Hanna Adams: Redaktələr arasındakı fərq
k replaced: <references/> → {{İstinad siyahısı}} using AWB |
Məqaləyə əlavələr |
||
| Sətir 39: | Sətir 39: | ||
Bununla belə "Əlifba kompendiumun" uğuru Adamsda peşəkar ədəbi karyeranın imkanları haqqında təsəvvür yaratdı. Kənd müəlliməsi maaşı ilə dolanan Hanna, eyni zamanda yeni naşir axtarışında idi və ABŞ-da ilk [[Müəllif hüququ|müəlliflik hüququ]] haqqında qanunun qəbul edilməsi üçün [[lobbiçilik]] edirdi, bu qanun 1790-cı ildə qüvvəyə mindi. Adamsın məlumatlandırıcı kitabçasının 1791-ci ildə "Dinlərin icmalı" ({{Lang-en|A View of Religions)}}) adında çıxan ikinci nəşri abunə yolu ilə satılırdı, və ailə dostunun təşkil etdiyi reklam kampaniyasının saəsində alıcıların sayı kifayət qədər çoxalmışdır. ABŞ və Böyük Britaniyada kitabçaya tələbat o qədər böyük idi ki, Atlantik okeanın hər iki tərəfində kitabın əlavə tirajları çap olunmuşdur.<ref name="UUDB" /> |
Bununla belə "Əlifba kompendiumun" uğuru Adamsda peşəkar ədəbi karyeranın imkanları haqqında təsəvvür yaratdı. Kənd müəlliməsi maaşı ilə dolanan Hanna, eyni zamanda yeni naşir axtarışında idi və ABŞ-da ilk [[Müəllif hüququ|müəlliflik hüququ]] haqqında qanunun qəbul edilməsi üçün [[lobbiçilik]] edirdi, bu qanun 1790-cı ildə qüvvəyə mindi. Adamsın məlumatlandırıcı kitabçasının 1791-ci ildə "Dinlərin icmalı" ({{Lang-en|A View of Religions)}}) adında çıxan ikinci nəşri abunə yolu ilə satılırdı, və ailə dostunun təşkil etdiyi reklam kampaniyasının saəsində alıcıların sayı kifayət qədər çoxalmışdır. ABŞ və Böyük Britaniyada kitabçaya tələbat o qədər böyük idi ki, Atlantik okeanın hər iki tərəfində kitabın əlavə tirajları çap olunmuşdur.<ref name="UUDB" /> |
||
Adams oz kitabının populyarlığı sayəsində bir sıra din xadimiləri ilə və dini mütəfəkkirlərlə əlaqə yarada bilmişdi. Bu əlaqələr vasitəsi ilə Adams mətnlərin [[Teologiya|teoloji]] izahının incəliklərinə aid olan bilgilərini daha da mükəmmələşdirirdi ki, bu da sonrakı nəşrlərdə öz əksini tapdı, Həmin nəşrlərdə də daha çox diqqət yeni yaranan konfessiyalara göstərilirdi, məsələn [[Protestantlıq|protestanlığln]] hərəkətlərindən olan [[Unitarlıq|unitarlığa]], hansının ki təsviri ingilis-amerikan dini filosofu olan [[Cozef Pristli]]<nowiki/>nin əsərlərinə əsaslanırdı.<ref name="UUDB" /> |
|||
Hanna Adams öz ədəbi əsərlərini təkçə müqayisəli dinşünaslıq mövzusunda yazmırdı. 1799-ci ildə onun "[[Yeni İngiltərə|Yeni İngiltərənin]] bütöv tarixi" ({{Lang-en| A Summary History of New England}}) adlı kitabı çıxdı, İki il sonra isə həmən əsərə əsaslanan və məktəb dərsliyi kimi çıxan "Yeni İngiltərənin qısa tarixi" əsəri işıq üzünü gördü.<ref name="UUDB" /> Dərsliyin nəşri ətrafında Adams və Yeni İngiltərənin tarixinə aid öz versiyasını nəşr etməkdə olan müqəddəs Cedidiah Mors arasında hüquqi mübahisə yarandı. Adams hesab edirdi ki, həmin məqamadək "Dünya coğrafiyasının" müəllifi kimi tanınan Mors rəqiblərinə tədris ədəbiyyatı bazarına girməyə mane olur, Mors isə öz növbəsində Hannanı və onun tərəfdarlarını onun nüfuzuna bilərəkdən zərbə vurmaq cəhdində ittiham etdi.<ref>''Noah Sheola.'' [http://www.bostonathenaeum.org/library/book-recommendations/athenaeum-authors/hannah-adams Hannah Adams]. Boston Athenæum (November/December 2010).</ref> Adamsın bu prosesdə məhkəmə məsrəflərini liberal dini ailələr ödədilər, hansılarki [[ortodoks]] Morsa rəğbət bəsləmirdilər. Adams prosesdə qalib gəldi, Mors isə məhkəmənin qərarına görə təzminat ödəməli və üzr istəməli oldu.<ref name="UUDB" /> |
|||
== İstinadlar == |
== İstinadlar == |
||
10:39, 25 dekabr 2016 tarixindəki versiya
 | Bu səhifədə iş davam etməkdədir. |
| Hanna Adams | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 2 oktyabr 1755[1][2][…] |
| Vəfat tarixi | 15 dekabr 1831[1][2][…] (76 yaşında) |
| Fəaliyyəti | ilahiyyatçı, yazıçı, tarixçi |
 |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Hanna Adams (ing. Hannah Adams; 2 oktyabr, 1755-ci il, Medfild, Massaçusets — 15 dekabr, 1831-ci il, Bruklayn, Massaçusets) — ABŞ-da ilk peşəkar xanım yazıçı, tarixçi və müqayisəli dinşünaslıq pioneri.
Bioqrafiya
O, Tomas Adamsın və Elizabet Klarkın beş uşağından ikincisi idi. Hana 12 yaşında olanda, anası öldü. Uşaqlığda tez-tez xəstələndiyi üçün məktəbə getmirdi, amma özü çox oxuyurdu və atası onun öz-özünə təhsil almasını şövqləndirirdi. Adams öz xatirələrinə əsasən, o, cənnəti insanların billiyə yiyələnməsini tamamilə ödəyəcək bir yer sayırdı. Tomas Harvard tələbələri üçün özəl repetitor fəaliyətini göstərirdi və onlara yemək və yaşayış yeri verirdi. Hanna bu tələbələrlə birlikdə oxuyurdu və gələcəkdə özüdə özəl repititor oldu.[3].
ABŞ İstiqlal müharibəsi zamanı Tomas Adamsın tələbələrindən biri Hannaya Tomas Broutonun 1742-cı ildə nəşr olunmuş "Dünya yaranandan indiyədək bütün dinlərin tarixi lüğəti" adlı kitabını oxumağa verdi. Broutonun əsərinin mütaliəsi qızda dünya dinlərinə marağı oyandırdı, amma bu kitab və, Hannanın oxuduğu belə mövzuda olan başqa kitablar kimi, müəllifin dinindən başqa bütün dinlərə nifrət və mənfi rəylərlə dolu idi. Dini müəlliflərin öz inanclarını qorumaq üçün istifadə etdiyi ədalətsiz və qeyri-səmimi dəlillər Adamsı dinə qarşı öz xüsusi baxışlarını hazırlamağa vadar etdi.[3].
1778-ci ildə Hanna Adams dinlər haqqında məlumatlandırıcı nəşrin üstündə işə başladı, orada o, hər hansı bir məzhəbə üstünlük verməkdən qaçmaq və hər hansı dinin baxışlarını, arqumentlərini elə dinin tərəfdaşlarının anlayışlarına görə ifadə etmək niyyətində idi. Bu nəticəsi kimi 1784-cü ildə çıxan "Xristian erasının əvvəllərindən indiyədək yaranmış müxtəlif təriqətlərin əlifba kompendiumu (yığcam toplu)" (ing. An Alphabetical Compendium of the Various Sects Which Have Appeared from the Beginning of the Christian Era to the Present Day) oldu. Kitabın birinci nəşri bütövlüklə satıldı, amma burdan gələn gəlirin hamısı Adamsın ədəbi agentinə getdi, baxmayaraq ki, Hanna bu pullarla ailəsinə yardım göstərmək istəyirdi.[3]
Bununla belə "Əlifba kompendiumun" uğuru Adamsda peşəkar ədəbi karyeranın imkanları haqqında təsəvvür yaratdı. Kənd müəlliməsi maaşı ilə dolanan Hanna, eyni zamanda yeni naşir axtarışında idi və ABŞ-da ilk müəlliflik hüququ haqqında qanunun qəbul edilməsi üçün lobbiçilik edirdi, bu qanun 1790-cı ildə qüvvəyə mindi. Adamsın məlumatlandırıcı kitabçasının 1791-ci ildə "Dinlərin icmalı" (ing. A View of Religions)) adında çıxan ikinci nəşri abunə yolu ilə satılırdı, və ailə dostunun təşkil etdiyi reklam kampaniyasının saəsində alıcıların sayı kifayət qədər çoxalmışdır. ABŞ və Böyük Britaniyada kitabçaya tələbat o qədər böyük idi ki, Atlantik okeanın hər iki tərəfində kitabın əlavə tirajları çap olunmuşdur.[3]
Adams oz kitabının populyarlığı sayəsində bir sıra din xadimiləri ilə və dini mütəfəkkirlərlə əlaqə yarada bilmişdi. Bu əlaqələr vasitəsi ilə Adams mətnlərin teoloji izahının incəliklərinə aid olan bilgilərini daha da mükəmmələşdirirdi ki, bu da sonrakı nəşrlərdə öz əksini tapdı, Həmin nəşrlərdə də daha çox diqqət yeni yaranan konfessiyalara göstərilirdi, məsələn protestanlığln hərəkətlərindən olan unitarlığa, hansının ki təsviri ingilis-amerikan dini filosofu olan Cozef Pristlinin əsərlərinə əsaslanırdı.[3]
Hanna Adams öz ədəbi əsərlərini təkçə müqayisəli dinşünaslıq mövzusunda yazmırdı. 1799-ci ildə onun "Yeni İngiltərənin bütöv tarixi" (ing. A Summary History of New England) adlı kitabı çıxdı, İki il sonra isə həmən əsərə əsaslanan və məktəb dərsliyi kimi çıxan "Yeni İngiltərənin qısa tarixi" əsəri işıq üzünü gördü.[3] Dərsliyin nəşri ətrafında Adams və Yeni İngiltərənin tarixinə aid öz versiyasını nəşr etməkdə olan müqəddəs Cedidiah Mors arasında hüquqi mübahisə yarandı. Adams hesab edirdi ki, həmin məqamadək "Dünya coğrafiyasının" müəllifi kimi tanınan Mors rəqiblərinə tədris ədəbiyyatı bazarına girməyə mane olur, Mors isə öz növbəsində Hannanı və onun tərəfdarlarını onun nüfuzuna bilərəkdən zərbə vurmaq cəhdində ittiham etdi.[4] Adamsın bu prosesdə məhkəmə məsrəflərini liberal dini ailələr ödədilər, hansılarki ortodoks Morsa rəğbət bəsləmirdilər. Adams prosesdə qalib gəldi, Mors isə məhkəmənin qərarına görə təzminat ödəməli və üzr istəməli oldu.[3]
İstinadlar
- ↑ 1 2 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 Hannah Adams // Encyclopædia Britannica (ing.).
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 Elizabeth Curtiss. "Hannah Adams". Dictionary of Unitarian & Universalist Biography. May 17, 2002. İstifadə tarixi: 2016-04-24.
- ↑ Noah Sheola. Hannah Adams. Boston Athenæum (November/December 2010).