Qusar rayonu: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 39: Sətir 39:


== Əhalisi ==
== Əhalisi ==
{{main|Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (1999)|Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (2009)}}
Əhalisinin əksəriyyəti [[ləzgilər]]dən ibarət olan rayonun [[Çiləgir (Qusar)|Çiləgir]], [[Qullar (Qusar)|Qullar]], [[Bədirqala]], [[Bədişqala]], [[Gündüzqala]] və [[Həsənqala (Qusar)|Həsənqala]] kəndlərinin əhalisini etnik [[azərbaycanlılar]] təşkil edir.<ref name="Qusar">The project "Authentic Azerbaijan"—Discover Azerbaijan: [http://discoverazerbaijan.az/gusar/ Qusar]</ref> Azərbaycanlılar həmçinin [[Qusar]] şəhərində yaşayırlar.
Əhalisinin əksəriyyəti [[ləzgilər]]dən ibarət olan rayonun [[Çiləgir (Qusar)|Çiləgir]], [[Qullar (Qusar)|Qullar]], [[Bədirqala]], [[Bədişqala]], [[Gündüzqala]] və [[Həsənqala (Qusar)|Həsənqala]] kəndlərinin əhalisini etnik [[azərbaycanlılar]] təşkil edir.<ref name="Qusar">The project "Authentic Azerbaijan"—Discover Azerbaijan: [http://discoverazerbaijan.az/gusar/ Qusar]</ref> Azərbaycanlılar həmçinin [[Qusar]] şəhərində yaşayırlar.
{| border=1 cellpadding=2 cellspacing=1 align=centerr
{| border=1 cellpadding=2 cellspacing=1 align=centerr

07:17, 25 mart 2015 versiyası

Bu məqalə Qusar rayonu haqqındadır. Qusar şəhəri üçün Qusar səhifəsinə baxın.
Qusar rayonu

41°25′ şm. e. 48°26′ ş. u.


Ölkə
İnzibati mərkəz Qusar
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 8 avqust 1930
Sahəsi
  • 1.542 km²
Hündürlük
1.284 m
Əhalisi
Əhalisi 90 438[1] nəfər
Rəqəmsal identifikatorlar
ISO kodu AZ-QUS
Telefon kodu 994 23
Poçt indeksi AZ 3800
Avtomobil nömrəsi 38
Rəsmi sayt
Qusar rayonu xəritədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Qusar rayonuAzərbaycan Respublikasında inzibati – ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi Qusar şəhəridir.

Tarixi

Qusar – "suvari qoşun növü" mənasını verir. İlk dəfə Qusar adı Macarıstanda 1458-ci ildə işlədilmişdir, Rusiyada isə 1917-ci ilədək mövcud olmuşdur. Alimlərin apardıqları tədqiqatlar, müəyyən dövrlərdə aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı tapılan əşyalar, bu günə kimi qalmış bəzi tikinti abidələri və kurqanlar deməyə əsas verir ki, Qusar rayonu qədim yaşayış məskənidir. Qusar rayonu ərazisində yaşayış məskənlərinin e.ə. II minillikdən movcud olması güman edilir. Burada mövcud olan qədim yaşayış məskənlərindən e.ə. I minilliyə aid Mahmudtəpə (Gədəzeyxur), Minsar təpələri, Gavdişan təpələri (Bədirqala), tunc dövrünə aid Qəflə təpələri, orta əsrlərə aid Qızılgül və Ağaxan təpələri (Aşağı Ləgər), Qalaxür təpələri (Həzrə) və s. göstərmək olar. Qusar rayonu 1930-cu ildə təşkil edilmişdir. 1963-1965-ci illərdə ləğv edilmiş Xaçmaz rayonunun bir hissəsi Qusar rayonunun tərkibinə verilmişdir. [2]

Coğrafi mövqeyi

Qusar rayonu coğrafi mövqeyinə görə Azərbaycanın "Şimal qapısı" adlandırılır. Azərbaycanın şimal-şərqində yerləşir. Qusar rayonu sərhədlərinin uzunluğu 200 km-dən çoxdur. Bunun 170 km-i quru, 45 km isə su sərhədi (SamurçayQusarçay) təşkil edir. Rayon şimal-qərbdən Rusiya Federasiyası (Dağıstan), şimal-şərqdən Xaçmaz rayonu, cənub-şərqdən isə Quba rayonu ilə həmsərhəddir. Mərkəzi Qusar şəhəridir. Cənub-qərb hissəsi dağlıq, mərkəzi maili düzənlik, şimal-şərq kənarı Samur-Dəvəçi ovalığıdır. Rayonun cənub-qərb sərhəddi Baş Qafqaz silsiləsinin suayrıcından keçir. Ərazinin hündürlüyü 100 m-dən 4466 m-ə qədərdir. Respublikada olan müasir buzlaqların çox hissəsi Qusar rayonu ərazisindədir. Samur və Qusarçay çayları Qusar rayonu ərazisindən keçir və qar və buzlaq suları ilə qidalanır.

Relyefi

Qusar rayonu Böyük Qafqaz dağlarının ətəklərində, Qusar maili düzənliyində yerləşir. Azərbaycanın ən hündür nöqtələri olan Bazardüzü (4466 m) və Şahdağ (4242 m) zirvələri, eləcə də məşhur Şahnabad yaylağı Qusar rayonunun ərazisindədir. Samur-Abşeron kanalı, Qusarçay, Samur çayı, eləcə də Rusiyaya gedən başlıca avtomobil magistralı rayonun ərazisindən keçir.

Rayonun şimal inzibati sərhəddi Samur çayından, şimal-qərb, qərb və cənub-qərb inzibati sərhədləri Böyük Qafqaz silsilələrindən, cənub inzibati sərhədləri isə Qusarçay vadisindən keçir. Şərq tərəfdən inzibati sərdəhlər Qusar maili düzənliyi ilə Şollar düzünün kəsişdiyi əraziyə qədər uzanır.

İqlimi

Azərbaycanda mövcud olan 9 iqlim tipindən 4-nə Qusar rayonu ərazisində rast gəlinir. İqlimi düzənlik və dağətəyi hissədə mülayim isti, yüksək dağlıqda soyuq və rütubətlidir. Orta temperatur yanvarda düzənlikdə 1 °C, yüksək dağlarda -14 °C, iyulda müvafiq olaraq 24 və 2 °C-dir. İllik yağıntıların miqdarı 350-1500 mm-dir.

Təbii ehtiyatlar – gil yataqları, palıd, fıstıq, vələs və s. meşələr

Əhalisi

Əhalisinin əksəriyyəti ləzgilərdən ibarət olan rayonun Çiləgir, Qullar, Bədirqala, Bədişqala, GündüzqalaHəsənqala kəndlərinin əhalisini etnik azərbaycanlılar təşkil edir.[3] Azərbaycanlılar həmçinin Qusar şəhərində yaşayırlar.

Qusar rayonu əhalisinin milli tərkibi
Etnik qrup Sayı, 2009 sa.[4] Nisbəti, 2009 sa.[4]
Cəmi 87 857 100.00 %
ləzgi 79 629 90.63 %
azərbaycanlı 7 956 9.06 %
türk 102 0.12 %
rus 87 0.10 %
xınalıq 20 0.02 %
qrız 11 0.01 %
tatar 8 0.01 %
ukraynalı 7 0.01 %
digər 37 0.04 %

İqtisadi xarakteristikası

2009-cu ildən Qusar rayonu ərazisində Şahdağ Qış-Yay Turizm Kompleksinin tikintisinə başlanmışdır. Kompleks bir dəfəyə 5 min nəfər turist qəbul edə biləcək. 2006-cı ildə elan edilən tenderdə Türkiyənin DİA Holdinq şirkəti qalib gəlmişdir. [5]

İstinadlar

  1. Qusar Rayon İcra Hakimiyyəti: Rayon haqqında

    ... Rayon əhalisinin sayı 01 noyabr 2011-ci il tarixə 90438 nəfərdir....

  2. Azərbaycan Respublikasının İqtisadi İnkişaf Nazirliyinin Regionların inkişafı və dövlət proqramları şöbəsi: Qusar Rayonu
  3. The project "Authentic Azerbaijan"—Discover Azerbaijan: Qusar
  4. 4,0 4,1 Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi: Qusar rayonu
  5. Qusar Rayon İcra Hakimiyyəti: Xəbərlər: İlham Əliyev Qusarda Şahdağ qış-yay turizm kompleksinin tikintisi ilə tanış olmuşdur---yayınlanma tarixi: 2011-09-23

Şablon:Qusar rayonunun bələdiyyələri