London Universitet Kolleci

London Universitet Kolleci UCL
Fayl:University College London logo-2000px.png
51°31′29″ şm. e. 0°08′01″ q. u.
Şüar	Cuncti adsint meritaeque expectent praemia palmae
Əsası qoyulub	1826
Tip	İctimai
Rektor	Malkolm Qrant
Tələbə sayı	23 250 bakalavr, 12 789 doktorant
Şəhər	Mərkəzi London, Blumsberi rayonu
Ölkə	Birləşmiş Krallıq
Sayt	ucl.ac.uk
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

London Universitet Kolleci (ing. University College London) — Londonun mərkəzində, Qover küçəsində (ing. Gower street) yerləşən London Universitetinin ilk və ən iri məktəbi.

Əsası 1826-cı ildə qoyulan və London Universiteti adlanan məktəb İngiltərədə yaradılmış üçüncü ali təhsil ocağı hesab olunur. Dünyanın aparıcı ali təhsil müəssisələrindən biri olaraq "Times" və "Guardian" qəzetlərinin tərtib etdiyi reytinqlərdə dördüncu yerdən aşağı pilləyə layiq görülməyib. "QS World University Rankings" reytinqinə görə 2013-cü ildə dünyada dördüncü (Avropada ikinci) yerdə qərarlaşıb. Kollec Britaniyanın "Universitetlərin Rassel Qrupu", "G5" adlanan elit universitetləri sırasına, Avropa Universitetləri Assosiasiyasına və Avropa Tədqiqat Universitetləri Liqasına daxildir. London Universitetinin digər məktəbləri ilə birlikdə, London Universitet Kolleci (LUK) Oksford və Kembric Universitetləri ilə yanaşı "Qızıl üçbucaq" adlı üçlük yaradır.

London Universitet Kollecinin ştatına 53 Kral Cəmiyyəti, 51 Britaniya Akademiyası, 15 Kral Mühəndislik Akademiyası və 117 Tibb Elmləri Akademiyasının üzvləri daxildir. Ali məktəbin keçmiş və indiki tələbələri, fakültə üzvlərindən 29u Nobel mükafatına layiq görülmüşdür (fəxri məzunlar və elmi işçilər nəzərə alınarsa, 40 Nobel mükafatı laureatı). İki məzun və hal-hazırki fakültə üzvlərindən biri Riyaziyyat üzrə Fields medalına layiq görülmüşlər.

Böyük Britaniya universitetləri arasında dövlət büdcəsindən maliyyələşən (araşdırmalara ayrılan büdcə hissəsindən) universitetlərin ilk üçlüyünə daxil olan LUK (UCL) son illərdə ABŞ-ın Yale universiteti ilə birgə multidisiplinar əməkdaşlığa başlamışdır.

Tarixi

London Universitet Kollecinin binası

London Universitet Kolleci 1826-cı ildə "London Universiteti" adı altında yaranıb. İrqi tollerantlıq nümayiş etdirən, dini görünüşündən asılı olmayaraq tələbələr qəbul edən ilk İngiltərə universiteti olmuşdur. Bu fakt universitetin şüarında da əks olunur: İngiliscə "Let all come who by merit deserve the most reward" (Orijinal: Cuncti adsint meritaeque expectent praemia palmae) kimi səslənən şüar "Qoy, ən yaxşıya layiq olanların hamısı gəlsin" kimi tərcümə oluna bilər.

"London Universiteti"nin yaranmasında əvəzsiz rolu iki şotland əsilli şəxs - şair Tomas Kempbel (Thomas Campbell) və hüquqşünas Henri Brum (Henry Broughman) icra etsə də, Universitetin yaranmasını səhvən filosof Ceremi Bentamın adı ilə bağlayırlar. C.Bentam Universitetin yaranmasında birbaşa iştirak etməsə də, onun təhsil və cəmiyyət haqqında irəli sürdüyü radikal ideyalar universitet yaradıcılarını, xüsusilə şotlandiyalı Henri Brum və Ceyms Mili ruhlandırıb. Bundan əlavə C.Bentam universitetin yaradılması üçün maliyyə problemlərinin aradan qaldırılmasında kömək edib, layihəyə öz xeyir-duasını verib. O zamankı İngiltərədə iki universitetin olmasından narazı qalan, bu universitetlərin cəmiyyətin dəyişməsi ilə ayaqlaşmadığını hesab edən C.Bentam Oksford və Kembric Universitetlərinə istinadən "iki ictimai çürükçü... siyasi korrupsiya mənbələri və tərbiyəçiləri" ("the two public nuisances... storehouses and nurseries of political corruption") fikirlərin səsləndirib. C.Bentamın bu töhfələri müqabilində onun paltarlı gövdəsi (kəllə skleti xaric) London Universitet Kollecinin Cənub Xanəgahında (South Cloister) qorunur və nümayiş olunur.

Universitet şurasında heç bir din xadiminin iştirakına icazə verilməyən universitet cəmiyyətin bir qism nümayəndələri tərəfindən sərt tənqid olunur. Hətta ingilis maarifçisi və tarixçisi Tomas Arnold (Thomas Arnold) London Universitetini "Qover küçəsindəki Allahsızlar institutu" (that Godless institution in Gower Street) adlandırır.

Kollecin əsas binası 1827-28-ci illərdə Tomas Hosmer Şeferd tərəfindən inşa edilib. 1836-cı ildən London Universiteti "London Universitet Kolleci" kimi fəaliyyət göstərməyə başlayıb. Yarandığı gündən bütün təbəqələrə, irqlərə və dinlərə aid olan tələbələri qəbul edən təhsil ocağına 1878-ci ildən qız tələbələr götürülüb.

1893-cü ildə İngiltərədə ilk tələbə təşkilatı məhz burada yaradılıb. Bu təşkilatın yaranmasın Universitet Şurasının icazəsi olmamış, tələbələrin idman avadanlıqlarının olmamasına etiraz etməsi nəticəsində yaranmışdır.

1907-ci ildə yeni Kral nizamnaməsi qəbul edilir və bütün institutlar London Universitetində birləşdirilir. Nizamnaməyə əsasən, institutlar müstəqil olaraq elmi dərəcələr vermək hüququnu itirir, yalnız London Universiteti bu hüquqa malik olur. Bu, 1977-ci ilədək davam edir və yeni nizamnamə kollecin müstəqilliyini bərpa edir. 2005-ci ildən başlayaraq LUK müstəqil olaraq tələbələrinə elmi dərəcələr verir. Bununla yanaşı, kollec London Universiteti ilə də sıx əlaqələr qurur.

2008-ci ildə LUK Britaniya universitetləri arasında ilk olaraq Avstraliya ilə bu ölkənin ərazisində Energetika və Resurs Məktəbinin yaradılması haqqında müqavilə bağlayır.

Universitet bu gün

Hazırda London Universitet Kolleci London Universitetinin tərkibində böyük bir institutdur. Kollecin əsas kampusu Qover və Qordon küçələrində yerləşir, lakin Londonun bütün ərazisində kollecin binaları mövcuddur. Əsas kampusun ərazisində "Euston meydanı", "Uorren küçəsi", "Rassel meydanı" və "Quc küçəsi" metro stansiyaları var. Kampusun ətrafında Britaniya Kitabxanası, Britaniya Muzeyi, Kral İncəsənət Akademiyası, Britaniya Tibb Assosiasiyası, London Universiteti, Təhsil İnstitutu kimi məşhur müəssisələr yerləşir.

London Universitet Kollecində İncəsənət və Humanitar, Biotibbi, Həyat və Tibb, Bəşəriyyət, Mühəndislik, Riyaziyyat və Fiziki, İctimai və Tarixi Elmlər, Bertlett Memarlıq-İnşaat, Dizayn və Planlaşdırma, Hüquq, Slavyan və Şərqi Avropa Mədəniyyəti, Ətraf Mühitin Mühafizəsi məktəbləri, İdarələrarası və qarşılıqlı fakültə tədqiqat qrupları və tədqiqat mərkəzi fəaliyyət göstərir. Bu məktəblərin hər birində ayrılıqda onlarca fakültə mövcuddur.

LUK Tibb Məktəbində altı il təhsil aldıqdan sonra elmi dərəcə almaq mümkündür. Tibb kursları burada 1825-ci ildən yaradılıb. Tibb Məktəbi bir-birilə əlaqəli olan 11 hospital ilə birgə fəaliyyət göstərir. Kollec tərəfindən maliyyələşən Universitet Kolleci, Kral Müstəqil və Vittinqton hospitalları Londonun ən böyük mərkəzi xəstəxanalarındandır. LUK-un xəstəxanaları, əsasən, Blumsberi rayonunun ətrafında yerləşir. 2007-ci ildən başlayaraq Londonda yeni möhtəşəm tibb mərkəzi tikilir. Mərkəzdə 1500-dən çox alimin tibbi tədqiqatlar aparması və biotəbabət sahəsi üzrə yeni layihələrin həyata keçirilməsi nəzərdə tutulur.

ümumilikdə, LUK-un 16 müxtəlif kitabxanası var. Təhlükəsizlik məqsədilə kitabxanalara buraxılış elektron kart vasitəsilə mümkün olur. Kitabxanalar "eUCLid" (Evklid) adlanan şəbəkə-kataloq sistemilə birləşir. Ən böyük kitab kolleksiyası kollecin əsas binasında yerləşən kitabxanadadır. Otaqon binasında, kollecin mərkəzi gümbəzinin altında rəssam Con Flaksmanın sənət əsərlərindən ibarət Flaksman qalereyası yerləşir. İkinci ən böyük kitabxana LUK Elmi kitabxanasıdır. Burada mühəndislik, riyaziyyat, coğrafiya, antropologiya elmlərinə aid kitab və jurnallar yığılıb. Digər kitabxanalardan tibbi kitablar toplanan Kryusiform (xaçvari), Ətraf mühitin öyrənilməsi, Slavyan və Şərqi Avropa mədəniyyətləri kitabxanalarını qeyd etmək olar. LUK tarixi və mədəni tədqiqatlar kitabxanasi Böyük Britaniyada ilk əlyazmalar, arxiv və nadir kitablar toplanan mərkəzdir. Bu kitabxanada orta əsrlərə, XVIII-XX əsrlərə aid əlyazmalar, müxtəlif sahələri əhatə edən arxiv sənədlər qorunur. Ən qədim əlyazma 1505-ci ilə aiddir. Kolleksiyalar, adətən, şüşə rəflərdə nümayiş olunur. 2004-cü ildən başlayaraq LUK kitabxanaları "USL Eprints" adı altında İnternet şəbəkə sisteminə qoşulub.

London Universitet Kolleci dünyanın ən böyük axtarış-tədqiqat mərkəzlərindən biridir. Bu ali təhsil ocağı elmi-tədqiqatların maliyyələşməsinə xüsusi diqqət yetirir. Kollecin nəzdində LUK Energetika İnstitutu, LUK Kompüter Elmləri, LUK Cinayətkarlıq və Təhlükəsizlik, Foton Sistemlər (Kembric Universitetilə birgə LUK elektrotexnika və elektrik mühəndisliyi), LUK Virtual mühit və vizualizasiya, molekulyar modelləşdirmə və materialşünasliq, Şəhər sabitliyi və fəlakət, Biokimya mühəndisliyi mərkəzləri fəaliyyət göstərir. Həmin mərkəzlərdə 9000-dən çox aspirant tədqiqatlar aparır. Universitet gələcək aspirantlar üçün özünün şəbəkə səhifələrində mütəmadi məlumatlar yerləşdirir.

London Universitet Kollecinin məşhur məzunları

1. Çaim Herzog – İsrailin 6-cı prezidenti
2. Terri Devis – Avropa Şurasının Baş katibi
3. Yan Luder – London şəhərinin meri
4. Əbdül Rəhman Əlqosaibi – Səudiyyə Ərəbistanının İngiltərədəki səfiri
5. Bryan Devis – İngiltərə Lordlar Palatasının üzvü
6. Con Uaytinqdeyl – Marqaret Tetçerin məsləhətçisi, parlamentin üzvü
7. Jan Vinsent-Rostovski – Polşa Respublikasının maliyyə naziri
8. Juniçiro Koizumi – Yaponiyanın sabiq Baş naziri
9. Teraşima Munenori – Yaponiyanın sabiq xarici işlər naziri
10. Mahatma Qandi – Hindistan Müstəqillik Hərəkatının başçısı
11. Edvin Montaqu – Hindistanın sabiq dövlət katibi
12. Otto Hahn – kimya üzrə Nobel mükafatı laureatı
13. Uilyam Ramsey – kimya üzrə Nobel mükafatı laureatı
14. Sir Uilyam Braqq – riyaziyyat və fizika üzrə Nobel mükafatı laureatı
15. Rabindranat Taqor – ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı (Hindistan)
16. Ulf von Euler – tibb üzrə Nobel mükafatı laureatı
17. Endryu Huksli – tibb və psixologiya üzrə Nobel mükafatı laureatı
18. Sir Bernard Katz – tibb və psixologiya üzrə Nobel mükafatı laureatı
19. Piter Medavar – tibb və psixologiya üzrə Nobel mükafatı laureatı
20. Bert Sakmann – tibb və psixologiya üzrə Nobel mükafatı laureatı
21. Fransis Krik – tibb və psixologiya üzrə Nobel mükafatı laureatı

LUK-un yeni binalarından Qordon küçəsində yerləşən London nanotexnologiyalar mərkəzini, Taviton küçəsindəki 2005-ci ildə şahzadə Anna və çexiya Respublikasının prezidenti Vanslav Klaus tərəfindən açılmış Slavyan və Şərqi Avropa mədəniyyəti məktəbinin yeni binasını, Oftalmologiya İnstitutunu qeyd etmək olar.

LUK-un nəzdində bir neçə incəsənət və elm muzeyi fəaliyyət göstərir. Bunlardan Misir və Sudan arxeoloqlarının nadir kolleksiyaları saxlanan, daim cəmiyyət üçün açıq olan Piter Misir Arxeologiya, heyvanat aləminə, Dodo və Quaqqa dövrlərinə aid qədim skelet nümunələri yerləşən, professor Edmund Qrantın adını daşıyan Qrant zoologiya və müqayisəli anatomiya, 1855-ci ildə yaradilmiş geologiya, 1847-ci ildə təşkil olunan, müxtəlif dövrlərdə yaşamış incəsənət xadimlərinin əsərləri saxlanan incəsənət əsərləri kolleksiyalari, biologiya şöbəsində yerləşən, professor Frensis Haltonun şəxsi və laboratoriya əşyaları saxlanılan Halton kolleksiyası, LUK-un fəaliyyət göstərdiyi vaxtdan burada yaranan və işlənən cihazların, alətlərin, əşyaların saxlandığı elmi kolleksiyalar muzeylərini, dünyanın müxtəlif güşələrindən tapılan, ən qədim dövrləri əhatə edən artefaktların qorunduğu Arxeologiya Kolleksiyaları İnstitutunu qeyd etmək olar.

LUK-da təhsil alan tələbələr kampusun yataqxanalarında yaşayırlar. Məşhur tələbə yataqxanalarından Artur Tattersal, Astor, Kempbel Şərq və Qərb, İvor Evans və Maks Rayn, Frensis Qardner, Con Tovell, Con Conson, Con Şafer, Ceyms Laythill, Qoldsmit rezidensiyalarını qeyd etmək olar. Evli tələbələr üçün də kollecdə lazımi şərait yaradılıb. Uşaqlı ailələr Bernard Conson, Houkric, Nil Şarp, eləcə də London Universitetinin Lilian Penson yataqxanalarında məskunlaşa bilərlər.

London Universitet Kolleci Təşkilatı 1893-cü ildə yaranıb və İngiltərənin ən qocaman tələbə təşkilatıdır. Bu təşkilat LUK-da təhsil alan tələbələrə geniş spektrdə xidmət etmək üçün fəaliyyət göstərir. Təşkilatın tərkibinə çoxlu klublar, kafelər, müxtəlif əyləncə mərkəzləri, idman kompleksləri, mağazalar və s. daxildir. Bunlardan LUK dramatik cəmiyyət, yoqa və meditasiya, qayıq, yüngül atletika, reqbi (futbolun bir növü) klublarını misal göstərmək olar.

Hazırda London Universitet Kollecində 8000-dən çox professor-müəllim heyəti çalışır. Bu ali təhsil ocağı qadın professorların sayına görə ölkədə birinci, əcnəbi tələbələrin sayına görə isə üçüncü yerdədir. Kollecin çoxlu sayda məşhur məzunları var. Onlardan 21-i Nobel mükafatına layiq görülüb.

Uzun illər Avropa təhsil müəssisələri yüksək səviyyəli təhsilə, tələbələrin maddi baza ilə təminatına, onlara göstərilən hərtərəfli diqqətə görə dünyanın digər ölkələrinə örnək olub. Son zamanlar isə Avropa universitetləri bir qədər Amerika təhsil sistemindən geridə qalır. Bir neçə ildir ki, Amerika universitetləri dünya universitetlərinin müxtəlif reytinqləri üzrə birinci pillədə dayanır. Lakin yenə də Avropa universitetləri arasında iddialı ali təhsil ocaqları çoxdur, bunlardan biri də London Universitet Kollecidir. "QS-World Rankings" jurnalının hər il apardığı dünya universitetlərinin reytinqinə əsasən, 2009-cu ildə LUK 100 ən yaxşı universitetin arasında dördüncü yerdədir (Kembric Universiteti ikinci yerdədir). Bu ali təhsil müəssisəsi hələ də London Universitetinin kolleci kimi fəaliyyət göstərsə də, Britaniyanın ən nəhəng elmi-tədqiqat mərkəzlərindəndir. Burada təhsil almaq çox prestijli hesab edilir və Kembric, Oksford universitetlərilə bir tutulur. London Universitet Kolleci və İmperial Kollec hazırda beynəlxalq təhsil bazarında aparıcı yer qazanmaq üçün birləşmək niyyətindədirlər və onların daha sonra London Universitetinin tərkibindən çıxaraq müstəqil fəaliyyət göstərəcəkləri nəzərdə tutulur.

Mənbə

• London Universitet Kolleci