Dilağarda: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 48: Sətir 48:
Dilağarda da müxtəlif illərdə bəylərin və din xadimlərinin, onların ailə üzvlərinin siyahıya alınması aparılmış, illərə görə yaşları göstərilmişdir. 1849 ildə Dilağarda da aparılmış bəylərin siyahıya alınmasına əsasən kənd 3 bəy ailəsi olmaqla 9 kişidən ibarət olmuşdur. 1863 ilə aid siyahıya alınmaya istinadən Dilağarda da 1 bəy ailəsi və onların ailə üzvləri yaşamışdır. 1886 ilin bəylərin siyahıya alınmasına görə, Dilağarda da 2 bəy, 1 din xadimi və 7 ailə üzvü yaşamışdır. <ref>Orxan Zakiroğlu (Baharlı).Qaraqoyunlular. I kitab. Bakı, 2015</ref>
Dilağarda da müxtəlif illərdə bəylərin və din xadimlərinin, onların ailə üzvlərinin siyahıya alınması aparılmış, illərə görə yaşları göstərilmişdir. 1849 ildə Dilağarda da aparılmış bəylərin siyahıya alınmasına əsasən kənd 3 bəy ailəsi olmaqla 9 kişidən ibarət olmuşdur. 1863 ilə aid siyahıya alınmaya istinadən Dilağarda da 1 bəy ailəsi və onların ailə üzvləri yaşamışdır. 1886 ilin bəylərin siyahıya alınmasına görə, Dilağarda da 2 bəy, 1 din xadimi və 7 ailə üzvü yaşamışdır. <ref>Orxan Zakiroğlu (Baharlı).Qaraqoyunlular. I kitab. Bakı, 2015</ref>

Dilağarda, Qobu Dilağarda, Araz Dilağarda kəndləri 1993 ildə Ermənistan Respublikası Silahlı qüvvələrinin işğalı altındadır.


== Şəxsiyyətləri ==
== Şəxsiyyətləri ==
Sətir 56: Sətir 58:
Molla Məmmədbağır Molla Musa (1813-...), Molla Rza Əmirxan oğlu (1824-...) Dilağarda kəndinin din xadimlərindən sayılmışlar.<ref>Orxan Zakiroğlu (Baharlı).Qaraqoyunlular. I kitab. Bakı, 2015</ref>
Molla Məmmədbağır Molla Musa (1813-...), Molla Rza Əmirxan oğlu (1824-...) Dilağarda kəndinin din xadimlərindən sayılmışlar.<ref>Orxan Zakiroğlu (Baharlı).Qaraqoyunlular. I kitab. Bakı, 2015</ref>


== Mədəniyyət ==

Kənddə işğal oluna qədər orta məktəb, klub, kitabxana, tibb məntəqəsi fəaliyyət göstərmişdir.
== Təhsili ==



== Əhalisi ==
== Əhalisi ==

== Coğrafiyası və iqlimi ==
Kənd Rayon mərkəzindən 13 km şimalda, Füzuli-Martuni şose yolundan 2 km Köndələnçayın (Arazın qolu) sol sahilindən 6 km aralı, Qarabağ silsiləsinin ətəyindədir.


== İqtisadiyyatı ==
== İqtisadiyyatı ==
Üzümçülük, taxılçılıq və heyvandarlıq kəndin iqtisadiyyatının əsasını təşkil edirdi


==İstinadlar==
==İstinadlar==

21:10, 5 may 2016 tarixindəki versiya

DİLAĞARDA
39°40′24″ şm. e. 47°08′35″ ş. u.
Ölkə  Azərbaycan
Rayon Füzuli rayonu
Tarixi və coğrafiyası
Saat qurşağı
Əhalisi
Rəsmi dili
Rəqəmsal identifikatorlar
Poçt indeksi AZ1918[1]
Dilağarda xəritədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Dilağarda — Azərbaycan Respublikasının Füzuli rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.

Tarixi

1820-ci ildə Rusiyanın Cənubi Azərbaycandan köçürüb gətirdiyi tayfalardan (Qasımlı, Zərgər, Mahrızlı, Şahsevən) biri Dilaqarda adlanırdı. Bu el 600 ailədən ibarət olmaqla ondan əvvəl Talış bölgəsində və Cənubi Azərbaycanda maldarlıqla məşğul olurdu. Köçürülmüş tayfalardan 24 kənd yaranmışdı ki, onlardan üçü (Dilaqarda, Araz Dilaqarda və Qobu Dilaqarda) Dilaqarda elinin adının eynidir. [2]

Digər məlumatlara əsasən isə (Baharlının "Azərbaycan" kitabi) bu kənd Nizami Gəncəvinin dövründə Cənubi Azərbaycanın (İndiki İran İslam Respublikasının ərazinin bir hissəsi) eyni adlı kəndinin köçəri əhalisinin buralarda yerləşməsindən sonra yaranmışdır. Bu ərazilərə nisbətən Cənubi Azərbaycan daha isti olduğundan otlaq əraziləri tez quruyur. Nəticədə əhali öz mal-qarasını buraların münbit torpaqlarının yaşıllıqlarında otarmaq üşün ilin müəyyən dövrlərində buralara gətirirlərmiş.

Azərbaycan Respublikası Dövlət Tarixi Arxivində saxlanılan müxtəlif illərdə aparılmış əhalinin, o cümlədən bəylərin, din xadimlərinin siyahıya alınması sənədlərinə istinadən Çar Rusiyası dövründə Dilağarda kəndi Yelizavetpol quberniyasının, Şuşa qəzasının kəndi kimi qeydə alınmışdır. [3]

Dilağarda da 1842, 1849, 1863, 1873, 1886 illərdə əhalinin siyahıya alınması aparılmışdır. Dilağarda da aparılmış 1842 il siyahıya alınması istisna olmaqla kişilərin adı ardıcıllıqla qeydə alınmış, qadınların yalnız sayı göstərilmişdir.[4]

Dilağarda 1842 ildə 50 tüstüdən ibarət olmuşdur. Əhalisinin ümumi sayı 165 nəfərdən ibarət Dilağarda da 96 kişi, 69 qadın yaşamışdır. 1849 ildə isə yalnız kişilərin siyahıya alınması aparılmışdır. Aparılmış siyahıya alınmaya görə, 142 nəfər sakini olmuş Dilağarda 54 tüstüdən ibarət idi. 1863 ilin siyahıya alınma sənədinə istinadən əhalisinin ümumi sayı 354 nəfər olmaqla 79 tüstüdən ibarət Dilağarda da 181 kişi, 173 qadın yaşamışdır. 1873-cü ildə Dilağarda 89 tüstüdən ibarət olmuşdur. Dilağarda da əhalinin ümumi sayı 673 nəfər olmaqla 328 kişi, 345 qadın yaşamışdır. 1886 ilə aid əhalinin siyahıya alınmasına görə, 710 sakini olmuş Dilağarda 107 tüstüdən ibarət idi. Həmin ildə Dilağarda da 380 kişi, 330 qadın sakin yaşamışdır.[5]

Dilağarda da müxtəlif illərdə bəylərin və din xadimlərinin, onların ailə üzvlərinin siyahıya alınması aparılmış, illərə görə yaşları göstərilmişdir. 1849 ildə Dilağarda da aparılmış bəylərin siyahıya alınmasına əsasən kənd 3 bəy ailəsi olmaqla 9 kişidən ibarət olmuşdur. 1863 ilə aid siyahıya alınmaya istinadən Dilağarda da 1 bəy ailəsi və onların ailə üzvləri yaşamışdır. 1886 ilin bəylərin siyahıya alınmasına görə, Dilağarda da 2 bəy, 1 din xadimi və 7 ailə üzvü yaşamışdır. [6]

Dilağarda, Qobu Dilağarda, Araz Dilağarda kəndləri 1993 ildə Ermənistan Respublikası Silahlı qüvvələrinin işğalı altındadır.

Şəxsiyyətləri

XVIII-XIX əsrlərdə Dilağarda kəndində Kazım bəy Ağahəsən bəy oğlu (1811-1880), oğlanları Muradxan bəy (1836-...), Ağahəsən bəy (1851-...), nəvələri Murtuza bəy (1866-...), Hacıağa bəy (1871-...), Ağa bəy (1876-...), Kazım bəy (1881-...), Kamran bəy (1874-...), qardaşı proporşik Hacıağa bəy (1824-1848), Lütfəli bəy Məhəmmədhəsən bəy oğlu (1812-....), qardaşı Abdulla bəy (1819-...) adlı bəylər yaşamışlar. [7]

Əmirxan bəy Novruzxan bəy oğlu (1789-...) Ağabəyim xanımla (1797-...) ailə həyatı qurmuşdur. Onun Əbdülhüseyn bəy (1819-...), Mirzəhüseyn bəy (1820-...) adlı iki oğlu, Hüsnü xanım (1836-...), Sənəm xanım (1836-...) adlı iki qızı dünyaya gəlmişdir.[8]

Molla Məmmədbağır Molla Musa (1813-...), Molla Rza Əmirxan oğlu (1824-...) Dilağarda kəndinin din xadimlərindən sayılmışlar.[9]

Mədəniyyət

Kənddə işğal oluna qədər orta məktəb, klub, kitabxana, tibb məntəqəsi fəaliyyət göstərmişdir.

Əhalisi

Coğrafiyası və iqlimi

Kənd Rayon mərkəzindən 13 km şimalda, Füzuli-Martuni şose yolundan 2 km Köndələnçayın (Arazın qolu) sol sahilindən 6 km aralı, Qarabağ silsiləsinin ətəyindədir.

İqtisadiyyatı

Üzümçülük, taxılçılıq və heyvandarlıq kəndin iqtisadiyyatının əsasını təşkil edirdi

İstinadlar

  1. ↑ http://www.azerpost.az/?options=content&id=188.
  2. ↑ YUXARI QARABAGIN TOPONIMLƏRI
  3. ↑ Orxan Zakiroğlu (Baharlı).Qaraqoyunlular. I kitab. Bakı, 2015
  4. ↑ Orxan Zakiroğlu (Baharlı).Qaraqoyunlular. I kitab. Bakı, 2015
  5. ↑ Orxan Zakiroğlu (Baharlı).Qaraqoyunlular. I kitab. Bakı, 2015
  6. ↑ Orxan Zakiroğlu (Baharlı).Qaraqoyunlular. I kitab. Bakı, 2015
  7. ↑ Orxan Zakiroğlu (Baharlı).Qaraqoyunlular. I kitab. Bakı, 2015
  8. ↑ Orxan Zakiroğlu (Baharlı).Qaraqoyunlular. I kitab. Bakı, 2015
  9. ↑ Orxan Zakiroğlu (Baharlı).Qaraqoyunlular. I kitab. Bakı, 2015

Mənbə

  • Orxan Zakiroğlu (Baharlı).Qaraqoyunlular. I kitab. Bakı, 2015
Füzuli rayonu  Füzuli rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Kənd  Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Dilağarda&oldid=3582008"