Rasim Əliquliyev

Rasim Əliquliyev
Doğum tarixi	20 yanvar 1958(1958-01-20) (66 yaş)
Doğum yeri	Bərdə rayonu, Azərbaycan SSR, SSRİ
Elm sahələri	informasiya texnologiyaları, süni intellekt, İnformasiya təhlükəsizliyi
Elmi dərəcəsi	texnika elmləri doktoru
Elmi adı	professor
İş yerləri	Bakı Dövlət Universiteti, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası, İnformasiya Texnologiyaları İnstitutu, İnformasiya Texnologiyaları İnstitutu (1979–)
Təhsili	Azərbaycan Texniki Universiteti
Üzvlüyü	Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası
Mükafatları
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Rasim Məhəmməd oğlu Əliquliyev — texnika elmləri doktoru, professor, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) həqiqi üzvü.
AMEA-nın akademik-katibi, AMEA İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun direktoru.

Ümumi məlumatlar

• Rasim Məhəmməd oğlu Əliquliyev 20 yanvar 1958-ci ildə AR Bərdə rayonunda anadan olmuşdur.
• 1979-cu ildə Ç. İldırım adına Azərbaycan Politexnik İnstitutunun “Avtomatika və hesablama texnikası” fakültəsini “Elektron hesablama maşınları” ixtisası üzrə bitirmişdir.
• 1979-1986-cı illərdə AEA Kibernetika İnstitutunda mühəndis, böyük mühəndis, komsomol katibi vəzifələrində çalışmış və aspiranturada təhsil almışdır.
• 1986-cı ildə AEA Avtomatlaşdırılmış İdarəetmə Sistemləri Şöbəsinə köçürülmüş: böyük mühəndis, aparıcı mühəndis, “Respublika hesablama mərkəzləri və verilənlərin ötürülməsi şəbəkəsi” layihəsinin baş mühəndisi, təşkilatın baş mühəndisi – direktor müavini vəzifələrində işləmişdir.
• 2002-ci ildən AMEA İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun direktorudur.
• 2013-cü ildə AMEA-nın akademik-katibi seçilmişdir.
• Texnika elmləri doktoru, professor, AMEA-nın həqiqi üzvüdür.
• Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin fərmanı ilə 2009-cu ildə “Tərəqqi” medalı ilə təltif olunmuşdur.
• Ailəlidir: 1 qızı və 1 oğlu var.
• Əlaqə məlumatları:

xid. tel.: (012) 539-01-67
mob. tel.: (050) 215-64-32
rasim@science.az, www.science.az
director@iit.ab.az, www.ikt.az
www.rasim.az
ünvan: Az1141, Bakı şəh., B.Vahabzadə küç. 9, AMEA İnformasiya Texnologiyaları İnstitutu

Elmi-nəzəri fəaliyyəti

• 1985-90-cı illərdə SSRİ EA İnformasiyanın Ötürülməsi Problemləri İnstitutu ilə birgə yerinə yetirilən araşdırmalar çərçivəsində müdafiə olunmuş namizədlik dissertasiyasının nəticələri kimi paketlərin adaptiv marşrutlaşdırma funksiyasını həyata keçirən çoxprosessorlu kommutasiya sistemlərinin arxitektur prinsipləri, sintezi modelləri və alqoritmləri işlənilmişdir.
• 1995-2003-cü illərdə Rusiya EA Sistem Analizi İnstitutu ilə birgə yerinə yetirilən elmi araşdırmalar nəticəsində “Kompüter şəbəkələrində informasiya təhlükəsizliyinin təmin olunması modelləri və metodları” mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə olunmuşdur.
• Doktorluq dissertasiyasının elmi nəticələri kimi:
  • Milli (korporativ) informasiya təhlükəsizliyi sisteminin formalaşma konsepsiyası və reallaşdırılması üçün bir sıra yanaşmalar təklif olunmuşdur;
  • Korporativ şəbəkələrin informasiya təhlükəsizliyinin təmin olunmasını həyata keçirən paylanmış strukturlu, funksional modullardan ibarət adaptiv sistemlərin sintezi üçün elmi-metodoloji əsaslar, arxitektur prinsiplər, modellər və alqoritmlər işlənmişdir;
  • Açıq kompüter şəbəkəsi mühitində korporativ istifadəçilər qrupunun informasiya təhlükəsizliyinin təmin olunma səviyyəsinin yüksəldilməsi məqsədi ilə dəyişən strukturlu (xameleon) virtual xüsusi şəbəkələrin qurulmasının (generasiyasının) konseptual əsasları işlənilmiş, onların sintezi üçün modellər və metodlar təklif olunmuşdur;
  • Kompüter sistemlərinə və şəbəkələrinə olan müxtəlif təbiətli təhlükələrlə mübarizə metodları və alqoritmləri işlənilmişdir;
  • Virtual xüsusi şəbəkələrin paylanmış autentifikasiya siteminin optimal strukturunun seçilməsi və sıradan çıxmalara dayanıqlığını təmin edən model və alqoritmlər işlənilmişdir.
• Əldə olunmuş bir sıra elmi nəticələr son zamanlar şəbəkə resurslarının virtuallaşdırılması problemlərinin həlli istiqamətində geniş araşdırılan Cloud və SDN texnologiyalarının elmi-nəzəri əsaslarının işlənilməsi və inkişafı üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
• 1997-ci ildə AEA İnformasiya-Telekommunikasiya Elmi Mərkəzində (İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun sələfi) “İnformasiya təhlükəsizliyi problemləri” şöbəsini təşkil edərək ona rəhbərlik etmişdir.
• 2007-ci ildə isə AMEA İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunda “İnformasiya cəmiyyəti problemləri” şöbəsini yaradaraq ona rəhbərlik edir.
• Müxtəlif təyinatlı spamlarla milli, korporativ və fərdi səviyyələrdə mübarizə aparmağa imkan verən xüsusi intellektual şəbəkənin sintezi üçün arxitektur prinsiplər və metodlar təklif olunmuşdur.
• İnternet şəbəkəsi platformasında paylanmış hesablama mühitlərinin (cloud servislər) sintezi və CDN texnologiyasının köməyi ilə dinamiki formalaşan intellektual kontent serverlər şəbəkəsinin layihəsi üçün model və alqoritmlər işlənilmişdir.
• Elektron kommersiya sistemlərinin sintezi məqsədi ilə müştərilərin təsnifatı, serverlərin və onlara məxsus resursların, biznes informasiyaların optimal paylanması üçün model və alqoritmlər təklif olunmuşdur.
• Mətn tipli verilənlərin, həmçinin ifrat böyük tutumlu məlumatların (Big Data) intellektual analizi, referatlaşdırılması, təsnifatı və klasterizasiyası (Data Mining) problemlərinin həlli məqsədi ilə bir sıra modellər, metodlar və alqoritmlər işlənmişdir.
• İnternet mühitində informasiya axtarışı sistemlərinin keyfiyyət göstəricilərinin yaxşılaşdırılması üçün optimallaşdırma modelləri və alqoritmləri, həmçinin PageRank alqoritminin ümumiləşməsi təklif edilmişdir.
• Elektron dövlət mühitində sosial şəbəkələrin araşdırılması və analizi, sirlərin mühafizəsi, proseslərin monitorinqi və qiymətləndirilməsi, on-line mühitdə cəmiyyətin idarə edilməsi, təhlükəsizliyinin təmin olunması, fərdi məlumatların intellektual analizi üçün bir sıra yanaşmalar və metodlar işlənilmişdir.
• İnformasiya cəmiyyətinin formalaşması, onun müxtəlif seqmentləri (e-elm, e-təhsil və s.) və aspektləri (informasiya mədəniyyəti, informasiya iqtisadiyyatı və s.) üzrə multidistiplinar araşdırmalar aparılmış, bir sıra konseptual yanaşmalar və təkliflər irəli sürülmüşdür.
• On-line mühitdə müxtəlif əlamətlərə görə sosial şəbəkələrin aşkarlanması və analizi üçün bir sıra yanaşmalar və modellər təklif olunmuşdur.
• Virtual məkanda informasiya müharibəsi əlamətlərinin (təzahürlərinin) aşkarlanması üçün bir sıra metodlar və alqoritmlər işlənmişdir.
• Ad hoc və sensor şəbəkələrinin səmərəlilik göstəricilərinin yaxşılaşdırılması üçün modellər və alqoritmlər təklif olunmuşdur.
• Müntəzəm olaraq informasiya texnologiyaları, kompüter elmləri sahəsində beynəlxalq səviyyədə tədqiq olunan aktual elmi-nəzəri problemlərin identifikasiyası və ölkəyə transformasiyası istiqamətində məqsədyönlü fəaliyyət göstərir.
• 2007-ci ildə “İnformatika” ixtisası üzrə AMEA-nın müxbir üzvü seçilmişdir.
• İnstitutun “İnformasiya cəmiyyəti və texnologiyalarının aktual problemləri” seminarının rəhbəridir.
• R. Əliquliyevin rəhbərliyi altında 2 elmlər doktoru, 20 fəlsəfə doktoru hazırlanmışdır. Hazırda 7 elmlər doktoru, 22 fəlsəfə doktoru hazırlığı üzrə doktorant və dissertantların elmi rəhbəri və məsləhətçisidir.

Elmi-praktiki və innovativ fəaliyyəti

• Keçən əsrin 80-90-cı illərində “Azərbaycan” Respublika Avtomatlaşdırılmış İdarəetmə Sisteminin yaradılması” proqramı çərçivəsində Respublika hesablama mərkəzləri və verilənlərin ötürülməsi şəbəkəsinin layihələndirilməsi işlərində yaxından iştirak etmişdir.
• Ölkənin müdafiə qüdrətinin yüksəldilməsinə xidmət edən bir sıra strateji əhəmiyyətli, elmi tutumlu mürəkkəb texniki sistemlərin layihələndirilməsi, milli innovativ məhsulların hazırlanması və tətbiqi işlərində yaxından iştirak etmişdir.
• Respublika miqyasında bir sıra strateji əhəmiyyətli layihələrin həyata keçirilməsində, İnternetin milli infrastrukturunun formalaşması və inkişafının təmini işlərində yaxından iştirak edir.
• NATO-nun dəstəyi ilə Respublikanın elmi-tədqiqat və ali təhsil müəssisələrinin Beynəlxalq İnternet şəbəkəsinə çıxışını təmin edən “Virtual İpək Yolu” layihəsinin həyata keçirilməsi və inkişafında yaxından iştirak etmişdir.
• Ölkədə informasiya cəmiyyətinin formalaşması sahəsində dövlət siyasətinin, bu istiqamətdə qəbul olunmuş milli strategiyalar, dövlət proqramları, fərman və qanunların qarşıya qoyduğu vəzifələrin həyata keçirilməsində yaxından iştirak edir.
• Ölkə üzrə elektron elmin formalaşması və inkişafı istiqamətində, həmçinin onun texnoloji infrastrukturu olan AzScienceNet elm kompüter şəbəkəsinin yaradılması, təkmilləşdirilməsi, xarakteristikaları və keyfiyyət göstəricilərinin Avropa standartlarına uyğunlaşdırılması işlərində yaxından iştirak edir.
• Avropa Birliyinin çətiri altında fəaliyyət göstərən TERENA (The Trans-European Research and Education Networking Association) Baş Assambleyasının üzvüdür.
• AMEA-nın institut və təşkilatlarının kompüterləşdirilməsi, veb-resurslarının və müxtəlif təyinatlı informasiya sistemlərinin yaradılması, İnternet şəbəkəsinə çıxışının təmin olunması işlərində yaxından iştirak edir.
• AzScienceNet şəbəkəsi mühitində Data Mərkəzin yaradılması və inkişafı, onun resurslarının virtuallaşdırılması, elmi müəssisələrə və alimlərə superkompüter və bulud (cloud) servislərinin göstərilməsi işlərində yaxından iştirak edir.

Elmi - təşkilati fəaliyyəti

• 2002-ci ildən AMEA İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun direktorudur.
• 2013-cü ildə AMEA-nın akademik-katibi və Rəyasət Heyətinin üzvü seçilmişdir.
• Respublika elmi tədqiqatların təşkili və əlaqələndirilməsi şurasının nəzdində fəaliyyət göstərən “Kibernetika, informasiya texnologiyaları və texnika” üzrə Problem şurasının sədr müavinidir.
• İnformasiya texnologiyalarının aktual problemlərinə həsr olunmuş bir sıra beynəlxalq və respublika səviyyəli elmi konfransların və simpoziumların proqram və təşkilat komitələrinin üzvü, seksiyalarının rəhbəri olmuşdur.
• Azərbaycan Riyaziyyatçılar Cəmiyyətinin vitse-prezidentidir.

Elmi-pedaqoji fəaliyyəti

• Uzun müddət Azərbaycan Texniki Universiteti və Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasında professor kimi pedaqoji fəaliyyət göstərərək kompüter sistemləri və şəbəkələrinin yaradılmasının nəzəri və texnoloji əsasları, informasiya cəmiyyətinin formalaşması və informasiya təhlükəsizliyinin təmin olunması mövzuları üzrə bir sıra fənləri tədris etmişdir.
• 2008-ci ildən Azərbaycanın təhsil sistemində ilk dəfə olaraq Bakı Dövlət Universitetinin “Jurnalistika” fakültəsində “İnformasiya cəmiyyətinin əsasları” fənninin tədrisinin təşəbbüskarı və bir neçə il mühazirəçisi olmuşdur.
• Hal-hazırda Respublikanın müxtəlif ali məktəblərinin dəvəti ilə professor-müəllim və tələbələrin qarşısında müntəzəm olaraq İKT-nin aktual elmi-nəzəri və praktiki problemlərinə dair məruzələrlə çıxış edir.
• Respublika üzrə fəlsəfə doktoru hazırlığı çərçivəsində “İnformatika” fənninin tədrisi məqsədilə 2002-ci ildə AMEA İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun nəzdində yaradılmış Tədris-İnnovasiya Mərkəzinin təşkilatçısıdır.
• Təhsil Nazirliyi tərəfindən həyata keçirilən islahatlar çərçivəsində ali tədris və orta ümumtəhsil məktəblərində “İnformatika” və informasiya texnologiyaları yönümlü digər fənlərin proqramlarının müasir tələblərə uyğunlaşdırılması, elektron dərsliklərin hazırlanması, terminoloji bazanın yeniləşdirilməsi işlərində yaxından iştirak edir və elmi-metodiki məsləhətlər verir.

Elmi - ekspertiza və konsaltinq fəaliyyəti

• İnformasiya cəmiyyəti və texnologiyaları sahəsində çoxlu sayda elmi məqalələrin rəyçisi, kitabların elmi redaktoru və dissertasiya işlərinin opponenti olmuşdur.
• AR Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyinin Elmi-Texniki Şurasının sədr müavinidir.
• AR Müdafiə Sənayesi Nazirliyinin Elmi-Texniki Şurasının üzvüdür.
• Kompüter elmləri və informatika üzrə bir sıra beynəlxalq və respublika səviyyəli elmi jurnalların dərcində yaxından iştirak edir:
  • “American Journal of Computer Science and Engineering” beynəlxalq elmi jurnalının (ABŞ) redaksiya heyətinin üzvü;
  • “International Journal of Computer Science and Control Engineering” beynəlxalq elmi jurnalının (ABŞ) redaksiya heyətinin üzvü;
  • “International Journal of Educational Research and Information Science” beynəlxalq elmi jurnalının (ABŞ) redaksiya heyətinin üzvü;
  • “Ubiquitons Computing and Internationalization” beynəlxalq elmi jurnalının (Cənubi Koreya) redaksiya heyətinin üzvü;
  • “International Journal of Convergence Computing” beynəlxalq elmi jurnalının (Çin) baş məsləhətçisi;
  • “Internet of Things and Cloud Computing” beynəlxalq elmi jurnalının (ABŞ) redaksiya heyətinin üzvü;
  • “International Journal of Sensors and Sensor Networks” beynəlxalq elmi jurnalının (ABŞ) redaksiya heyətinin üzvü;
  • “International Journal of Wireless Communications and Mobile Computing” beynəlxalq elmi jurnalının (ABŞ) redaksiya heyətinin üzvü;
  • “Телекоммуникации” elmi jurnalının (Rusiya) redaksiya heyətinin üzvü;
  • “AMEA-nın Xəbərləri” elmi jurnalının redaksiya heyətinin üzvü;
  • “Applied and Computational Mathematics” beynəlxalq elmi jurnalının (Azərbaycan) redaksiya heyətinin üzvü;
  • “İnformasiya Texnologiyaları Problemləri” və “İnformasiya Cəmiyyəti Problemləri” elmi jurnallarının (Azərbaycan) baş redaktorudur.
• AMEA İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun nəzdində fəaliyyət göstərən dissertasiya şurasının sədridir.

Elmi - populyar fəaliyyəti

• İnformasiya texnologiyaları və informasiya cəmiyyəti ideyalarının təbliği və populyarlaşdırılması istiqamətində məqsədyönlü fəaliyyət göstərir, müntəzəm olaraq KİV-də çıxış edir, İKT məsələlərinə dair müxtəlif teleradio proqramlarının hazırlanması işlərinə məsləhətlər verir, geniş oxucu auditoriyası üçün kitablar və dərs vəsaitləri hazırlayır.
• AMEA-nın təsisçiliyi ilə dərc olunan “Elm” qəzeti, “Elm və həyat”, “Elm aləmi” və “AMEA-nın Xəbərlər Məcmuəsi” elmi-populyar jurnalların və geniş auditoriya üçün nəzərdə tutulmuş digər dərgilərin redaksiya heyətlərinin üzvüdür.

İctimai fəaliyyəti

• Azərbaycan Milli Ensiklopediyasının redaksiya heyətinin üzvüdür.
• Dünya Azərbaycanlılarının III Qurultayında Dünya Azərbaycanlılarının Əlaqələndirmə Şurasının üzvü seçilmişdir.
• Azərbaycan Mətbuat Şurası İdarə Heyətinin üzvüdür.

Elmi əsərləri və onların təsnifatı

Elmi əsərlərin təsnifati

• Elmi əsərlərin ümumi sayı: 429
• Jurnal məqalələri: 230
  • xaricdə dərc olunan jurnal məqalələri: 140
  • respublikada dərc olunan jurnal məqalələri: 90
• Konfrans materialları: 161
  • beynəlxalq səviyyəli konfrans materialları: 137
  • respublika səviyyəli konfrans materialları: 24
• Monoqrafiyalar: 3
• Elmi icmallar və broşürlər: 18
• Dərs vəsaitləri: 9
• Lüğətlər və ensiklopediyalar: 4
• İxtiralar və patentlər: 4
• SCI jurnallarda çap olunan məqalələr: 23
• Beynəlxalq elmi bazalarda (Thomson Reuters, SCOPUS, ACM, IEEE, DBLP, EBSCO, Google Scholar, INSPEC, The British Library və s.) indeksləşən jurnal və konfrans materiallarında çap olunan məqalələrin sayı: 297
• İstinadların sayı: 293
• h-indeksi: 9
• i10-indeksi: 9

Elmi əsərlərin ölkələr üzrə paylanması:

Ölkələrin adı	Jurnal məqalələri	Konfrans materialları	Kitablar	İxtiralar və patentlər
Azərbaycan	92	64	32	2
Rusiya	73	48	2	2
ABŞ	36	1
B.Britaniya	4
Ukrayna	4	17
Niderland	3	1
Polşa	3	3
Çin	2	2
C.Koreya	2
Misir	2
Almaniya	1
Sinqapur	3
Honqkonq	1
İsveçrə	1
Gürcüstan	1	3
Moldova	1
Türkiyə		5
Belarusiya		5
Özbəkistan		4
Fransa		1
Macarıstan		1
Yaponiya		1
Malaziya	1	1
İsrail		1
İspaniya		2
CAR		1