Vladimir Vernadski

Vladimir Vernadski
rus. Влади́мир Ива́нович Верна́дский ukr. Володи́мир Іва́нович Верна́дський rus. Владиміръ Ивановичъ Вернадскій
Doğum tarixi	28 fevral (12 mart) 1863
Doğum yeri	Sankt-Peterburq, Rusiya imperiyası
Vəfat tarixi	6 yanvar 1945(1945-01-06)[…] (81 yaşında)
Vəfat yeri	Moskva, RSFSR, SSRİ
Vəfat səbəbi	insult
Dəfn yeri	Novodeviçye qəbiristanlığı
Elm sahələri	geologiya, kristalloqrafiya, mineralogiya, Geokimya, Radiogeoekologiya, biologiya, Biogeokimya, fəlsəfə
İş yerləri	Sankt-Peterburq Dövlət Universiteti, Sankt-Peterburq İmperator Universiteti[d], Moskva İmperator Universiteti[d], V. İ. Vernadski adına Tavriya Milli Universiteti[d], SSRİ Elmlər Akademiyası, Moskva Dövlət Universiteti
Təhsili	Sankt-Peterburq Dövlət Universiteti
Elmi rəhbərləri	Vasili Dokuçayev, Andrey Artsruni
Üzvlüyü	Ukrayna Milli Elmlər Akademiyası, Rusiya Elmlər Akademiyası, SSRİ Elmlər Akademiyası, Peterburq Elmlər Akademiyası
Mükafatları
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Vladimir Vernadski (1863-1845) — sovet alimi, mütəfəkkir, noosfera haqqında təlimin banisi

Həyatı

Vladimir Vernadski 28 fevral 1863-cü ildə Sankt-Peterburqda doğulmuşdur. Onun atası Ivan Vasileviç Vernadski müqəddəs Vladimir Kiyev Universitetindən ali təhsilini almışdır; bir neçə il xaricdə siyasi iqtisadiyyatı öyrənmişdir. Bir neçə il orta məktəbdə Rus ədəbiyyatını öyrətmiş, Kiyev Universitetində siyasi iqtisadiyyat kafedrasına rəhbərlik etmiş, tanınmış Rus iqtisadçısı Nikolay Şiqayevın qızı Mariya ilə evləndikdən sonra, gənc ailə Moskvaya köçmüşdür. Orada Ivan Vasileviç Moskva Universitetində siyasi iqtisadiyyatı və statistikanı öyrətmişdir. Ailə Peterburqa köçmüş və orada I.Vernadski Əsas pedaqoji məktəbin professoru postunu tutmuşdur. Birinci həyat yoldaşı toydan 10 il sonra ölmüş və ondan oğlu Nikolay qalmışdır. İkinci dəfə Ivan Vasileviç onun əmisi qızı, torpaq sahibi-zadəganın qızı Anna Petrovna Konstantinova ilə, musiqi və nəğmə müəllimi ilə evlənmişdir.

1868-ci ildə pis iqlim səbəbindən Vernadskinın ailəsi o vaxtın Rusiya İmperiyasının aparıcı elm və mədəni mərkəzlərindən biri Xarkova köçmüşdür. 1873-cü ildə Vladimir Xarkov klassik orta məktəbinin birinci sinif şagirdi oldu.

Fəaliyyəti

1885-ci ildə O. Peterburq Universitetinin fizika və riyaziyyat fakultəsini bitirmişdir. 1912-ci ildən o, Rusiya Elmlər Akademiyasının (sonrakı SSRİ Elmlər Akademiyası) akademiki oldu. Ukrayna Elmlər Akademiyasının banilərdən biri və birinci prezidenti (27 oktyabr 1918). 1920-ci ildən 1921-ci ilə kimi o, Simferopolda Tavriya Universitetinin rektoru olur. 1922-1939-cu illərdə o, özünün təşkil etdiyi Radium institutunun direktor idi. 1922-1926-cı illər ərzində o, xaricdə Praqada və Parisdə işləmişdir. Curie Parisia laboratoriyalarında tədqiqat – yanlış olaraq yeni radioaktiv element üçün qəbul edilən maddə Fransada əsas iş səbəblərindən biri olmuşdur.

1927-ci ildə o, SSRİ Elmlər Akademiyasının canlı maddələr Şöbəsini təşkil etmişdi. Hər halda "canlı maddə" termini O.B.Lepeshinskinin işlərində verilən mənadan başqa mənada istifadə edilirdi ki, biosferanın canlı orqanizmlərinin yığımı kimi.

Vernadski 700-dən çox elmi iş nəşr etmişdir.

O, yeni elmin – biogeokimyanın əsasını qoymuşdu və geokimyaya böyük töhfələr vermişdir. 1927-ci ildən ölümünə kimi o, SSRİ Elmlər Akademiyasında Biogeokimyəvi laboratoriyanın direktorunun postunu tuturdu. O, Sovet geokimyaçılarının hamısının müəllimi idi. Vernadskinin fəlsəfi irsindən ən böyük populyarlığı noosfera haqqında doktrina aldı; o, Rusiya kosmizmi kimi tanınan istiqamətin əsas mütəfəkkirlərdən biri hesab edilir.

Mənbə

• Əli Hüseynov, Məcnun Babayev. "Məşhur biologiya alimləri", Bakı, "Maarif", 2002. səh.101