Samurçay: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Tubus (müzakirə | töhfələr)
Redaktənin izahı yoxdur
Tubus (müzakirə | töhfələr)
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 6: Sətir 6:
|Ölkə 1 = Azərbaycan
|Ölkə 1 = Azərbaycan
|Region = {{Flaqifikasiya|Dağıstan}}
|Region = {{Flaqifikasiya|Dağıstan}}
|Rayon = {{Flaq|Rusiya}} [[Məhərrəmkənd rayonu|Məhərrəmkənd]]
|Rayon = {{Flaq|Dağıstan}} [[Məhərrəmkənd rayonu|Məhərrəmkənd]]
|Rayon 1 = {{Flaq|Azərbaycan}} [[Xaçmaz rayonu|Xaçmaz]]
|Rayon 1 ={{Flaq|Azərbaycan}} [[Xaçmaz rayonu|Xaçmaz]]
|Rayon 2 = {{Flaq|Azərbaycan}} [[Qusar rayonu|Qusar]]
|Rayon 2 = [[Qusar rayonu|Qusar]]
|Rayon 3 =
|Rayon 3 =
|Mənbəyi = {{Flaq|Rusiya}} {{Flaqifikasiya|Dağıstan}} [[Rutul rayonu]]
|Mənbəyi = {{Flaq|Rusiya}} {{Flaqifikasiya|Dağıstan}} [[Rutul rayonu]]
Sətir 38: Sətir 38:


== İstinadlar ==
== İstinadlar ==
<references/>



== Mənbə ==
== Mənbə ==

09:59, 29 aprel 2014 versiyası

Şablon:Çaylar Samur çayı - Azərbaycanın şimal-şərqində ən iri çaydır. Samur Azərbaycanda dördüncü böyük çaydır. Sutoplayıcısı əsasən Dağıstanda yerləşsədə, Samur çayı aşağı axınında Azərbaycanla Dağıstan sərhədi boyu axaraq, hər iki respublikaya aid edilən çaydır. Samur çayının uzunluğu 216 km, sutoplayıcı hövzəsinin sahəsi 4430 km2-dir. Samur çayı Baş Qafqaz silsiləsi ilə şimalda ona paralel uzanan Samur silsiləsi suayrıcısı arasında yerləşən yüksəkdağlıq zonanın qar, buzlaq, yeraltı və yağış sularından qidalanır. Çayın mənbəyi 3699 m yüksəklikdə yerləşir. Dağlardan külli miqdar qırıntı məhsullar gətirən Samur, Xəzər sahilində meşələrlə örtülü böyük delta əmələ gətirir.

Samur çayının qidalanmasında əsas yeri qar suları və yeraltı sular tutur. Çayın hövzəsində qarlı-buzlu zirvələrin çoxluğu (ümumi sahəsi kiçik olsa da) çayda gursulu dövrün uzanmasına səbəb olur. Bu dövr yazda başlamaqla, yayı da əhatə edir. Samur çayının illik su sərfinin 20% yazda, 49% yayda, 20% payızda və 10% qış aylarında keçir. Çayın illik su sərfi həcmi 2.36 km3-dən az artıqdır. Axtı məntəqəsində Samurun illik sülb axımının həcmi 5256.5 min m3-ə çatır.

Azərbaycanın təsərrüfatı üçün Samur çayının olduqca böyük əhəmiyyəti var. Samur çayından hələ 1940-cı ildə Samur-Dəvəçi kanalı çəkilmiş, 50-ci illərin axırında isə bu kanal Ceyranbatan çökəkliyinə çatdırılmış və Abşeronda birinci böyük şirinsulu su anbarı yaradılmışdır. Bu kanal Samur-Dəvəçi ovalığında, Boğaz düzənliyində və Abşeron yarımadasında 100 min hektardan artıq torpağın suvarılması üçün əsas su mənbəyidir. Sumqayıt və bakı şəhərlərinin su təchizatında da Ceyranatan su anbarında durulan Samur sularından geniş istifadə olunur. Bununla yanaşı, bu sulardan Abşeronda yaşıllaşdırma işlərində də geniş istifadə edilir.


İstinadlar


Mənbə

Həmçinin bax