Araqonlu Yekaterina: Redaktələr arasındakı fərq
Redaktənin izahı yoxdur |
|||
| Sətir 6: | Sətir 6: | ||
== Gənclik illəri == |
== Gənclik illəri == |
||
[[Şəkil:Juan de Flandes 002.jpg|thumb|11 yaşlı '''Araqonlu Ketrin'''|left]] |
[[Şəkil:Juan de Flandes 002.jpg|thumb|11 yaşlı '''Araqonlu Ketrin'''|left]] |
||
| ⚫ | |||
Araqonlu Ketrin [[16 dekabr]] [[1485]] tarixində [[Madrid]] yaxınlığındakı Arxiyepiskop Sarayında dünyaya gəlmişdir. O, [[Araqon]] [[Kral|kralı]] II Ferdinand və [[Kastiliya|Kastilyalı]] İzabellanın həyatda qalan ən kiçik övladı idi. Fiziki olaraq qısa boylu olan Ketrin uzun qızılı saçı və iri mavi gözləri ilə dövrünün ən gözəl qızlarından biri oldu. |
Araqonlu Ketrin [[16 dekabr]] [[1485]] tarixində [[Madrid]] yaxınlığındakı Arxiyepiskop Sarayında dünyaya gəlmişdir. O, [[Araqon]] [[Kral|kralı]] II Ferdinand və [[Kastiliya|Kastilyalı]] İzabellanın həyatda qalan ən kiçik övladı idi. Fiziki olaraq qısa boylu olan Ketrin uzun qızılı saçı və iri mavi gözləri ilə dövrünün ən gözəl qızlarından biri oldu. |
||
| Sətir 12: | Sətir 13: | ||
== İlk evliliyi == |
== İlk evliliyi == |
||
[[İngilislər|İngilis]] əsilli anası səbəbilə erkən yaşlarından bəri [[Uels Şahzadəsi|Uels şahzadəsi]] [[Artur Tüdor]]<nowiki/>a uyğun bir qadın olaraq görüldü. [[19 may]] [[1499]] tarixində vəkalətən nigah bağlandı və toy mərasimi üçün tərəflərin həddi-buluğa çatmaları gözlənildi. Araqonlu Ketrin qaradərili nökərlərin müşayəti ilə [[London]]<nowiki/>a gətirildi. Bu qaradərililər [[İngiltərə]]<nowiki/>yə gələn ilk [[Afrika xalqları|afrikalılar]] idi. Bu cütlük [[4 noyabr]] [[1501]] tarixində Hampshire əyalətindəki Dogmersfield Qəsrində bir araya gəldi. Cütlük bir-birilə [[latınca]] danışırdı ancaq müxtəlif tələffüz formaları ilə bağlı problem yaşanırdı. 10 gün sonra, [[14 noyabr]] [[1501]] tarixində cütlüyün toy mərasimi Müqəddəs Paul Kilsəsində keçirildi. Bir-birləri haqqındakı ilk görüşləri yazılı qaynaqlarda qeyd edilmişdir. Belə ki, toy mərasiminin olduğu həftə [[Artur Tüdor]] öz ailəsinə yazdığı məktubda ''"gözəl gəlininin üzünə baxmğa doymadığını"'' qeyd etmişdir. Cehiz olaraq Araqonlu Ketrinə 200 min kron |
[[İngilislər|İngilis]] əsilli anası səbəbilə erkən yaşlarından bəri [[Uels Şahzadəsi|Uels şahzadəsi]] [[Artur Tüdor]]<nowiki/>a uyğun bir qadın olaraq görüldü. [[19 may]] [[1499]] tarixində vəkalətən nigah bağlandı və toy mərasimi üçün tərəflərin həddi-buluğa çatmaları gözlənildi. Araqonlu Ketrin qaradərili nökərlərin müşayəti ilə [[London]]<nowiki/>a gətirildi. Bu qaradərililər [[İngiltərə]]<nowiki/>yə gələn ilk [[Afrika xalqları|afrikalılar]] idi. Bu cütlük [[4 noyabr]] [[1501]] tarixində Hampshire əyalətindəki Dogmersfield Qəsrində bir araya gəldi. Cütlük bir-birilə [[latınca]] danışırdı ancaq müxtəlif tələffüz formaları ilə bağlı problem yaşanırdı. 10 gün sonra, [[14 noyabr]] [[1501]] tarixində cütlüyün toy mərasimi Müqəddəs Paul Kilsəsində keçirildi. Bir-birləri haqqındakı ilk görüşləri yazılı qaynaqlarda qeyd edilmişdir. Belə ki, toy mərasiminin olduğu həftə [[Artur Tüdor]] öz ailəsinə yazdığı məktubda ''"gözəl gəlininin üzünə baxmğa doymadığını"'' qeyd etmişdir. Cehiz olaraq Araqonlu Ketrinə 200 min kron ödənilməli idi. Nigah əsnasında bu pulun yarısı ödənilsə də, geri qalanı gecikdirildi. |
||
Evlilikdən qısa zaman sonra Artur Tüdor və gənc xanımı Uels Məclisini idarə etmək üçün Uesl sərhəddindəki Ludlow Qəsrinə göndərildi. |
Evlilikdən qısa zaman sonra [[Artur Tüdor]] və gənc xanımı [[Uels]] Məclisini idarə etmək üçün [[Uels|Uesl]] sərhəddindəki Ludlow Qəsrinə göndərildi. Bir neçə ay sonra onların hər ikisi güman ki, o illərdə [[Avropa]]<nowiki/>da epidemik olaraq yayılan [[Qızdırma|qızdırma xəstəliyi]]<nowiki/>nə tutuldu. [[Artur Tüdor]] [[2 aprel]] [[1502]] tarixində məhz bu xəstəlikdən vəfat etdi. Araqonlu Ketrin isə xəstə yatağından duranda artıq dul qalmışdı. |
||
[[Şəkil:Arthur Prince of Wales c 1500.jpg|left|thumb|Evlilik ərəfəsindəki [[Uels Şahzadəsi|Uels şahzadəsi]] [[Artur Tüdor]]]] |
|||
Məhz bu vaxt [[VII Henri]] oğlunun nigahının yarım qaldığını iddia edərək nigah zamanı cehiz olaraq verilən 200 min kronun geri qalanını ödəməkdən boyun qaçırdı ancaq qarşı tərəfdən müsbət cavab almadı. [[VII Henri]]<nowiki/>nin qadını [[Yorklu Elizabet]]<nowiki/>in vəfatının ardından, [[fevral]] [[1503]] tarixində [[VII Henri]] Araqonlu Ketrinlə özü evlənmək istədi. Ancaq dul xanımın atasının narazılığı və bağlanacaq nigahın [[Roma-Katolik kilsəsi]] tərəfindən qeyri-qanuni sayılması [[kral]]ı bu fikirdən daşındırdı. Məsələni həll etmək üçün Ketrin özündən 5 yaş kiçik olan [[İngiltərə]] [[vəliəhd]]<nowiki/>i və [[York]] [[hersoq]]<nowiki/>u [[VIII Henri|Henri Tüdor]]<nowiki/>la evlənməli oldu. Bu əsnada Ketrinin anası Kastilyalı İzabella vəfat etdi. [[Kastiliya]] [[Araqon|Araqon krallığı]]<nowiki/>ndan çox böyük idi və anasının vəfatından sonra krallıq Ketrinin əqli yerində olmayan bacısı Yuannaya miras qalmışdı. Nigahın bağlanması üçün [[VIII Henri|Henri Tüdor]]<nowiki/>un həddi-buluğa çatması gözlənildi ancaq nigahın gecikdirilməsində əsas səbəb II Ferdinandın hələ də ödənilməyən 100 min kron cehizi istəməsi idi. Bütün bu danışıqlar zamanı Ketrin [[London]]<nowiki/>dakı Durham Sarayında əsl məhbus həyatı yaşayırdı. Bu illərdə atasına yazdığı və vəziyyətinin yaxşı olmadığını bildirən məktublarının bəziləri hələ də qalmaqdadır. Bu məktublardan birində o atasına bu sözləri demişdir: ''"Mən inandığım yolu seçmişəm. Çünki göründüyüm qədər sadəlövh deyiləm".'' |
|||
Onun çox az pulu qalmışdı və [[İngiltərə]]<nowiki/>də yaşayan özü kimi dul gənc xanımları dəstəkləməyə davam etdi. Bu əsnada - [[1507]]-ci ildə o, [[Avropa tarixi]]<nowiki/>ndəki ilk qadın səfir olaraq [[İspaniya]]<nowiki/>nın [[İngiltərə]]<nowiki/>dəki səfiri seçildi. [[VII Henri]] və onun məclis üzvləri Ketrini siyasi düşüncəsi olmayan biri kimi tanıyırdılar ancaq bu belə olmadı. |
|||
== Qalereya == |
|||
<gallery> |
|||
[[Artur Tüdor]]<nowiki/>un qardaşı ilə evlənməyi üçün [[papa]]<nowiki/>nın xüsusi icazəsi alınmalı idi. Çünki [[kilsə]] qanunu qardaşının dul qadını ilə evlənməyi qadağan edirdi. Araqonlu Ketrin [[Artur Tüdor]]<nowiki/>la olan evliliyinin heç vaxt tamamlanmadığına şahidlik etdi. Çünki [[kilsə]] qanunlarına görə tamamlanmayan bir evlilik qanuni sayılmırdı. |
|||
| ⚫ | |||
Şəkil:Henry VIII Catherine of Aragon coronation woodcut.jpg|VIII Henri və Kraliça Ketrinin tacqoyma mərasimi |
|||
Şəkil:Catherine Aragon Henri VIII by Henry Nelson ONeil.jpg|Boşanma günləri |
|||
File:Mary I by Master John.jpg|Həyatdakı yeganə övladı - I Mariya |
|||
</gallery> |
|||
== Mənbə == |
== Mənbə == |
||
05:54, 12 sentyabr 2016 tarixindəki versiya
| Araqonlu Yekaterina | |
|---|---|
| isp. Catalina de Aragón araq. Catarina d'Aragón | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum adı | Catalina de Aragon y Castilla |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Madrid |
| Vəfat tarixi | 7 yanvar 1536[1][2][…] (50 yaşında) və ya 1536[3] |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | diplomat, Əsilzadəlik, kraliça-konsort[d] |
| Atası | II Ferdinand |
| Anası | Kastiliyalı İzabella |
| Həyat yoldaşları |
Artur Tüdor VIII Henri |
| Uşaqları | |
| Ailəsi | Trastamar sülaləsi, Tüdorlar |
| Dini | Katolik |
|
|
|
 |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Araqonlu Ketrin (İspan dili: Catalina; İngiliscə: Catherine of Aragon) (d. 16 dekabr 1485 - ö. 7 yanvar 1536) — İngiltərə kralı VIII Henrinin ilk qadını olması səbəbilə iyun 1509 tarixindən may 1533 tarixinə qədər İngiltərə kraliçası; eyni zamanda kralın böyük qardaşı Artur Tüdorun qadını olaraq Uels şahzadəsi.
Araqon kralı II Ferdinand və Kastilyalı İzabellanın qızı olan Ketrin hələ 3 yaşında ikən İngiltərə taxtının vəliəhdi Artur Tüdorla nişanlandı. 1501-ci ildə bu cütlük evləndi ancaq 5 ay sonra Artur Tüdor vəfat etdi. 1507-ci ildə o İspaniya krallığının İngiltərədəki səfiri seçildi və Avropa tarixindəki ilk qadın səfir oldu. Qısa müddət sonra isə Araqonlu Ketrin mərhum ərinin kiçik qardaşı və gələcək İngiltərə kralı olan VIII Henriylə evləndi (1509). 1513-cü ildə VIII Henri Fransada ikən 6 aylığına İngiltərədə taxt naibi olaraq ölkəni idarə etdi. Bu müddət ərzində ingilislər şotlandlarla girdikləri Flodden müharibəsini qazanmışdı və bu qələbədə Araqonlu Ketrinin rolu böyük olmuşdur.
Təxminən 1525-ci ildə VIII Henri Anna Boleynlə gizli münasibət qurmağa başladı. Araqonlu Ketrinin taxta vəliəhd verə bilməməsi səbəbilə kral artıq evliliyindən narazı idi. Kral həm bu nigahın pozulması, həm də İngiltərə ilə Katolik kilsəsinin yollarını ayırmaq üçün yeni bəhanələr axtarmağa başladı. Papa VII Klement isə bu nigahı pozmaqdan imtina etdi. Bunun ardından dini məsələlər üzrə aliliyini elan edərək papanı tanımaqdan imtina etdi. 1533-cü ildə onların nigahı ləğv edildi və Kral VIII Henri papaya müraciət etmədən İngiltərə zadəganlarının qərarı ilə Anna Boleynlə evləndi. Ancaq Araqonlu Ketrin Kral VIII Henrini kilsə rəhbəri olaraq tanımadı və özünü İngiltərə kralının qanuni xanımı və İngiltərə kraliçası olaraq elan etdi. Bütün bunlara baxmayaraq VIII Henri kraliça ünvanını ondan aldı və Araqonlu Ketrin yalnızca Uels şahzadəsi olaraq anıldı. Məhkəmə qərarı ilə sürgün edilən Araqonlu Ketrin ömrünün geri qalanını Kimbolton Qəsrində keçirdi və 7 yanvar 1536 tarixində vəfat etdi.
Gənclik illəri
Araqonlu Ketrin 16 dekabr 1485 tarixində Madrid yaxınlığındakı Arxiyepiskop Sarayında dünyaya gəlmişdir. O, Araqon kralı II Ferdinand və Kastilyalı İzabellanın həyatda qalan ən kiçik övladı idi. Fiziki olaraq qısa boylu olan Ketrin uzun qızılı saçı və iri mavi gözləri ilə dövrünün ən gözəl qızlarından biri oldu.
Araqonlu Ketrin Müqəddəs orden üzvü olan Alessandro Geraldinidən hesab, mülki hüquq, klassik ədəbiyyat, tarix, fəlsəfə və ilahiyyat üzrə dərslər aldı. Ömrünün geri qalanında önəmli rol oynayan Katolik dininin əsas təlimlərini uşaqlıq illərindən öyrənməyə başladı. İspan, latın, fransız və yunan dillərində danışmağı öyrəndi.
İlk evliliyi
İngilis əsilli anası səbəbilə erkən yaşlarından bəri Uels şahzadəsi Artur Tüdora uyğun bir qadın olaraq görüldü. 19 may 1499 tarixində vəkalətən nigah bağlandı və toy mərasimi üçün tərəflərin həddi-buluğa çatmaları gözlənildi. Araqonlu Ketrin qaradərili nökərlərin müşayəti ilə Londona gətirildi. Bu qaradərililər İngiltərəyə gələn ilk afrikalılar idi. Bu cütlük 4 noyabr 1501 tarixində Hampshire əyalətindəki Dogmersfield Qəsrində bir araya gəldi. Cütlük bir-birilə latınca danışırdı ancaq müxtəlif tələffüz formaları ilə bağlı problem yaşanırdı. 10 gün sonra, 14 noyabr 1501 tarixində cütlüyün toy mərasimi Müqəddəs Paul Kilsəsində keçirildi. Bir-birləri haqqındakı ilk görüşləri yazılı qaynaqlarda qeyd edilmişdir. Belə ki, toy mərasiminin olduğu həftə Artur Tüdor öz ailəsinə yazdığı məktubda "gözəl gəlininin üzünə baxmğa doymadığını" qeyd etmişdir. Cehiz olaraq Araqonlu Ketrinə 200 min kron ödənilməli idi. Nigah əsnasında bu pulun yarısı ödənilsə də, geri qalanı gecikdirildi.
Evlilikdən qısa zaman sonra Artur Tüdor və gənc xanımı Uels Məclisini idarə etmək üçün Uesl sərhəddindəki Ludlow Qəsrinə göndərildi. Bir neçə ay sonra onların hər ikisi güman ki, o illərdə Avropada epidemik olaraq yayılan qızdırma xəstəliyinə tutuldu. Artur Tüdor 2 aprel 1502 tarixində məhz bu xəstəlikdən vəfat etdi. Araqonlu Ketrin isə xəstə yatağından duranda artıq dul qalmışdı.
Məhz bu vaxt VII Henri oğlunun nigahının yarım qaldığını iddia edərək nigah zamanı cehiz olaraq verilən 200 min kronun geri qalanını ödəməkdən boyun qaçırdı ancaq qarşı tərəfdən müsbət cavab almadı. VII Henrinin qadını Yorklu Elizabetin vəfatının ardından, fevral 1503 tarixində VII Henri Araqonlu Ketrinlə özü evlənmək istədi. Ancaq dul xanımın atasının narazılığı və bağlanacaq nigahın Roma-Katolik kilsəsi tərəfindən qeyri-qanuni sayılması kralı bu fikirdən daşındırdı. Məsələni həll etmək üçün Ketrin özündən 5 yaş kiçik olan İngiltərə vəliəhdi və York hersoqu Henri Tüdorla evlənməli oldu. Bu əsnada Ketrinin anası Kastilyalı İzabella vəfat etdi. Kastiliya Araqon krallığından çox böyük idi və anasının vəfatından sonra krallıq Ketrinin əqli yerində olmayan bacısı Yuannaya miras qalmışdı. Nigahın bağlanması üçün Henri Tüdorun həddi-buluğa çatması gözlənildi ancaq nigahın gecikdirilməsində əsas səbəb II Ferdinandın hələ də ödənilməyən 100 min kron cehizi istəməsi idi. Bütün bu danışıqlar zamanı Ketrin Londondakı Durham Sarayında əsl məhbus həyatı yaşayırdı. Bu illərdə atasına yazdığı və vəziyyətinin yaxşı olmadığını bildirən məktublarının bəziləri hələ də qalmaqdadır. Bu məktublardan birində o atasına bu sözləri demişdir: "Mən inandığım yolu seçmişəm. Çünki göründüyüm qədər sadəlövh deyiləm".
Onun çox az pulu qalmışdı və İngiltərədə yaşayan özü kimi dul gənc xanımları dəstəkləməyə davam etdi. Bu əsnada - 1507-ci ildə o, Avropa tarixindəki ilk qadın səfir olaraq İspaniyanın İngiltərədəki səfiri seçildi. VII Henri və onun məclis üzvləri Ketrini siyasi düşüncəsi olmayan biri kimi tanıyırdılar ancaq bu belə olmadı.
Artur Tüdorun qardaşı ilə evlənməyi üçün papanın xüsusi icazəsi alınmalı idi. Çünki kilsə qanunu qardaşının dul qadını ilə evlənməyi qadağan edirdi. Araqonlu Ketrin Artur Tüdorla olan evliliyinin heç vaxt tamamlanmadığına şahidlik etdi. Çünki kilsə qanunlarına görə tamamlanmayan bir evlilik qanuni sayılmırdı.
Mənbə
- http://www.nationalarchives.gov.uk/henry
- http://englishhistory.net/tudor/monarchs/aragon.html
- http://www.katharineofaragon.com/
- ↑ Catherine of Aragon // Encyclopædia Britannica (ing.).
- ↑ Lundy D. R. Catarina de Aragón, Infanta de Aragón // The Peerage (ing.).
- ↑ A Historical Dictionary of British Women. 2 Routledge, 2003. S. 252. ISBN 978-1-85743-228-2
- ↑ Kindred Britain.