Taclı Bəyim: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə
Redaktənin izahı yoxdur
Teqlər: Mobil redaktə Mobil tətbiqetmə vasitəsilə redaktə
Sətir 2: Sətir 2:
{{Dövlət xadimi
{{Dövlət xadimi
|Şəkil = Taclı Sultan.png
|Şəkil = Taclı Sultan.png
| azərbaycan dilində adı = Şah Sultan
| azərbaycan dilində adı = Şahbigə Sultan
| adın orijinalı = ''Şah sultan Abdi bəy qızı Şamlı
| adın orijinalı = ''Şah sultan Abdi bəy qızı Şamlı
| titul = [[Ağqoyunlu]] xanımı
| titul = [[Ağqoyunlu]] xanımı

13:07, 23 noyabr 2016 versiyası

Taclı Bəyim
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi
1488(1488-İfadə xətası: "{" punktuasiyasının tanınmayan simvolu.-{{{3}}})
Doğum yeri Anadolu
Vəfat tarixi 1540
Vəfat yeri
Dəfn yeri
Fəaliyyəti siyasətçi
Həyat yoldaşı I İsmayıl
Uşaqları
Dini İslam
Elmi fəaliyyəti
Elm sahəsi Ədəbiyyat
Tanınır Şairə

Şah Sultan ( 1488 - 1540 ) — Şah İsmayıl Xətainin həyat yoldaşı, Səfəvi dövlətinin Şahbanusu, Naibəyi-Səfəviyyədir.

Həyatı

Taclı bəyim ağqoyunluların əsas gücünü təşkil edən mosullu tayfasına mənsubdur, onun əsl adı Şahbigə olmuşdur. Əksər mənbələrdə onun haqqında "Bigə xanım”,”Bigə bəyim” "Şah sultan" deyə bəhs edilir. Taclı ona Şah İsmayılla izdivacdan sonra böyük hökmdarın verdiyi ad idi. Saray içində və yazışmalarda ona "Şah sultan" deyə müraciət edilirdi

Səlnaməçilərin qeyd etdiyinə görə, Taclı bəyim Şah İsmayılla evlənərkən cəmi 14-15 yaşında idi. Şah İsmayıl Xətainin dövləti ilə bağlı verdiyi qərarlarda onun təsiri böyük idi. Mötəbər mənbələrə görə, Taclı Bəyim mosullu tayfasından Həmzə Bəy Bektaşlının oğlu Mihmad Bəyin qızı idi.

Səfəvi tarixçisi Budaq Münşi Qəzvini qeyd edirdi ki,Şah İsmayılın Herata əmir təyin etdiyi Əmir xan Mosullu Baburla gizli əlaqəyə girdiyi üçün dövrünün ən nüfuzlu ,böyük din alimlərindən hesab olunan Məhəmməd Miryusifi mərkəzlə məsləhətləşməmiş edam etdirdiyi üçün Şah İsmayılın qəzəbinə tuş gəlmişdir. Lakin Taclı bəyimin səyi nəticəsində hökmdar onun canını bağışlamışdır. Bir çoxları bunu Əmir xan Mosullu ilə Taclı bəyimin qohumluq bağlarının olması ilə əlaqələndirsələr də bunun heç bir məntiqi əsası yoxdur. Çünki, eyni jestdən Ustaclı tayfasından olan Cahan şah da yararlanmışdı.

Taclı bəyim 1514-cü ildə Osmanlı-Səfəvi arasında baş vermiş Çaldıran döyüşündə iştirak etmişdir. Bu döyüşdə onun əsir düşməsi ilə bağlı söhbətlər də istər osmanlı,istər digər mənbələrdə mübahisəli olaraq qalır.

Çaldıran döyüşündə Taclı Bəyimin əsir alındığı haqqında məlumatların mənbəyi Xoca Sadəddin Əfəndi idi. Belə ki, əslən ağqoyunlulardan olan Xoca Sadəddinin ulu babası İsfahanlı Hafiz Məhəmməd Çaldıran döyüşündə yer almışdı. Xoca Sadəddinin atası Həsən Can da osmanlı ordusunda xidmət etmişdi. Yəni, müəllif bu məlumatı həm babasından, həm də atasından eşitmişdi. Amma Xoca Sadəddin də əsərində iki fərqli məlumata yer verərək özünü təkzib etmişdi. Ona görə, Taclı Bəyim döyüşdə əsir alınmış və Məsih Paşazadənin çadırına gətirilmişdi. Taclı Bəyim isə burada üzərindəki qiymətli daş-qaşları Məsih Paşazadəyə verərək əsirlikdən xilas olmuşdu.

Bəzi Səfəvi mənbələri Taclı Bəyimin əsir alınmadığını, döyüşdən sonra itdiyini iddia edirlər. Türkiyəli məşhur tarixçi Faruk Sümer Osmanlı mənbələrinin iddialarının doğru olmadığını bildirərək, Taclı Bəyimin döyüşdən qaçıb Hoy hakiminin evində gizləndiyini, buradan Təbrizə gəldiyini bildirir.