Estetika: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k 82.194.10.41 tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq Cekli829 tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu.
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 10: Sətir 10:
olmuşdur.
olmuşdur.


Estetik fikrin tarixi daha qədimdir. Belə ki, 2500 il bundan əvvəl quldarlıq dövründə [[Misir]], [[Babilistan]], [[Hindistan]] və [[Çin]]də yaranmış, [[Qədim Yunanıstan]] və Qədim Romada inkişaf etmişdir. Antik filosofların əsərlərində incəsənətin cəmiyyətdə rolu və onun insanın əxlaqına təsiri
Estetik fikrin tarixi daha qədimdir. Belə ki, 2500 il bundan əvvəl quldarlıq dövründə [[Misir]], [[Babilistan]], [[Hindistan]] və [[Çin]]də yaranmış, [[Qədim Yunanıstan]] və Qədim Romada inkişaf etmişdir. Antik filosofların əsərlərində incəsənətin cəmiyyətdə rolu və onun insanın əxlaqına təsiri məsələlərindən bəhs olunmuşdur. Orta əsrlərin "İlahi gözəllik" haqqında mistik təlimlərində hər cür gözəlliyin mənbəyi və ali gözəlliyin təcəssümü allah hesab olunurdu.
məsələlərindən bəhs olunmuşdur. Orta əsrlərin "İlahi gözəllik" haqqında mistik təlimlərində hər cür gözəlliyin mənbəyi və ali gözəlliyin təcəssümü allah hesab olunurdu.


== Gerçəkliyin estetik dərki ==
== Gerçəkliyin estetik dərki ==
Sətir 21: Sətir 20:


Estetika bu tərəflərin mahiyyətini, qanunauyğunluqlarını və onların konkret təzahürlərini tədqiq edir.
Estetika bu tərəflərin mahiyyətini, qanunauyğunluqlarını və onların konkret təzahürlərini tədqiq edir.

== Həmçinin bax ==
* [[İnsan]]
* [[Gözəllik]]
* [[Mədəniyyət]]
* [[Cəmiyyət]]
* [[Təbiət]]


== Ədəbiyyat ==
== Ədəbiyyat ==
Sətir 37: Sətir 29:
== Xarici keçidlər ==
== Xarici keçidlər ==
* [http://www.turuz.info/Turkoloji-Tarix/0006-Ortachagh%20azerbaycan%20medeniyyeti-niyazi%20mehdi(2.178KB).pdf Niyazi Mehdi - Ortaçağ Azərbaycan estetik mədəniyyəti. Bakı, 1986.]
* [http://www.turuz.info/Turkoloji-Tarix/0006-Ortachagh%20azerbaycan%20medeniyyeti-niyazi%20mehdi(2.178KB).pdf Niyazi Mehdi - Ortaçağ Azərbaycan estetik mədəniyyəti. Bakı, 1986.]

{{Portal|Fəlsəfə}}


[[Kateqoriya:Estetika]]
[[Kateqoriya:Estetika]]

20:56, 9 oktyabr 2015 versiyası

Estetika – hisslər haqqında elm deməkdir. Bir termin kimi ilk dəfə XVIII əsrin alman filosofu Aleksandr Baumharten işlətmişdir.

Estetika fəlsəfi təfəkkürün bir qolu kimi öz mənşəyini uzaq keçmişdən alır və XVIII əsrə qədər hüsniyyat, gözəllik elmi və yaxud poetika adı ilə öyrənilir. Estetikanın bizə məlum olan 2500 illik tarixi vardır. Estetika ardıcıl və sistemli olaraqilk dəfə klassik yunan filosoflarının əsərlərində işlənmişdir.

Estetika sözünün mənası

Estetika yunan sözüdür. "Aisthetiko" hiss edən, həssas mənasındadır. O, gözəllik qanunlarını, incəsənətin gerçəkliyə münasibətini, onun növ və janrlarını, bədii şüurun qanunauyğun inkişafının özünəməxsus xüsusiyyətlərini bədii yaradıcılıq metodunu öyrənən fəlsəfi elmdir.[1]

Tarixi

Estetika termini elmə hələ XVIII əsrdə alman filosofu Aleksandr Qotlib Baumqarten (1714-1762) tərəfindən gətirilmişdir. O bu anlayışı gözəllik nəzəriyyəsi, "Hissi idrak elmi" adlandırmışdır. Onun estetik hadisəni idrak nəzəriyyəsi yönümündən işləməsinin alman klassik fəlsəfəsinin sonrakı inkişafı üçün böyük əhəmiyyəti olmuşdur.

Estetik fikrin tarixi daha qədimdir. Belə ki, 2500 il bundan əvvəl quldarlıq dövründə Misir, Babilistan, HindistanÇində yaranmış, Qədim Yunanıstan və Qədim Romada inkişaf etmişdir. Antik filosofların əsərlərində incəsənətin cəmiyyətdə rolu və onun insanın əxlaqına təsiri məsələlərindən bəhs olunmuşdur. Orta əsrlərin "İlahi gözəllik" haqqında mistik təlimlərində hər cür gözəlliyin mənbəyi və ali gözəlliyin təcəssümü allah hesab olunurdu.

Gerçəkliyin estetik dərki

Maarifçi estetikanın nümayəndələri E.Byerk, Hoqart, D.Didro, J.J.Russo, İ.İ.Vinqelman, İ.Herder və b., xüsusilə onların davamçıları F.Şiller və Höte incəsənətlə gerçəkliyin əlaqəsi ideyasını inkişaf etdirdilər. Marksizm-leninizm klassikləri isə incəsənəti ictimai şüur formalarından biri və gerçəkliyin estetik dərk olunmasının spesifik forması kimi öyrənirlər. Gerçəkliyin estetik dərkinin isə üç tərəfi vardır:

  • Obyektiv gerçəklikdə estetiklik;
  • Subyektiv estetiklik;
  • İncəsənət-subyektiv və obyektiv estetikliyin vəhdəti.

Estetika bu tərəflərin mahiyyətini, qanunauyğunluqlarını və onların konkret təzahürlərini tədqiq edir.

Ədəbiyyat

  • Adil Əsədov. Gözəlliyin fəlsəfəsi. Bakı, Nurlan, 2005, 500 s.

İstinadlar

  1. S.K.Məmmədova. "Mədəniyyətşınaslıq",(dərs vəsaiti)Bakı, "Kooperasiya" nəşriyyatı-2001, 202 səh

Xarici keçidlər