Virciniya ardıcı

Virciniya ardıcı
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Gymnosperms Şöbə: Pinophyta Sinif: İynəyarpaqlılar Yarımsinif: Cupressidae Dəstə: Cupressales Fəsilə: Sərvkimilər Yarımfəsilə: Sərvlər Cins: Ardıc ???: Virciniya ardıcı
Beynəlxalq elmi adı
Juniperus virginiana L., 1753 Sabina virginiana Antoine
Şəkil axtarışı ITIS   18048, 520685 NCBI   39584 EOL   1061664

Vətəni Şimali Amerika nın şerq hissesidir. Avropa da XVII ci əsrin ortalarından əkilməyə başlamışdır. Birevli, az-az hallarda ikievli ağacdır, əlverişli şəraitdə 25-30 m hündürlüyü çatır, cavan yaşlarında çətiri piramidal, sonralar isə daha geniş və qollu-budaqlı olur. Gövdəsinin qabığı boz və ya qırmızımtıl-bozdur, nazik pulcuqlar şəklində qopub tökülür. Yarpaqları kiçikdir, sıx mavi rəngli muma bənzər təbəqə ilə örtülü olur. Zoğları nazik, dördüzlüdür, güyümtül-yaşıl rəngdədir. Xırda yarpaqlarının ucu biz, cox ensizdir.Tumurcuqları xırda, yumurtavari, çılpaqdır. Dişi sünbül-cükləri xırdadır və dik dayanandır. Qozalarının ölçüsü 1 sm-dır, əvvəlcə yaşıl, sonra tünd-boz olur, üzəri mavi-ağ təbəqə ilə örtülür. Uzunömürlüdür, 600 ilə kimi yaşayır. Şaxtaya və quraqlığa qarşı orta dərəcədə davamlıdır, torpağa qarşı az tələbkar olan bitkidir, lakin çox bərk torpaqlarda pis böyüyür. Torpağın az şorlaşmasına yaxşı davam gətirir. Qoza meyvələri payızda yetişir. Virginiya ardıcının oduncağının nüvəsi tünd-qırmızı və ya çəhrayı rəngdədir. Bu oduncaq yüngül və yumşaq olub, xoşagələn qoxuludur, asanlıqla dogranır və kəsilir, karandaş istehsalında yüksək qiymətləndirir, dülgərlik işlərində və mebel hazırlamaq üçün də işlədilir. Virginiya ardcının yarpaqlarında 0,2-0,7, oduncağında isə 2,5-4,5% efir yağı vardır. Zəhərli bitkidir. Virginiya ardıcının bir çox dekorativ bağ formaları məlumdur, rənglərinə görə bir-birindən fərqlənir. Virginiya ardıcına respublikamızda Abşeron da, Lənkəran da, Quba da, Zaqatala da və Gəncə də təsadüf edilir.

Məlumat mənbələri:

Деревья и кустарники СССР. т.3.1954; Флора Азербайджана. т.5. 1954; Azərbaycanın ağac və kolları. III cild. 1970; Azərbaycanın “Qırmızı” və “Yaşıl Кitabları”na tövsiyə olunan bitki və bitki formasiyaları. 1996; Azərbaycan florasının konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008.

İstinadlar

1. “Azərbaycan dendraflorasi” I cild, Baki, “Elm”, 2011, 312 səh.

Mənbə

• Tofiq Məmmədov, Elşad Qurbanov, Tariyel Talıbov.