Bakteriyalar: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Teqlər: Emoji Mobil redaktə Mobil veb redaktə
k 89.206.244.3 (müzakirə) tərəfindən edilmiş 3716555 dəyişikliyi geri qaytarıldı.
Sətir 9: Sətir 9:
| hissənin mətni = bakteriya
| hissənin mətni = bakteriya
* [[Actinobacteria]]bakteriyaya qarsi
* [[Actinobacteria]]bakteriyaya qarsi

9+10=21👿👿😈😈
* [[Aquificae]]
* [[Aquificae]]
* [[Bacteroidetes]]/[[Chlorobi]]
* [[Bacteroidetes]]/[[Chlorobi]]
Sətir 37: Sətir 37:


[[Şəkil:Cholera bacteria SEM.jpg|thumb|300px|right|[[Xolera]] bakteriyası]]
[[Şəkil:Cholera bacteria SEM.jpg|thumb|300px|right|[[Xolera]] bakteriyası]]
'''Bakteriyalar''' (lat. ''Bacteria'') - təkhüceyrəli mikroorqanizmalardır. Prokaryotik mikroorqanizmlərin əksəriyyətini təşkil edən qrubdur. Böyüklükləri 0,1 - 10 µm arasındadır. Bakteriyaların dünya üzərində 3,5 milyard ildir yaşadıqları bilinməkdədir. Dünyada ən çox yayılmış orqanizmlərdir və yer kürəsində həyatın davam etməsi üçün böyük önəm təşkil etməkdədirlər.
'''Bakteriyalar''' (lat. ''Bacteria'') - təkhüceyrəli mikroorqanizmalardır. Prokaryotik mikroorqanizmlərin əksəriyyətini təşkil edən qrubdur. Böyüklükləri 0,1 - 10 µm arasındadır. Bakteriyaların dünya üzərində 3,5 milyard ildir yaşadıqları bilinməkdədir. Dünyada ən çox yayılmış orqanizmlərdir və yer kürəsində həyatın davam etməsi üçün böyük önəm təşkil etməkdədirlər.


== Bakteriyaların müxtəlifliyi ==
== Bakteriyaların müxtəlifliyi ==

11:13, 7 noyabr 2016 versiyası

Bakteriyalar
Elmi təsnifat
Domen:
Bakteriyalar
Beynəlxalq elmi adı
Xolera bakteriyası

Bakteriyalar (lat. Bacteria) - təkhüceyrəli mikroorqanizmalardır. Prokaryotik mikroorqanizmlərin əksəriyyətini təşkil edən qrubdur. Böyüklükləri 0,1 - 10 µm arasındadır. Bakteriyaların dünya üzərində 3,5 milyard ildir yaşadıqları bilinməkdədir. Dünyada ən çox yayılmış orqanizmlərdir və yer kürəsində həyatın davam etməsi üçün böyük önəm təşkil etməkdədirlər.

Bakteriyaların müxtəlifliyi

Bir qram torpaqda təxminən 40 milyon, 1 millilitr şirin suda isə 1 milyon qədər bakteriya hüceyrəsi tapılır. Yer kürəsindəki toplam bakteriya kütləsi bütün mövcud bitki və heyval cəmindən daha çoxdur[1].

Yaşadıqları mühit şəraitindən aslı olaraq bakteriyalar geniş müxtəlifliyə malikdir. Onlar hüceyrələrinin forması, tənəffüs, qidalanma və digər xüsusiyyətlərinə görə də bir birindən fərqlənir. Qidalanma tiplərinə görə bakteriyalar avtotrof və heterotrof bakteriyalara bölünür.

Avtotrof bakteriyalar

Qeyri-üzvi maddələrdən üzvi maddələr sintez etmə qabiliyyətinə malikdirlər. Bunlar özləri də enerjidən istifadəsinə görə iki qrupa, fototrof və xemotrof bakteriyalara bölünür. Fototrof bakteriyalar, yaşıl bitkilər kimi, fotosintez prosesini həyata keçirərək üzvi maddələr sintez edir. Onlar enerji mənbəyi kimi günəş enerjisindən istifadə edirlər. Bu bakteriyalar yaşıl və qırmızı bakteriyalar, həmçinin siano bakteriyalar aiddir. Lakin digər fotosintezedici bakteriyalardan fərqli olaraq, sianobakteriyalar ətraf mühitə oksigen qazı xaric edir. Xemotrof bakteriyalar, fototroflar kimi , qeyri-üzvi maddələrdən üzvi maddələr sintez edir (məsələn, dəmir və kükürd bakteriyaları).

Heterotrof bakteriyalar

Bakteriyaların əksəriyyəti heterotrof yolla qidalanır. Lazım olan üzvi maddələri xarici mühitdən alır. Bu səbəbdən parazit və saprofit bakteriyalara bölünür. Parazit bakteriyalar digər canlılarda parazitlik edərək onların üzvi maddələri ilə qidalanır, nəticədə xəstəlik törədir. Bitki, heyvan və insanlarda xəstəlik törədən bir çox parazit bakteriyalara rast gəlinir.

Saprofit bakteriyalar üzvi qalıqlarla qidalanır. İfraz etdikləri maddələrlə ölmüş orqanizmlərin parçalanmasında və çürüməsi prosesində iştirak edir. Hetrotrof çürüntü bakteriyaları bitki və heyvan qalıqlarını çürüdərək minerallaşdırır. Saprofit bakteriyalara qıcqırma bakteriyaları da aiddir.

Mənbə

  1. Whitman WB, Coleman DC, Wiebe WJ. "Prokaryotes: the unseen majority". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 95 (12). 1998: 6578–83. Bibcode:1998PNAS...95.6578W. doi:10.1073/pnas.95.12.6578. PMC 33863. PMID 9618454.