Taclı Bəyim: Redaktələr arasındakı fərq
Redaktənin izahı yoxdur Teq: Mobil tətbiqetmə vasitəsilə redaktə |
Redaktənin izahı yoxdur Teq: Mobil tətbiqetmə vasitəsilə redaktə |
||
Sətir 5: | Sətir 5: | ||
|Şəkil = Taclı Sultan.png |
|Şəkil = Taclı Sultan.png |
||
| azərbaycan dilində adı = Behruzə Sultan |
| azərbaycan dilində adı = Behruzə Sultan |
||
| adın orijinalı = ''Behruzə Sultan |
| adın orijinalı = ''Behruzə Sultan Mihmad bəy qızı Mosullu'' |
||
| titul = [[Ağqoyunlu]] xanımı |
| titul = [[Ağqoyunlu]] xanımı |
||
| bayraq = Flag_of_Ak_Koyunlu.svg |
| bayraq = Flag_of_Ak_Koyunlu.svg |
08:51, 13 iyul 2016 tarixindəki versiya
Behruzə Sultan ( 1488 - 1540 ) — Şah İsmayıl Xətainin həyat yoldaşı, Səfəvi dövlətinin Şahbanusu, Naibəyi-Səfəviyyədir.
Taclı Bəyim | |
---|---|
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Anadolu |
Vəfat tarixi | 1540 |
Vəfat yeri |
|
Dəfn yeri | |
Fəaliyyəti | siyasətçi |
Həyat yoldaşı | I İsmayıl |
Uşaqları | |
Dini | İslam |
Elmi fəaliyyəti | |
Elm sahəsi | Ədəbiyyat |
Tanınır | Şairə |
Həyatı
Taclı bəyim ağqoyunluların əsas gücünü təşkil edən mosullu tayfasına mənsubdur, onun əsl adı Behruzə olmuşdur. Əksər mənbələrdə onun haqqında "Bigə xanım”,”Bigə bəyim” "Behruzə sultan" deyə bəhs edilir. Taclı ona Şah İsmayılla izdivacdan sonra böyük hökmdarın verdiyi ad idi.
Səlnaməçilərin qeyd etdiyinə görə, Taclı bəyim Şah İsmayılla evlənərkən cəmi 14-15 yaşında idi. Şah İsmayıl Xətainin dövləti ilə bağlı verdiyi qərarlarda onun təsiri böyük idi. Mötəbər mənbələrə görə, Taclı Bəyim mosullu tayfasından Həmzə Bəy Bektaşlının oğlu Mihmad Bəyin qızı idi.
Səfəvi tarixçisi Budaq Münşi Qəzvini qeyd edirdi ki,Şah İsmayılın Herata əmir təyin etdiyi Əmir xan Mosullu Baburla gizli əlaqəyə girdiyi üçün dövrünün ən nüfuzlu ,böyük din alimlərindən hesab olunan Məhəmməd Miryusifi mərkəzlə məsləhətləşməmiş edam etdirdiyi üçün Şah İsmayılın qəzəbinə tuş gəlmişdir. Lakin Taclı bəyimin səyi nəticəsində hökmdar onun canını bağışlamışdır. Bir çoxları bunu Əmir xan Mosullu ilə Taclı bəyimin qohumluq bağlarının olması ilə əlaqələndirsələr də bunun heç bir məntiqi əsası yoxdur. Çünki, eyni jestdən Ustaclı tayfasından olan Cahan şah da yararlanmışdı.
Taclı bəyim 1514-cü ildə Osmanlı-Səfəvi arasında baş vermiş Çaldıran döyüşündə iştirak etmişdir. Bu döyüşdə onun əsir düşməsi ilə bağlı söhbətlər də istər osmanlı,istər digər mənbələrdə mübahisəli olaraq qalır.
Çaldıran döyüşündə Taclı Bəyimin əsir alındığı haqqında məlumatların mənbəyi Xoca Sadəddin Əfəndi idi. Belə ki, əslən ağqoyunlulardan olan Xoca Sadəddinin ulu babası İsfahanlı Hafiz Məhəmməd Çaldıran döyüşündə yer almışdı. Xoca Sadəddinin atası Həsən Can da osmanlı ordusunda xidmət etmişdi. Yəni, müəllif bu məlumatı həm babasından, həm də atasından eşitmişdi. Amma Xoca Sadəddin də əsərində iki fərqli məlumata yer verərək özünü təkzib etmişdi. Ona görə, Taclı Bəyim döyüşdə əsir alınmış və Məsih Paşazadənin çadırına gətirilmişdi. Taclı Bəyim isə burada üzərindəki qiymətli daş-qaşları Məsih Paşazadəyə verərək əsirlikdən xilas olmuşdu.
Bəzi Səfəvi mənbələri Taclı Bəyimin əsir alınmadığını, döyüşdən sonra itdiyini iddia edirlər. Türkiyəli məşhur tarixçi Faruk Sümer Osmanlı mənbələrinin iddialarının doğru olmadığını bildirərək, Taclı Bəyimin döyüşdən qaçıb Hoy hakiminin evində gizləndiyini, buradan Təbrizə gəldiyini bildirir.