Roald Amundsen

Roald Amundsen

Roald Engelbregt Gravning Amundsen (16 iyul 1872-1928), Cənub Qütbünü və Şimal Qərb Keçidini aşan ilk, Norveçli dəniz səyyahı. Şimal-Qərb keçidi hərəkət edərək, 1903-ci ildə "şimal maqnit qütbü"nü kəşf etmişdi. Dostları arasında 'Viking' ləqəbiylə tanınırdı.

Həyatı

Roald Amundsen - 1875

Amundsen 1872 -ci ildə Fredrikstad/Sarpsborg şəhərində yerləşən Borge qəsəbəsində norveçli gəmi sahibləri və kapitan ailəsində dünyaya göz açıb. Onun atası Jens Amundsen idi. Amundsen ailənin 4-cü oğlu idi. Anası onun dənizçi olmasını istəmirdi və on bu sahədən uzaq tutmağa çalışırdı. O, istəyirdi ki, oğlu həkim olsun. 21 yaşına kimi o təzyiq altında olur, ta ki, anası vəfat edənə qədər.

Ölümü

Norveçli səyyah Roland Amundsen dostu italiyan səyyahı Umberto Nobile-ni xilas etmək üçün Şimal qütbünə yollanır. Lakin "Latham 47" təyyarəsi pis hava şəraitindən dolayı qəzaya uğrayır və Bear adası ətrafına düşür. Bu qəzadan sonra Amundsen həlak olur. Həm də cəsədinin Şimal Buzlu okeana düşdüyü də güman olunur. Çünki bu hadisədən sonra R. Amundsendən səs-soraq çıxmır.

Səyahətləri

Mühəndis diplomu alan kimi Amundsen ilk müstəqil ekspedisiyaya hazırlaşmağa başlayır.O, qərara alır ki,Şimali Amerika sahilləri boyu ilə hərəkət edərək Atlantik okeanından Sakit okeana şimal-qərbdən dəniz yolu tapsın. Amundsenin ilk ekspedisiyasında az adam iştirak edirdi, onların xərci də bir o qədər çıxmamışdı.Buna baxmayaraq Amundsen borc içində idi.Onun yelkənli gəmisi "Joa"az qala müsadirə olunacaqdı.Odur ki, gənc səyahətci çox təhlükəli bir qərar qəbul edir: o,altı dostu ilə birlikdə yağışlı qaranlıq bir gecədə öz gəmisinə minir və açıq dənizə çıxır.Borc verənlər hay-küy qaldırırlar.Lakin artıq gec idi.Amundsen və onun dostları Qrelandiyaya tərəf üzürlər.Bu hadisə 1903 ildə olmuşdu. Ekspedisiya üç il çəkdi.Uzaq şimalda üç qış!Arktika öz qəzəbini bu yeddi cəsura göstərir.Lakin bütün çətinliklərə baxmayaraq,səyahətçilər 1906-cı ildə sağ-salamat Kaliforniya sahillərinə yan aldılar.Onlar külli miqdarda məlumat toplamış ,hətta maqnit qütbünün dəqiq yerini müəyyən etmişdilər.400 il müddətində heç bir tədqiqatcı buna nail olmamışdı. Sonradan başqa ekspedisiyalar da apardı.Lakin 1911-ci il dekabrın 14-ü dünyada birinci olaraq Cənub qütbünə Amundsen çatdı; dahasonra o, ilk dəfə "Norveç" dirijablında Şimal qütbü üzərindən uçaraq Arktikanın hava yollarını tədqiq etdi.Amundsen həmişə qələbə çalırdı,çünki o, hər bir ekspedisiyaya əsaslı surətdə hazırlaşırdı. O deyirdi:"Əgər adam işlərində səligəli olursa, heç nəyi gözdən qaçırmırsa,hər şeyi qabaqcadan nəzərə alırsa,onu qələbə gözləyir.Buna uğur deyirlər!"Amma bir dəfə Amundsen özü də səhv etdi. 1928-ci ildə Arktikada faciə baş vermişdi.İtalia dirijablı qəzaya uğramışdı.Ekspedisiyanın köməyinə bizim buzqıran gəmi "Krasin", Sovet İttifaqının, İsveçin,İtalianın və Norveçin təyyarələri yola düşmüşdülər.Amundsen də təyyarə ilə qəza yerinə tələsirdi.Elə tələsdiyinə görə də özünün müəyyən elədiyi qaydanı pozmuşdu. Axı Arktikaya bir təyyarə ilə uçmaq təhlükəli idi.Hökmən,hər ehtimala qarşı ikinci bir təyyarə də olmalı idi. Bu uçuş Amundsenin son uçuşu oldu. O qayıtmadı.Heç kəs bilmir ki, onun başına nə gəldi.Misilsiz coğrafi kəşflər etmiş bu böyük,cəsur səyahətcinin ömrünün son dəqiqələri haqqında bizə heç nə məlum deyil.