. Lakin bu məsələ hələ tam öz təsdiqini tapmamışdır və gələcək araşdırıcılarını gözləyir. Karvan yolunun üstündə olan bu şəhər çox keşmə-keşli günlər yaşamış, dəfələrlə dağıdılmışdır. Sonuncu dəfə 1918-ci ilin mart hadisələri zamanı erməni daşnak qoşunları tərəfindən, əvvəl zirehli qatardan top atəşinə tutulmuş, sonra isə dəmiryol stansiyasından düşən erməni cəza dəstələri tərəfindən əhalisi güllələnmiş evlərinə isə od vurularaq yandırılmışdır. Hadisə şahidlərinin deməsinə görə, əhali tərəfindən bala Həştərxan adlanan səkiləri taxtadan, küçələrinə qəmbər daşından olan bu şəhərdə dağılmamış bir-neçə ev qalmışdır. ADR zamanı şəhər nahiyə mərkəzi olmaqla burada pristavlıq yerləşmiş və o,nahiyə olaraq Quba qəzasının tərkibində olmuşdur.

Əhalisi

Əhali əsasən azərbaycanlılardan ibarətdir.Çox az miqdarda rus və dağıstan xalqlarının nümayəndələri yaşayırlar.

Mədəniyyət,təhsil

Şəhərdə mədəniyyət evi, kino teatr və 3 kitabxana vardır. 5 tam orta, 3 ümumi orta,5 sahə (şahmat,...) məktəbi fəaliyyət göstərir. 2 uşaq bağçası ( "Cücələrim" və "Dəvəçi Broyler")vardır.

İqtisadiyyatı

Xalçaçılıq geniş inkişaf etmişdir. Xalçalar Pirəbədil xalça fabrikində və şəxsi mənzillərdə toxunur. "Pirəbədil" xalça fabrikində toxunan yerli çeşnili "Pirəbədil", "Heyratı Pirəbədil", "Alçagül Çiçi", "Sırt Çiçi", "Qollu Çiçi" və "Xırdagül Çiçi" 50 ildən artıqdır ki, dünyanın bir çox ölkələrinə satılır və bir çox dünya müzeylərinin bəzəyidir. Son vaxtlar fabrikdə "Gülüstan" və bədii tərtibatlı(portret) xalçalarıda toxunur. "Dəvəçi Broyler" və Taxıl kombinatı fəaliyyət göstərir.

İstinadlar

1.Abbasqulu Ağa Bakixanov. Gülüstani-İrəm əsəri. 2.Nurbala Quliyev. Bura Gülüstani-İrəm torpağıdır. Bakı 2005. 3.Nizami Rəhmanlı. Cıraqqala yurdunun övladları. Bakı 2002.

Xarici keçidlər

• Bələdiyyə İnformasiya Sistemi
• http://www.mcdmerkez.org/ts_general/azl/belediye/b-31.htm
• http://az.apa.az/xeber_Azerbaycanin_Devechi_rayonunun_adi__147691.html