Mustafa Mərdanov: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 17: Sətir 17:
}}
}}


'''Mustafa Həşim oğlu Mərdanov''' (d. [[28 fevral]] [[1894]], [[Mərənd]], [[Cənubi Azərbaycan]] - ö. [[12 dekabr]], [[1968]], [[Bakı]]) — məşhur Azərbaycan aktyoru.
'''Mustafa Həşim oğlu Mərdanov''' ([[28 fevral]] [[1894]], [[Mərənd]], [[Cənubi Azərbaycan]] - [[12 dekabr]] [[1968]], [[Bakı]]) — Azərbaycan aktyoru.


==Həyatı==
== Həyatı ==

===Teatr Fəaliyyəti===
Mustafa Həşım oğlu Mərdanov [[1894]]-cü ildə [[Cənubi Azərbaycan]]da — [[Mərənd]]də anadan olub. Amma o hələ uşaqkən ailələri [[Tbilisi|Tiflis]]ə köçmüş və [[1924]]-cü ilə qədər burada yaşamışdılar.
Mustafa Həşım oğlu Mərdanov [[1894]]-cü ildə [[Cənubi Azərbaycan]]da — [[Mərənd]]də anadan olub. Amma o hələ uşaqkən ailələri [[Tbilisi|Tiflis]]ə köçmüş və [[1924]]-cü ilə qədər burada yaşamışdılar.


Sətir 29: Sətir 27:
O vaxtlar Mustafa Mərdanovun Xlestakovunu ("Müfəttiş") qəzetlər kifayət qədər tərifləyirdilər. İmamverdi ("Sevil"), Luka ("Həyatın Dibində"), Şmaqa ("Günahsız Müqəssirlər"), Poloni ("Hamlet") və onlarla səhnə qəhrəmanları onun ifasında uğurlu alınırdı.
O vaxtlar Mustafa Mərdanovun Xlestakovunu ("Müfəttiş") qəzetlər kifayət qədər tərifləyirdilər. İmamverdi ("Sevil"), Luka ("Həyatın Dibində"), Şmaqa ("Günahsız Müqəssirlər"), Poloni ("Hamlet") və onlarla səhnə qəhrəmanları onun ifasında uğurlu alınırdı.

===Kino fəaliyyəti===


Mustafa Mərdanov teatrda işlədiyi vaxtlar tez-tez filmlərdə də çəkilməyə dəvət alırdı.
Mustafa Mərdanov teatrda işlədiyi vaxtlar tez-tez filmlərdə də çəkilməyə dəvət alırdı.
Sətir 58: Sətir 54:


== Adlar və mükafatlar ==
== Adlar və mükafatlar ==
#Azərbaycanın xalq artisti ([[1943]])
# Azərbaycanın xalq artisti ([[1943]])
#"Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni laureatı
# "Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni laureatı


== Filmoqrafiya ==
== Filmoqrafiya ==
#[[Ağasadıq Gəraybəyli (film, 1974)]]
# [[Ağasadıq Gəraybəyli (film, 1974)]]
#[[Azərbaycan teatrının ustaları (film, 1966)]]
# [[Azərbaycan teatrının ustaları (film, 1966)]]
#[[Bakılılar (film, 1938)]]
# [[Bakılılar (film, 1938)]]
#[[Bəxtiyar (film, 1955)]]
# [[Bəxtiyar (film, 1955)]]
#[[Bismillah (film, 1925)]]
# [[Bismillah (film, 1925)]]
#[[Əhməd haradadır? (film, 1963)]]
# [[Əhməd haradadır? (film, 1963)]]
#[[Əmək və qızılgül (film, 1962)]]
# [[Əmək və qızılgül (film, 1962)]]
#[[Fətəli xan (film, 1947)]]
# [[Fətəli xan (film, 1947)]]
#[[Görüş (film, 1955)]]
# [[Görüş (film, 1955)]]
#[[Hacı Qara (film, 1929)]]
# [[Hacı Qara (film, 1929)]]
#[[İyirmi altı komissar (film, 1933)]]
# [[İyirmi altı komissar (film, 1933)]]
#[[Kəndlilər (film, 1939)]]
# [[Kəndlilər (film, 1939)]]
#[[Qanun naminə (film, 1968)]]
# [[Qanun naminə (film, 1968)]]
#[[Qara daşlar (film, 1956)]]
# [[Qara daşlar (film, 1956)]]
#[[Lətif (film, 1930)]]
# [[Lətif (film, 1930)]]
#[[Mətbuat fədaisi (film, 2007)]]
# [[Mətbuat fədaisi (film, 2007)]]
#[[Müxtəlif sahillərdə (film, 1926)]]
# [[Müxtəlif sahillərdə (film, 1926)]]
#[[O olmasın, bu olsun (film, 1956)]]
# [[O olmasın, bu olsun (film, 1956)]]
#[[Rənglərdə yaşayan kino (veriliş, 2009)]]
# [[Rənglərdə yaşayan kino (veriliş, 2009)]]
#[[Romeo mənim qonşumdur (film, 1963)]]
# [[Romeo mənim qonşumdur (film, 1963)]]
#[[Sevil (film, 1929)]]
# [[Sevil (film, 1929)]]
#[[Səbuhi (film, 1941)]]
# [[Səbuhi (film, 1941)]]
#[[Səhər (film, 1960)]]
# [[Səhər (film, 1960)]]
#[[Səhər (veriliş, 1995)]]
# [[Səhər (veriliş, 1995)]]
#[[Vulkan üzərində ev (film, 1929)]]
# [[Vulkan üzərində ev (film, 1929)]]
#[[Yeni horizont (film, 1940)]]
# [[Yeni horizont (film, 1940)]]


== Mənbə ==
== Mənbə ==
*[http://www.xalqqazeti.com/public/print.php?lngs=aze&ids=9221 Sənəti korifeylər yaşadır]
* [http://www.xalqqazeti.com/public/print.php?lngs=aze&ids=9221 Sənəti korifeylər yaşadır]


== Xarici keçidlər ==
== Xarici keçidlər ==
*[http://www.azeriart.net/taninmislar/mustafa.htm Mustafa Mərdanov]
* [http://www.azeriart.net/taninmislar/mustafa.htm Mustafa Mərdanov]
*[http://www.anl.az/down/medeniyyet2007/fevral/medeniyyet2007_fevral_238.htm Milli kinomuzun qızıl fonduna daxil edilən filmlərdə əsas rolların yaradıcısı]
* [http://www.anl.az/down/medeniyyet2007/fevral/medeniyyet2007_fevral_238.htm Milli kinomuzun qızıl fonduna daxil edilən filmlərdə əsas rolların yaradıcısı]
*[http://bizimasr.media-az.com/arxiv_2001/new_sen/324/yazar.html PAYIZ YAĞIŞI, və ya SOLĞUN ÇİÇƏKLƏRİN HÖRÜMÇƏYİ]
* [http://bizimasr.media-az.com/arxiv_2001/new_sen/324/yazar.html PAYIZ YAĞIŞI, və ya SOLĞUN ÇİÇƏKLƏRİN HÖRÜMÇƏYİ]


[[Kateqoriya:Azərbaycan aktyorları]]
[[Kateqoriya:Azərbaycan aktyorları]]
[[Kateqoriya:Rejissor assistentləri]]
[[Kateqoriya:Arxiv kadrlarda iştirak edənlər]]
[[Kateqoriya:Azərbaycan SSR xalq artistləri]]
[[Kateqoriya:Azərbaycan SSR xalq artistləri]]
[[Kateqoriya:Mərənddə doğulanlar]]
[[Kateqoriya:Mərənddə doğulanlar]]

23:57, 2 sentyabr 2015 versiyası

Mustafa Mərdanov
Doğum tarixi 10 (22) mart 1894
Doğum yeri
Vəfat tarixi 12 dekabr 1968(1968-12-12)[1] (74 yaşında)
Vəfat yeri
Dəfn yeri
Vətəndaşlığı
Fəaliyyəti aktyor
Fəaliyyət illəri 1909-cu ildən
Təhsili
  • Rusiya Teatr Sənəti Universiteti[d]
Mükafatları "Qırmızı əmək bayrağı" ordeni "Qafqazın müdafiəsinə görə" medalı "1941–1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə" medalı
Azərbaycan SSR xalq artisti Azərbaycan SSR əməkdar artisti
IMDb ID2158600
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Mustafa Həşim oğlu Mərdanov (28 fevral 1894, Mərənd, Cənubi Azərbaycan - 12 dekabr 1968, Bakı) — Azərbaycan aktyoru.

Həyatı

Mustafa Həşım oğlu Mərdanov 1894-cü ildə Cənubi AzərbaycandaMərənddə anadan olub. Amma o hələ uşaqkən ailələri Tiflisə köçmüş və 1924-cü ilə qədər burada yaşamışdılar.

Tiflisin mədəni mühiti onun həyata baxışını hələ uşaqkən formalaşdırmışdı. Buradakı kişi gimnaziyasına daxil olan gənc Mustafa teatra böyük maraq göstərirdi. Tiflisin müsəlman dram dərnəklərində 1910-cu ildən çıxış edən Mustafa Mərdanov 1921-1922-ci illərdə Tiflis Azərbaycan Dövlət Teatrının direktoru vəzifəsində çalışır.

1924-cü ildə Moskva Dövlət Teatr Sənəti İnstitutunu bitirərk Bakıya gəlir və burada Azərbaycan Dövlət Dram Teatrında öz fəaliyyətini davam etdirir. Yüksək aktyorluq texnikası, obrazı özününküləşdirmək bacarığı, yumşaq yumor onun sənəti üçün çox xarakterik olan cizgilər idi. Mustafa Mərdanovun hələ ilkin olaraq yaratdığı rollarda klassik ənənələr çox güclü idi. Onun ətrafında böyük sənətkarlar çalışırdı. Azərbaycanın formalaşmış aktyor məktəbi Mustafa Mərdanov üçün də əsl təcrübə məktəbinə çevrildi. Abbas Mirzə Şərifzadə, Sidqi Ruhulla, Ağasadıq Gəraybəyli, Ələsgər Ələkbərov və onlarla sənət korifeylərindən öyrəndikləri bu aktyorun sənət yoluna işıq saldı, onu yeni yaradıcılıq axtarışlarına ruhlandırdı. "Hacı Qara"da Kərəməli, "Yağışdan Çıxdıq Yağmura Düşdük"- də Qəmbər, "Nadir Şah"da Ədhəm kimi rolları Tiflis teatrında yaradan aktyor, Bakı teatrında daha ciddi rollar oynamalı oldu.

O vaxtlar Mustafa Mərdanovun Xlestakovunu ("Müfəttiş") qəzetlər kifayət qədər tərifləyirdilər. İmamverdi ("Sevil"), Luka ("Həyatın Dibində"), Şmaqa ("Günahsız Müqəssirlər"), Poloni ("Hamlet") və onlarla səhnə qəhrəmanları onun ifasında uğurlu alınırdı.

Mustafa Mərdanov teatrda işlədiyi vaxtlar tez-tez filmlərdə də çəkilməyə dəvət alırdı.

Muzdur Qulu ("Bismillah (film, 1925)|Bismillah") onun kinoda ilk rolu idi. Bu film Abbas Mirzə Şərifzadənin ilk rejissor işi idi. Səssiz kinomuzun dəyərli nümunələrindən olan bu film 1925-ci ildə Bakı ekranlarına çıxarılmış və orada Mustafa Mərdanov da maraqlı rol ifa etmişdi. Bir il sonra isə ekranlarımızda Aleksandr Litvinovun "Müxtəlif Sahillərdə" ("Əlbəyaxa") filmi göstərildi. Aktyor bu filmdə Abbas rolunda çəkilib. Filmdə onun qəhrəmanı yerli mütəxəssisdir. Amerikadan dəvət olunmuş mütəxəssislərlə Abbasın tərəfdarları arasında baş verən münaqişə filmin əsasını təşkil edir. Mustafa Mərdanovun kinoda ilk böyük rolu isə "Hacı Qara" filmindəki Kərəməli oldu.

Sonralar onu daha tez-tez filmlərə dəvət edirdilər. 1929-cu ildə çəkilən "Sevil" filmində aktyor Atakişinin rolunu ifa etdi.

1932-ci ildə kinorejissor Nikolay Şengelaya "Azərfilm"də çəkdiyi "İyirmi Altı Komissar" filmində Mustafa Mərdanova menşevik rolunu vermişdi. Bu rol kiçik də olsa öz hərəkətləri, jestləri ilə yadda qalır.

Ümumiyyətlə, 20-ci illərin sonu, 30-cu illərin əvvəllərində yaranmış əksər filmlərdə bu aktyora rollar verilirdi və o da səssiz kinonun imkanları daxilində öz personajlarına həyat verirdi. Digər menşevik rolunu isə o, "Bakılılar" filmində yaratmışdı.

Amma qardaşı, məşhur kinorejissor Səməd Mərdanovun "Kəndlilər" filmi Mustafa müəllimin yaradıcılığında yeni bir hadisə idi. Belə ki, o, filmdə iki rol yaradırdı. Bir-birinə zidd olan kəndli Təhməz və menşevik rolları aktyor sənəti baxımından olduqca təqdirəlayiqdir.

Mustafa Mərdanov, demək olar ki, hər il filmə çəkilirdi. "Kəndlilər"dən sonra 1940-cı ildə "Yeni Horizont" (trest müdiri) 1941-ci ildə "Səbuhi" (akademiya rəisi) filmlərində çəkilib. Bu rolları kiçik olsa belə tamaşaçı diqqətindən yayınmır.

Müharibə Azərbaycan kino sənətinin inkişafına öz təsirini göstərsə də, bu illərdə də filmlərimiz yaranmışdır. Çox təəəsüf ki, Mustafa müəllim bu illər çəkilən filmlərə dəvət olunmamışdır. O, yenidən 1955-ci ildə "Görüş" filmində çəkildi. Burada adi kolxozçu rolunu ifa edən aktyor, bir il sonra "Qara Daşlar"da Dəmirov kimi çox ciddi rolda görsəndi.

Onun ən uğurlu rollarında biri "O Olmasın, Bu Olsun" filmindəki "intellegent" Həsən bəy oldu. Bu obraz Mustafa müəllimin yeni aktyorluq keyfiyyətlərini üzə çıxardı. O, filmdəki çox güclü aktyor ansamblı içərisində öz məxsusi ifa tərzi ilə seçilə bilir. Xüsusilə qonaqlıq səhnəsində Məşədi İbadla dialoqu tamaşaçıda xoş əhval-ruhiyyə doğurur. Aktyor filmdə tamamilə özgələşir, onun istedadlı ifası tamaşaçını, sözün əsl mənasında, heyrətləndirir. "Əhməd Haradadır?" filmində Məhəmməd kişi rolu Mustafa müəllimin yaradıcılığında xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Bu, aktyorun ömrünün yetkin çağında yaratdığı son rollardan biri idi. Yalnız bundan sonra 1968-ci ildə biz onu "Qanun Naminə" filmində gördük. Murtuzov rolu ilə aktyor ömrünün son akkordlarını vurdu. Müstəntiq Murtuzov əslində yaramaz, öz peşəsinə xəyanət edən, min bir fırıldaqdan çıxan insandır. O, hər vəch ilə Mehmandan qisas almağa çalışır. Çünki bu rüşvətxor müstəntiqin əməllərinə Mehmanın gəlişi ilə son qoyulmuşdu. Mustafa Mərdanov bu rolu çox təbii yaradır, o, mənfi tip olsa da, tamaşaçının yadında qalır. Elə həmin ilin dekabrın 12-də Mustafa Mərdanov əbədi olaraq gözlərini yumdu. Bu böyük sənətkarın ölüm xəbəri onun minlərlə pərəstişkarını qəlbən sarsıtdı.

Onun yaradıcı əməyi yüksək qiymətləndirilmiş, Azərbaycanın xalq artisti kimi yüksək fəxri ada layiq görülmüş, "Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni və medallarla təltif olunmuşdur. "50 il Azərbaycan Səhnəsində Xatirələrim" kitabı 1959-cu ildə çap edilmişdir. Ölümündən sonra – 1973-cü ildə "Mənim Müasirlərim" xatirə kitabı nəşr edilib oxuculara çatdırılmışdır.

Mustafa Mərdanov bir neçə il Teatr Xadimləri İttifaqına rəhbərlik etmişdir.

Adlar və mükafatlar

  1. Azərbaycanın xalq artisti (1943)
  2. "Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni laureatı

Filmoqrafiya

  1. Ağasadıq Gəraybəyli (film, 1974)
  2. Azərbaycan teatrının ustaları (film, 1966)
  3. Bakılılar (film, 1938)
  4. Bəxtiyar (film, 1955)
  5. Bismillah (film, 1925)
  6. Əhməd haradadır? (film, 1963)
  7. Əmək və qızılgül (film, 1962)
  8. Fətəli xan (film, 1947)
  9. Görüş (film, 1955)
  10. Hacı Qara (film, 1929)
  11. İyirmi altı komissar (film, 1933)
  12. Kəndlilər (film, 1939)
  13. Qanun naminə (film, 1968)
  14. Qara daşlar (film, 1956)
  15. Lətif (film, 1930)
  16. Mətbuat fədaisi (film, 2007)
  17. Müxtəlif sahillərdə (film, 1926)
  18. O olmasın, bu olsun (film, 1956)
  19. Rənglərdə yaşayan kino (veriliş, 2009)
  20. Romeo mənim qonşumdur (film, 1963)
  21. Sevil (film, 1929)
  22. Səbuhi (film, 1941)
  23. Səhər (film, 1960)
  24. Səhər (veriliş, 1995)
  25. Vulkan üzərində ev (film, 1929)
  26. Yeni horizont (film, 1940)

Mənbə

Xarici keçidlər

  1. https://filmfond.az/2024/02/28/mustafa-mərdanov-130/.