Genetik mühəndisliyi

Genetik mühəndisliyi - canlı orqanizm genomunun biotexnoloji metodlar istifadə edərək birbaşa dəyişdirilməsidir.

İnsan klonlaması mübahisələri davam edərkən bu dəfə genetikası dəyişdirilib, xəstəliklərdən uzaqlaşdırılan uşaqların 3 il sonra dünyaya gələcəyi məsələsi ortaya atıldı. İngilis alimləri Newcastle Universitetində iki qadın və 1 kişi DNT-sində 10 insan embrionu meydana gətirməyi bacardılar. Alimlər bu üsulla diabet, karlıq, korluq kimi xəstəliklərə çarə tapılacağına ümid edirlər. Bu kimi xəstəliklərin anadan uşağa keçməsi mitaxondridəki xəstlikli DNT ilə anadan uşağa keçir. “Mitaxondridə transplant” adı verilən bu zaman ərzində İVF üsulu ilə mayalanma gerçəkləşdirilir. Daha sonra bir günlük olan DNT yerindən alınaraq bir donor yumurtaya qoyulur. Bu sayədə uşaq DNT-ni ana, ata və xəstəliksiz mitaxondri DNT-ni yumurta donorundan almış olur.

İngilis mütəxxəsisləri göbələklərin genlərini dəyişdirərək bitkinin ömrünü 10 qat uzatmağı bacardılar. Araşdırmacılar bunu əsas göstərərək insanın da 800 yaşına qədər yaşaya biləcəyini müdafiə edirlər. Bəzi mütəxxəsislərin fikrinə görə isə bir insan ən çox 120 yaşına qədər yaşaya bilər. Ölümsüzlük... İnsan oğlunun var olmağından bu yana arxasınca qaçdığı xəyal. Elm dünyası bu günə qədər yaşlanmanın təsirlərini azaldan, ömrü uzadan müxtəlif araşdırmalala qarşımıza çıxmışlar. Bir qrup İngilis alimləri göbələkdə apardıqları dəyişikliyi insan üzərində də apararaq ömrün 10 qat artırılmasını mümkün hesab edirlər. Lakin alimlər arasında da fikir ayrılığı mövcuddur. Belə ki, alimlərin bəziləri bunu real hesab etmirlər.

Son planlamalar

Bundan çox deyil, 50 il əvvəl heyvan geninin kopiyalanması nə qədər çətin görünsə də, artıq bu, mümkündür. İngiltərənin "The New Scientist" jurnalında maraqlı elmi araşdırma dərc edilib. Belə ki, jurnalda yer alan xəbərə görə, modern elm yaxın vaxtlarda nəsli minlərlə il bundan əvvəl kəsilmiş mamontları geri qaytarmaq mümkündür. Belə ki, alimlər ötən il çözülən genetik şifrənin və bir ana filin daşıyıcı olması vasitəsilə mamont nəslini yenidən qaytarmağın mümkünlüyünü iddia edirlər.

Jurnalda yer alan "Diriliş" adlı siyahıda Neandertal insanların da yenidən qaytarılması məsələsi var. Ancaq hələ ki alimlər bu cür riskin altına girməyə cürət etmirlər.

Kifayət qədər iddialı olduqlarını söyləyən alimlərin "diriltmək" istədikləri heyvanların siyahısında nəsli 10 min il öncə kəsilən xəncərdiş pələng, 11 min il əvvəl yox olan tısbağa, avtomobil boyda olan armadillo, 70 il əvvəl yoxa çıxan Tasmaniya canavarının adı var. Alimlər 25 min il bundan əvvəl dünyadan silinən Neandertal insanın genetik şifrəsini bu il açıqlamağı planlaşdırırlar.