Azərbaycan Premyer Liqası: Redaktələr arasındakı fərq
Redaktənin izahı yoxdur |
|||
Sətir 26: | Sətir 26: | ||
|Aktual sezon = [[Futbol üzrə Azərbaycan çempionatı 2014/2015]] |
|Aktual sezon = [[Futbol üzrə Azərbaycan çempionatı 2014/2015]] |
||
}} |
}} |
||
'''Azərbaycan Premyer Liqası''' — hazırda '''Topaz Premyer Liqası''' adlandırılan və Azərbaycanın peşəkar futbol klublarının çıxş etdiyi güclülər dəstəsidir. |
|||
== Tarixi == |
== Tarixi == |
||
===1990-cı illər === |
===1990-cı illər === |
||
1990-cı illərdə [[Neftçi PFK|Neftçi Bakı]], [[Kəpəz PFK|Kəpəz]], [[Turan Tovuz İK|Turan Tovuz]] və [[Şəmkir FK|Şəmkir]] kimi klublar liqada uğurlu çıxış edərək çempion olmuşlar. Lakin, maliyyə problemləri klublara pis təsir etdi və Xəzri Buzovna, Şəmkir, Viləş Masallı və Şəfa Bakı kimi klublar artan borclara görə iflasa uğradı.<ref>{{cite web|title=Ölkə futbolu qara geyinməyə hazırlaşır (Yazı)|url=http://www.penalti.az/index.php?option=com_content&view=article&id=3729:oelk-futbolu-qara-geyinmy-hazrlar-yaz&catid=9:manet&Itemid=13|work=Penalti.az|accessdate=3 December 2011|language=Azerbaijani}}</ref> 1997-ci ildə, “Kəpəz” Azərbaycan çempionatları tarixində ən uzun qələbə seriyasına imza atmışdır. Gəncəlilər 1997/98 və 1998/99 mövsümlərində ardıcıl 20 matçda meydanı 3 xalla tərk edib.<ref>[http://sportlife.az/8329-xeb_Qaraba-Kpzin-rekordundan-1-addm-gerid.html “Qarabağ”: “Kəpəz”in rekordundan 1 addım geridə]</ref> |
1990-cı illərdə [[Neftçi PFK|Neftçi Bakı]], [[Kəpəz PFK|Kəpəz]], [[Turan Tovuz İK|Turan Tovuz]] və [[Şəmkir FK|Şəmkir]] kimi klublar liqada uğurlu çıxış edərək çempion olmuşlar. Lakin, maliyyə problemləri klublara pis təsir etdi və Xəzri Buzovna, Şəmkir, Viləş Masallı və Şəfa Bakı kimi klublar artan borclara görə iflasa uğradı.<ref>{{cite web|title=Ölkə futbolu qara geyinməyə hazırlaşır (Yazı)|url=http://www.penalti.az/index.php?option=com_content&view=article&id=3729:oelk-futbolu-qara-geyinmy-hazrlar-yaz&catid=9:manet&Itemid=13|work=Penalti.az|accessdate=3 December 2011|language=Azerbaijani}}</ref> 1997-ci ildə, “Kəpəz” Azərbaycan çempionatları tarixində ən uzun qələbə seriyasına imza atmışdır. Gəncəlilər 1997/98 və 1998/99 mövsümlərində ardıcıl 20 matçda meydanı 3 xalla tərk edib.<ref>[http://sportlife.az/8329-xeb_Qaraba-Kpzin-rekordundan-1-addm-gerid.html “Qarabağ”: “Kəpəz”in rekordundan 1 addım geridə]</ref> |
04:43, 23 fevral 2015 tarixindəki versiya
Bu səhifədə iş davam etməkdədir. |
Şablon:Futbol liqası məlumat qutusu Azərbaycan Premyer Liqası — hazırda Topaz Premyer Liqası adlandırılan və Azərbaycanın peşəkar futbol klublarının çıxş etdiyi güclülər dəstəsidir.
Tarixi
1990-cı illər
1990-cı illərdə Neftçi Bakı, Kəpəz, Turan Tovuz və Şəmkir kimi klublar liqada uğurlu çıxış edərək çempion olmuşlar. Lakin, maliyyə problemləri klublara pis təsir etdi və Xəzri Buzovna, Şəmkir, Viləş Masallı və Şəfa Bakı kimi klublar artan borclara görə iflasa uğradı.[1] 1997-ci ildə, “Kəpəz” Azərbaycan çempionatları tarixində ən uzun qələbə seriyasına imza atmışdır. Gəncəlilər 1997/98 və 1998/99 mövsümlərində ardıcıl 20 matçda meydanı 3 xalla tərk edib.[2]
2000-ci illər
Klubların 2002-ci ilin aprelində 11-ci milli çempionatı dayandırması və AFFA ilə pikə çatan gərginlik, FİFA və UEFA-nın 2 illik sanksiyası ilə bitib.[3] 2005-ci ildə "Neftçi" çempionatın sonunda "Xəzər Lənkəran" klubu ilə eyni xal yığdığı üçün çempionu müəyyənləşdirmək üçün "Qızıl oyun" keçirildi. Gəncə şəhər stadionunda keçirilən oyunda ağ-qaralar "Xəzər-Lənkəran"ı 2:1 hesabı ilə üstələyərək, ardıcıl ikinci dəfə çempionluğu bayram etdi.[4] 2006-ci ildə Ağasəlim Mircavadovun rəhbərliyi altında Xəzər Lənkəran çempion oldu.
2010-cu illər
2010-cu illər parlaq başladı və Neftçi 6 illik fasilədən sonra ardıcıl 3 dəfə Azərbaycan çempionatının qızıl medallarını və 2 dəfə ölkə kubokunu qazandı.[5][6] 2011-12-ci il mövsümünün qalibi kimi Çempionlar Liqasına vəsiqə qazanmış "Neftçi", UEFA Avropa Liqasının pley-off mərhələsində Kiprin APOEL klubunu məğlub edərək, Azərbaycan futbolu tarixində avrokuboklarda qrup mərhələsinə vəsiqə qazanmış ilk klub oldu.[7] 2013/2014 mövsümündə “Qarabağ” 21 ildən sonra ikinci çempionluğu qeyd etdi.[8] 2014-cü ildə “Qarabağ” Azərbaycan futbolu tarixində avrokuboklarda qrup mərhələsinə ikinci vəsiqə qazanmış klub oldu.[9] Bundan əlavə, “Qarabağ” yarışın əsas mərhələsində qələbə qazanan ilk Azərbaycan klubu kimi tarixə düşüb.[10]
Müsabiqə formatı
Aşağıda APL-ın tarix boyu komandala sayı qeyd olunur;
|
|
|
Maliyyə
Azarkeş sayı
Televiziya və azarkeş sayından aşağı gəlir görə, Azərbaycan klubları ticarət tərəfdaşları və klub sahibləri gəlirlərinin yüksək dərəcədə asılıdır.
Mövsüm sayı |
Ümumi azarkeş sayı |
Oyun sayı |
Orta azarkeş sayı |
İst. |
---|---|---|---|---|
2001–02 | 187,929 | 171 | 1,099 | [11] |
†Liqa ləğv olunub | - | - | - | - |
2003–04 | 195,840 | 144 | 1,360 | [12] |
2004–05 | 470,670 | 290 | 1,623 | [12] |
2005–06 | 183,365 | 169 | 1,085 | [12] |
2006–07 | 225,216 | 144 | 1,564 | [12] |
2007–08 | 277,667 | 169 | 1,643 | [12] |
2008–09 | 309,582 | 182 | 1,701 | [12] |
2009–10 | 340,522 | 172 | 1,979 | [13] |
2010–11 | 418,418 | 192 | 2,179 | [13] |
2011–12 | 433,342 | 192 | 2,256 | [14] |
2012–13 | 364,910 | 192 | 1,900 | [15] |
2013–14 | 281,400 | 175 | 1,608 | [16] |
†AFFA və klublar arasında yaranan münaqişəyə görə bu mövsüm heç bir futbol çempionatı təşkil edilməmişdir.[17]
Sponsorluq
Unibank 2009-cu ildən 2011-ə kimi liqaya sponsorluq etmişdir.[18][19] Bundan sonra danışıqlar Topazla başladı və müqavilə qısa bir müddətdən sonra yazıldı.[20]
Liqaya sponsorluqdan əlavə, Premyer Liqanın bir sıra rəsmi tərəfdaşları və təchizatçıları var. 2014-ci ildən etibarən Adidas şirkətinin istehsalı olan “Kafusa” (Cafusa) toplarından liqada istifadə olunur.[23]
Müflisləşmə hadisələri
APL-ın başladığı ildən, təxminən iyirmi klub müflis olub. 2000-ci illərin ortasında APL və Azərbaycan Birinci Divizionu arasında uçurum yaranması tənqid olunmuşdur.[24]
Media
2009-cu ildə PFL və AzTV Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti arasında Azərbaycan Premyer Liqası və Kubokunun oyunlarının eksklüziv çəkiliş və yayım hüququna dair müqavilə imzalanıb.[25] Azərbaycanda Premyer Liqa İdman Azərbaycan TV-də də yayımlanır.
UEFA reytinqi
2013-2014 UEFA Klub Reytinqində Azərbaycan Premyer Liqası 53 ölkə arasında 30-cudur.[26]
Cari Reytinq |
Yerdəyişmə | Son mövsüm Reytinq |
Liqa | Əmsal |
---|---|---|---|---|
27 | ▬ | (27) | Serb SuperLiqası | 13.375 |
28 | ▲ | (29) | Sloveniya PrvaLiqası | 10.750 |
29 | ▲ | (30) | Slovak Birinci Futbol Liqası | 12.875 |
30 | ▲ | (32) | Azərbaycan Premyer Liqası | 11.250 |
31 | ▼ | (28) | Nemzeti Bacnoksaq I | 11.000 |
32 | ▲ | (34) | Qazaxstan Premyer Liqası | 10.375 |
33 | ▼ | (32) | Moldova Milli Divizionu | 10.000 |
Son yenilənmə: 29 Avqust 2014.[27]
Azərbaycan Premyer Liqasının üzvləri (2014-15 mövsümü)
Stadionları və yerləri
- Qeyd: Cədvəl əlifba sırası ilə siyahlanıb
Klub | Yerləşmə | Yer | Tutum[28] |
---|---|---|---|
Araz-Naxçıvan | Naxçıvan | Naxçıvan şəhər stadionu | 11,800 |
AZAL | Bakı | AZAL stadionu | 5,000 |
Bakı | Bakı | Bakının məşq bazası | 2,000 |
Qəbələ | Qəbələ | Qəbələ şəhər stadionu | 8,000 |
İnter Bakı | Bakı | İnter Arena | 10,000 |
Xəzər Lənkəran | Lənkəran | Lənkəran şəhər stadionu | 15,000 |
Neftçi | Bakı | Bakcell Arena | 11,000 |
Qarabağ | Ağdam | Tofiq Bəhramov adına Respublika Stadionu | 31,200 |
Simurq | Zaqatala | Zaqatala şəhər stadionu | 3,500 |
Sumqayıt | Sumqayıt | Kapital Bank Arena | 16,000 |
Statistika
Rekordlar
Premyer Liqadak olan oyunçular mövsümün sonuna kimi Azərbaycan Premyer Liqasının Qızıl Butsu üçün rəqabət aparırlar. Nazim Əliyev APL-ın tarixində ən çox qol vuran futbolçudur.[29] 1995-96 mövsümündə o, APL-də ilk 100 qol vuran oyunçu olmuşdur. O vaxtdan bəri, 10 digər oyunçular 100 qol nişanına çatmışlar.[29]
Oyunçu | Dövr | Klub[31] | Qol | |
---|---|---|---|---|
1 | Nazim Əliyev | 1992–1999 | Neftçi Bakı | 183 |
2 | Müşviq Hüseynov | 1992–2007 | Qarabağ | 305 |
3 | Rövşən Əhmədov | 1992–2003 | Kəpəz | 116 |
4 | Qurban Qurbanov | 1990–2006 | Neftçi Bakı | 115 |
5 | Samir Ələkbərov | 1992–2001 | Neftçi Bakı | 115 |
6 | Alay Bəhramov | 1992–1999 | Viləş Masallı | 108 |
7 | Vadim Vasilyev | 1994–2007 | Bakı Fəhləsi | 102 |
8 | Xəqani Məmmədov | 1994–2012 | İnter Bakı PİK | 102 |
9 | Kənan Kərimov | 1995–2012 | Şəmkir | 327 |
10 | Nadir Nəbiyev | 1995–2012 | Turan | 316 |
Oyunçu | Dövr | Klub[33] | Oyun | |
---|---|---|---|---|
1 | Azər Məmmədov | 1992–2012 | Kəpəz | 445 |
2 | Mahmud Qurbanov | 1992–2012 | Kəpəz | 421 |
3 | Aslan Kərimov | 1992–2011 | Qarabağ | 382 |
4 | Aqil Məmmədov | 1992–2011 | Turan | 364 |
5 | İsmayıl Məmmədov | 1992–2009 | Şəmkir | 351 |
6 | Kənan Kərimov | 1995–2012 | Şəmkir | 327 |
7 | Nadir Nəbiyev | 1995–2012 | Turan | 316 |
8 | Mübariz Orucov | 1992–2008 | Xəzər-Lənkəran | 311 |
9 | Müşviq Hüseynov | 1992–2007 | Qarabağ | 305 |
10 | Ədəhim Niftəliyev | 1995–2011 | Xəzər-Lənkəran | 303 |
- Ən böyük hesablı ev qələbəsi
- Neftçi 11–0 Şahdağ Qusar (1999–00)[34]
- Ən ardıcıl məğlub edilməmiş seriya
- Kəpəz, 30 oyun, 1997-98[35]
- Ən ardıcıl qələbə seriyası
- Kəpəz, 20 oyun, 1999-99[36]
- Ən gənc qol vurmuş oyunçu
- Orxan Əliyev, Sumqayıta görə vs Qəbələ, 15 yaş, 236 gün[37]
- Ən yaşlı oyunçu
- Nadir Şükürov, Karvana görə vs Muğan, 42 yaş, 19 Aprel 2009[38]
- Ən çox qol vurmuş oyunçu
- Nazim Əliyev (Xəzər Sumqayıt, Neftçi, Qarabağ, Şəfa Bakı, Dinamo Bakı), (183 qol)
- Ən çox APL oyunu
- Azər Məmmədov, 445
- Mövsümdə ən çox qol
- Nazim Əliyev (Xəzər Sumqayıt), (39 qol), 1992
Çempionlar və bombardirlər
Mükafatçı klublar
Klub | Çempion | Qalib olduğu illər |
---|---|---|
Neftçi Bakı | 1992, 1995–96, 1996–97, 2003–04, 2004–05, 2010–11, 2011–12, 2012–13 | |
Kəpəz | 1994–95, 1997–98, 1998–99 | |
Şəmkir | 1999–00, 2000–01, 2001–02 | |
Bakı | 2005–06, 2008–09 | |
İnter Bakı | 2007–08, 2009–10 | |
Qarabağ | 1993, 2013–14 | |
Turan | 1993–94 | |
Xəzər-Lənkəran | 2006–07 |
Mükafatçı baş məşqçilər
Baş məşqçi | Çempion | Qələbə illəri |
---|---|---|
Ağasəlim Mircavadov | 1993, 1999–00, 2000–01, 2004–05, 2006–07 | |
Böyükağa Hacıyev | 2005–06, 2011–12, 2012–13 | |
Kazbek Tuayev | 1993–94, 1995–96, 2003–04 | |
Mehman Allahverdiyev | 1994–95, 1997–98, 1998–99 | |
Qurban Qurbanov | 2013–14 | |
Elbrus Abbasov | 1996–97 | |
Arif Əsədov | 2010–11 | |
Qəhrəman Əliyev | 2001–02 | |
Qyoko Hacıyevski | 2008–09 | |
Kaxaber Sxadadze | 2009–10 | |
Valentin Xodukin | 2007–08 |
Azərbaycan SSR çempionları
|
|
|
|
Oyunçular
2015-ci ildə Premyer Liqada 21 və 23 yaşlı futbolçuların maaşlarına limit tətbiq olundu.[40] 21 yaşa kimi futbolçular ildə maksimim 30-35 min qazanacaqlar.[40] Əyalətdə çıxış edənlər 35, paytaxt klubunda oynayanlar isə 30 min illik maaş ala bilərlər. 23 yaşlılar isə bu rəqəm bölgələrdə 60-a, paytaxt klublarında isə 50-yə bərabər olacaq.[40]
Mükafatlar
Kubok
Çempionluq kuboku PFL-in sifarişinə əsasən, Fransanın "Arthus-Bertrand" şirkəti hazırlanır və hər mövsümun sonu Azərbaycan Premyer Liqasının qalibinə təqdim olunur.[41][42]
Ayın və ilin oyunçusu
Mövsün ərzində “Ayın futbolçusu” və "İlin futbolçusu" futbol klublarının baş məşqçiləri, komandaların kapitanları və idman jurnalistləri arasında PFL tərəfindən keçirilən sorğuya əsasən müəyyənləşir.[43] Qalib oyunçuya PFL və sponsorun hədiyyələri və pul mükafatı təqdim olunur.
Həmçinin bax
İstinadlar
- ↑ "Ölkə futbolu qara geyinməyə hazırlaşır (Yazı)". Penalti.az (Azerbaijani). İstifadə tarixi: 3 December 2011.
- ↑ “Qarabağ”: “Kəpəz”in rekordundan 1 addım geridə
- ↑ AFFA-nın 20 İLLİK FƏALİYYƏTİNƏ “2” VERİLDİ
- ↑ "Qızıl oyun": "Neftçi" - "Xəzər Lənkəran" - 2:1. sportal.az (az.)
- ↑ Ibrahimov, Erkin. "Neftçi take title honours in Azerbaijan". UEFA. İstifadə tarixi: 2 May 2011.
- ↑ "Neftchi are Azerbaijani champions". News.az.
- ↑ «Нефтчи» стал первым азербайджанским футбольным клубом, вышедшим в групповой этап еврокубков - ФОТО
- ↑ Azerbaycan'da şampiyon Karabağ
- ↑ «Карабах» выбил «Твенте» из Лиги Европы
- ↑ Avrokuboklarda ilk dəftərimiz
- ↑ "Посещаемость чемпионата Азербайджана выросла на 22%" (rus). Azerisport.com. İstifadə tarixi: 23 November 2010.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 "2003–04 Azerbaijan Top League" (Croatian). Jutarnji list. 6 April 2010. səh. 97.
- ↑ 1 2 "Attendance of Azerbaijan Premier League". 19 July 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 July 2011.
- ↑ "Azerbaijani Premier League fourth in attendance in post-Soviet space". News.az. İstifadə tarixi: 27 August 2013.
- ↑ "18 turun azarkeş sayı – 214.470 nəfər". fanat.az (Azerbaijani). İstifadə tarixi: 26 December 2012.
- ↑ "Bakıda futbola maraq yoxdur: Lənkəranlılar hamıdan öndə". apasport.az (Azerbaijani). İstifadə tarixi: 29 December 2013.
- ↑ "Azerbaijan embargo ends". Uefa.com. UEFA. İstifadə tarixi: 29 April 2012.
- ↑ Unibank стал главным спонсором профессиональной футбольной лиги
- ↑ Азербайджанский «Unibank» стал официальным спонсором Премьер-лиги
- ↑ ""Topaz" Premyer Liqanın yeni sponsoru oldu". Sportal.az (Azerbaijani). İstifadə tarixi: 26 August 2012.
- ↑ "Unibank has become general sponsor of Professional Football League". Azerbaijan Business Center. 24 September 2009. İstifadə tarixi: 25 September 2009.
- ↑ "Topaz и ПФЛ подписались на три совместных сезона". Azerisport.az. 19 September 2012. İstifadə tarixi: 19 September 2012.
- ↑ "Ramin Musayev: "Yeni mövsümdə yeniliklər olacaq"" (az.). İstifadə tarixi: 12 July 2013.
- ↑ Ramil Əliyev: "Premyer Liqa ilə I divizion arasında böyük uçurum var"
- ↑ Premyer Liqanın oyunları AzTV-də yayımlanacaq
- ↑ UEFA reytinqi: Azərbaycandan rekord
- ↑ UEFA Country Ranking 2012
- ↑ Azərbaycan Peşəkar Liqası Şablon:Az icon
- ↑ 1 2 Ekspress Newspaper (az.)
- ↑ ""100-lər klubu" üçün het-trik". Football Plus Newspaper (Azerbaijani). İstifadə tarixi: 1 September 2011.
- ↑ oyunçunun ən çox qol vurduğu klub
- ↑ "Premyer Liqamızın ilk "11"i". apasport.az (Azerbaijani). Apasport News Agency. İstifadə tarixi: 13 August 2012.
- ↑ oyunçunun ən çox oyun keçirdiyi klub
- ↑ Sports Express Newspaper
- ↑ "Годы независимости. Успехи Нефтчи, Кяпаза, Шамкира, и французский позор". Azerisport.com. İstifadə tarixi: 5 June 2011.
- ↑ “Qarabağ”: “Kəpəz”in rekordundan 1 addım geridə
- ↑ "Europe's youngest top-flight goalscorers". www.uefa.com. UEFA. İstifadə tarixi: 23 June 2014.
- ↑ "NBC is renamed". AFFA. 31 October 2008. 23 April 2009 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 March 2009.
- ↑ Azerbaijan 2002/03
- ↑ 1 2 3 Tuyğun Nadirov: “Mövsümün sonunda “Xəzər Lənkəran”a transferlər edərək gücləndirəcəyik. 21-23 yaşlı yerli futbolçularla bağlı isə...”
- ↑ "Neftçi"yə çempionluq kuboku təqdim olundu
- ↑ Çempiona da kubok veriləcək
- ↑ Unibank Premyer Liqasında fevralın ən yaxşı oyunçusu müəyyənləşmişdir