Myanma: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
Məqaləni xeyli genişlətdim gərəksiz şeyləri sildim, səhv məlumatları düzəltdim, ölkə haqqında bacardığım qədər çox məlumat verdim. İndi ən azından məqalədə istifadə edilə biləcək faydalı məlumatlar var.
Sətir 9: Sətir 9:
|xəritə = Myanmar in its region.svg
|xəritə = Myanmar in its region.svg
|rəsmi_dillər = [[Birman dili|Birman]]
|rəsmi_dillər = [[Birman dili|Birman]]
|dövlət_dini =
|dövlət_dini =[[Therevada]],[[Buddizm]]
|paytaxt = [[Naypyida]]
|paytaxt = [[Naypyida]]
|latd= |latm= |latNS= |longd= |longm= |longEW=
|latd= |latm= |latNS= |longd= |longm= |longEW=
|ən_böyük_şəhər = [[Yanqon]], [[Mandalay]], [[Molamyayn]]
|ən_böyük_şəhər = [[Yanqon]], [[Mandalay]], [[Molamyayn]]
|etnik_qruplar =
|etnik_qruplar =68% [[Bamar]],9% [[Şan]],7% [[Karen]],4% [[Rakhine]],3% [[Çinli]],2% [[Hindistanlı]],2% [[Mon]],5% digər
|idarəetmə_forması = [[respublika]]
|idarəetmə_forması = [[parlament tipli prezidentli respublika]]
|vəzifə1 = prezident
|vəzifə1 = [[Prezident]]
|vəzifə2 =
|vəzifə2 =Vitse prezident
|vəzifə3 =
|vəzifə3 =Vitse prezident
|vəzifəni_daşıyan1 = [[Theyn Seyn]]
|vəzifəni_daşıyan1 = [[Theyn Seyn]]
|vəzifəni_daşıyan2 =
|vəzifəni_daşıyan2 =[[Sayn May Kxan]]
|vəzifəni_daşıyan3 =
|vəzifəni_daşıyan3 =[[Nyan Txun]]
|müstəqillik_forması =
|müstəqillik_forması =
|müstəqillik =
|müstəqillik =
Sətir 54: Sətir 54:
|pul_vahidi = [[Myanma kyantı]]
|pul_vahidi = [[Myanma kyantı]]
|pul_vahidi_kodu =
|pul_vahidi_kodu =
|saat_qurşağı =
|saat_qurşağı =+6:30
|UKV_offset =
|UKV_offset =
|saat_qurşağı_yay_vaxtı =
|saat_qurşağı_yay_vaxtı =
Sətir 62: Sətir 62:
|qeyd =
|qeyd =
}}
}}
'''Myanma''', rəsmi adı: '''Myanma İttifaqı Respublikası'''<ref>'''Samirə Quliyeva''', ''"Myanma adını və bayrağını dəyişdi"''. '''"Xalq qəzeti"''', № 233 (26583), 23 oktyabr 2010, səh. 8.</ref> ([[1989]]-cu ilədək ''Birma İttifaqı'', [[1989]]-[[2010]]-cu illərdə ''Myanma Birliyi'') - [[Cənub-şərqi Asiya]]da dövlət. Paytaxtı - [[Naypyida]]. Ölkə hərbi rejim tərəfindən idarə olunur.{{Mənbəsiz}}
'''Myanma''', rəsmi adı: '''Myanma İttifaqı Respublikası'''<ref>'''Samirə Quliyeva''', ''"Myanma adını və bayrağını dəyişdi"''. '''"Xalq qəzeti"''', № 233 (26583), 23 oktyabr 2010, səh. 8.</ref> ([[1989]]-cu ilədək ''Birma İttifaqı'', [[1989]]-[[2010]]-cu illərdə ''Myanma Birliyi'') - [[Cənub-şərqi Asiya]]da dövlət. Paytaxtı - [[Naypyida]].


"Myanma" sözü tərcümədə "cəld", "güclü" mənalarını verir və zümrüd mənasını verən "mya" sözündən götürülmüşdür. Myanmada insan və coğrafi məkan adlarının seçilməsinə ənənəvi olaraq Myanmalı astroloqların böyük təsiri olur. Ölkə əhalisinin böyük əksəriyyətini təşkil edən Birmalılar tərəfindən öz seçdikləri ad "Bama" istifadə olunur. 1989 cu ilədək ölkə rəsmi olaraq ''Birma Birliyi Sosialistik Respublikası'' və ya qısaca olaraq - Birma adlanırdı. Amma "Birma" adı alınma mənşəli olduğun üçün ölkə daxilində populyar deyil.
==Dini vəziyyət==

2010 cu ilin Oktyabr ayında ölkənin adı "Myanma İttifaqı"ndan "Myanma İttifaqı Respublikası"na dəyişdi. Həmçinin ölkənin gerbi və bayrağı da dəyişdirildi.

Myanmanın paytaxtı - Naypyida şəhəri(Mandalay administrativ dairəsi) Pyinmana şəhərinin yaxınlığındakı kiçik bir kəndin yerində yaradılmışdır.

Paytaxtın Yanqondan Neypyidoya köçürülməsi məsələsinə 2001ci ildən baxılmışdır. Paytaxın köçürülməsinin dəqiq vaxtı - bazar günü, 6 Noyabr 2005 ci il, səhər saat 6:37 - astroloji proqnozlara uyğun olaraq seçilmişdir.

== Coğrafiya ==

=== Coğrafi yerləşməsi ===
Myanma qərbdə [[Hindistan]](1463 km) və [[Banqladeş]]<nowiki/>lə(193 km),şimal-şərqdə [[Çin Xalq Respublikası|Çinlə]](2185 km) , şərqdə [[Laos|Laosla]](235 km) və cənub-şərqdə [[Tailand|Tailandla]](1800 km) həmsərhəddir. Cənubdan və cənub-qərbdən onun sahillərini [[Benqal körfəzi|Benqal körfəzinin]], [[Moutama körfəzi|Moutama körfəzinin]](Martaban) həmçinin [[Andaman dənizi|Andaman dənizinin]] suları yuyur. Daxil olan adalarla birlikdə ölkənin sahəsi 678 min km² təşkil edir. Sahil xəttinin uzunluğu isə 1930 km bərabərdir.

=== İqlimi ===
Əsasən subekvatorial və tropik iqlimə malikdir. 3 fəsil ayırd edilir:
* nəmli - mayın sonundan oktyabrın sonunadək
* soyuq - oktyabrın sonundan fevralın ortalarınadək
* isti - fevralın ortalarından mayın sonunadək

=== Hidrologiyası ===
Əsas çaylar öz başlanğıclarını dağlardan götürür və Hind okeanı hövzəsinə aiddirlər. Maksimal çay səviyyəsi musson yağışları mövsümünə təsadüf edir. Bu dövrdə çaylarda su səviyyəsi artsa da digər dövrlərdə çaylar əsasən az sulu olur və quruyurlar. Myanmanın böyük çayları [[İravadi çayı|İravadi]] , [[Mekonq çayı|Mekonq]], [[Saluin çayı|Saluin]], [[Sitaun çayı|Sitaun]] və [[Çinduin çayı|Çinduin]] çayları sayılırlar. Göllər olduqca azdır, onların ən böyüyü isə [[Şan dağlığı|Şan dağlığındakı]] [[İnle gölü|İnle gölüdür]].

⚫
== Tarix ==
Ölkənin ən qədim sakinləri, hind-buddist sivilizasiyasının təsir dairəsində olmuş monlar sayılırlar. Sonra Myanmaya Çin ərazisindən birmanlılar miqrasiya etmişdirlər. Beləliklə Myanma ərazisində mon və birman krallıqları əmələ gəlmişdir. [[XIII əsr|XIII əsrdə]] onlar monqol hücumlarına məruz qaldılar. [[XVIII əsr|XVIII əsrdə]] isə Britaniya kolonizasiyası başladı.

İkinci Dünya müharibəsindən sonra ( Myanmanın yapon işğalına məruz qaldığı illərdə) [[1948|1948 ci ildə]] Böyük Britaniya ilə tərtib edilmiş müqaviləyə əsasən ölkə müstəqillik əldə etdi. [[1962|1962 ci ildə]] [[1988|1988 ci ildəki]] çevrilişə qədər mövcud olmuş Birman İttifaqı Sosialistik respublikası yaradıldı.

[[1997]] ci ildən [[2011]] ci ilədək Myanma, [[1988|1988 ci ildə]] hakimiyyətə gəlmiş "Qanuniliyin və qaydaların bərpası Milli şurası" nın yerini tutmuş "Sülh və inkişafın Milli şurası" adlanan hərbi rejim tərəfindən idarə edilmişdir. Milli şuranın başçısı "baş general" [[Tan Şve]] olmuşdur. Məhz bu hakimiyyət [[1989|1989 cu ildə]] ölkənin rəsmi adını "Birma"dan "Myanma"ya çevirmişdir.

==Din==
[[Şəkil:Bagan, Burma.jpg|thumb|[[Baqan|Baqanda]] məbədlər]]
Birma əhalisinin 83 faizi buddistlərdir. Birmalıların əksəriyyəti, eyni zamanda şanlar, monlar, karenlərin çoxu, kaya, palaun, kaçinlərin bir hissəsi, çinlər və digərləri buddistdirlər. Buddizm özünün txeravad formasmında geniş yayılıb. Maxayana forması isə ancaq şimali birmanın xalqlarının bir hissəsində, ölkədə yaşayan çinlilər arasında vardır.
Birma əhalisinin 83 faizi buddistlərdir. Birmalıların əksəriyyəti, eyni zamanda şanlar, monlar, karenlərin çoxu, kaya, palaun, kaçinlərin bir hissəsi, çinlər və digərləri buddistdirlər. Buddizm özünün txeravad formasmında geniş yayılıb. Maxayana forması isə ancaq şimali birmanın xalqlarının bir hissəsində, ölkədə yaşayan çinlilər arasında vardır.


Sətir 70: Sətir 100:


Katoliklər 301 min nəfərdirlər. Ölkə əhalisinin 4 faizi müsəlmanlarıdır(əsasən sünnülər). Əhalinin 3 faizi induistlərdir. Çox az sayda iudaistlər də vardır. Ənənəvi qəbilə inancları Birmanın bir sıra əyalət rayonlarında yaşayan xalqlar arasında hələ də qalmaqdadır. Onlar əhalinin 5 faizini təşkil edirlər.
Katoliklər 301 min nəfərdirlər. Ölkə əhalisinin 4 faizi müsəlmanlarıdır(əsasən sünnülər). Əhalinin 3 faizi induistlərdir. Çox az sayda iudaistlər də vardır. Ənənəvi qəbilə inancları Birmanın bir sıra əyalət rayonlarında yaşayan xalqlar arasında hələ də qalmaqdadır. Onlar əhalinin 5 faizini təşkil edirlər.

⚫
== Mənbə ==
* [http://bazchamran.ir/post/700/ ağrılı Movie-Müsəlmanları yanan]


== İstinadlar ==
== İstinadlar ==

19:38, 10 noyabr 2016 tarixindəki versiya

Myanma
Bayraq Gerb[d]
Bayraq Gerb[d]
Let the journey begin
Rəsmi dili Birman
Paytaxt Naypyida
Ən böyük şəhər Yanqon, Mandalay, Molamyayn
İdarəetmə forması parlament tipli prezidentli respublika
Dövlət dini Therevada,Buddizm
Sahəsi Dünyada 39-cu
 • Ümumi 678 500 km²
 • Su sahəsi (%) 3,06
Əhalisi
 • Əhali 50 020 000 nəfər (24-cü)
 • Sıxlıq 73,9 nəf./km²
İnternet domeni .mm
ISO kodu MM
BOK kodu MYA
Telefon kodu +95
Saat qurşaqları
Nəqliyyatın yönü sağ[d][1]
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Myanma, rəsmi adı: Myanma İttifaqı Respublikası[2] (1989-cu ilədək Birma İttifaqı, 1989-2010-cu illərdə Myanma Birliyi) - Cənub-şərqi Asiyada dövlət. Paytaxtı - Naypyida.

"Myanma" sözü tərcümədə "cəld", "güclü" mənalarını verir və zümrüd mənasını verən "mya" sözündən götürülmüşdür. Myanmada insan və coğrafi məkan adlarının seçilməsinə ənənəvi olaraq Myanmalı astroloqların böyük təsiri olur. Ölkə əhalisinin böyük əksəriyyətini təşkil edən Birmalılar tərəfindən öz seçdikləri ad "Bama" istifadə olunur. 1989 cu ilədək ölkə rəsmi olaraq Birma Birliyi Sosialistik Respublikası və ya qısaca olaraq - Birma adlanırdı. Amma "Birma" adı alınma mənşəli olduğun üçün ölkə daxilində populyar deyil.

2010 cu ilin Oktyabr ayında ölkənin adı "Myanma İttifaqı"ndan "Myanma İttifaqı Respublikası"na dəyişdi. Həmçinin ölkənin gerbi və bayrağı da dəyişdirildi.

Myanmanın paytaxtı - Naypyida şəhəri(Mandalay administrativ dairəsi) Pyinmana şəhərinin yaxınlığındakı kiçik bir kəndin yerində yaradılmışdır.

Paytaxtın Yanqondan Neypyidoya köçürülməsi məsələsinə 2001ci ildən baxılmışdır. Paytaxın köçürülməsinin dəqiq vaxtı - bazar günü, 6 Noyabr 2005 ci il, səhər saat 6:37 - astroloji proqnozlara uyğun olaraq seçilmişdir.

Coğrafiya

Coğrafi yerləşməsi

Myanma qərbdə Hindistan(1463 km) və Banqladeşlə(193 km),şimal-şərqdə Çinlə(2185 km) , şərqdə Laosla(235 km) və cənub-şərqdə Tailandla(1800 km) həmsərhəddir. Cənubdan və cənub-qərbdən onun sahillərini Benqal körfəzinin, Moutama körfəzinin(Martaban) həmçinin Andaman dənizinin suları yuyur. Daxil olan adalarla birlikdə ölkənin sahəsi 678 min km² təşkil edir. Sahil xəttinin uzunluğu isə 1930 km bərabərdir.

İqlimi

Əsasən subekvatorial və tropik iqlimə malikdir. 3 fəsil ayırd edilir:

  • nəmli - mayın sonundan oktyabrın sonunadək
  • soyuq - oktyabrın sonundan fevralın ortalarınadək
  • isti - fevralın ortalarından mayın sonunadək

Hidrologiyası

Əsas çaylar öz başlanğıclarını dağlardan götürür və Hind okeanı hövzəsinə aiddirlər. Maksimal çay səviyyəsi musson yağışları mövsümünə təsadüf edir. Bu dövrdə çaylarda su səviyyəsi artsa da digər dövrlərdə çaylar əsasən az sulu olur və quruyurlar. Myanmanın böyük çayları İravadi , Mekonq, Saluin, Sitaun və Çinduin çayları sayılırlar. Göllər olduqca azdır, onların ən böyüyü isə Şan dağlığındakı İnle gölüdür.

Tarix

Ölkənin ən qədim sakinləri, hind-buddist sivilizasiyasının təsir dairəsində olmuş monlar sayılırlar. Sonra Myanmaya Çin ərazisindən birmanlılar miqrasiya etmişdirlər. Beləliklə Myanma ərazisində mon və birman krallıqları əmələ gəlmişdir. XIII əsrdə onlar monqol hücumlarına məruz qaldılar. XVIII əsrdə isə Britaniya kolonizasiyası başladı.

İkinci Dünya müharibəsindən sonra ( Myanmanın yapon işğalına məruz qaldığı illərdə) 1948 ci ildə Böyük Britaniya ilə tərtib edilmiş müqaviləyə əsasən ölkə müstəqillik əldə etdi. 1962 ci ildə 1988 ci ildəki çevrilişə qədər mövcud olmuş Birman İttifaqı Sosialistik respublikası yaradıldı.

1997 ci ildən 2011 ci ilədək Myanma, 1988 ci ildə hakimiyyətə gəlmiş "Qanuniliyin və qaydaların bərpası Milli şurası" nın yerini tutmuş "Sülh və inkişafın Milli şurası" adlanan hərbi rejim tərəfindən idarə edilmişdir. Milli şuranın başçısı "baş general" Tan Şve olmuşdur. Məhz bu hakimiyyət 1989 cu ildə ölkənin rəsmi adını "Birma"dan "Myanma"ya çevirmişdir.

Din

Baqanda məbədlər

Birma əhalisinin 83 faizi buddistlərdir. Birmalıların əksəriyyəti, eyni zamanda şanlar, monlar, karenlərin çoxu, kaya, palaun, kaçinlərin bir hissəsi, çinlər və digərləri buddistdirlər. Buddizm özünün txeravad formasmında geniş yayılıb. Maxayana forması isə ancaq şimali birmanın xalqlarının bir hissəsində, ölkədə yaşayan çinlilər arasında vardır.

Xristian dininə 5 faizdən çox insan ibadət edir. Xristianlığı əsasən birmanın əyalət rayonlarına gələn missionerlər yaymışlar. Çin, karen, kaya, kaçin kimi yerli xalqlar arasında da xristianlar var. Birma xristianlarının əkəsəriyyəti protestantlardır (1,2 mln. nəfər). Onların arasında əksəriyyəti baptistlər (950 min nəfər), anqilkanlar (130 min nəfər), metodistlər (39 min nəfər), yeddinci günün adventistləri (3 min nəfər), qurtuluş ordusunun tərəfdarlıra və s. vardır.

Katoliklər 301 min nəfərdirlər. Ölkə əhalisinin 4 faizi müsəlmanlarıdır(əsasən sünnülər). Əhalinin 3 faizi induistlərdir. Çox az sayda iudaistlər də vardır. Ənənəvi qəbilə inancları Birmanın bir sıra əyalət rayonlarında yaşayan xalqlar arasında hələ də qalmaqdadır. Onlar əhalinin 5 faizini təşkil edirlər.

İstinadlar

  1. ↑ Left is right (But right is left).
  2. ↑ Samirə Quliyeva, "Myanma adını və bayrağını dəyişdi". "Xalq qəzeti", № 233 (26583), 23 oktyabr 2010, səh. 8.

Həmçinin bax

 Myanma ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Myanma&oldid=3719539"