Araqonlu Yekaterina: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
k using AWB
Sətir 1: Sətir 1:
{{Dövlət xadimi|azərbaycan dilində adı='''Araqonlu Ketrin'''|adın orijinalı=|portret=Catherine_aragon.jpg|izah=|portretin ölçüsü=250|titul=[[İngiltərə]] və [[İrlandiya]] [[kral]]ının xanımı|ləqəbi=|dövr əvvəl=[[11 iyun]] [[1509]]|dövr son=[[23 may]] [[1533]]|sələfi=[[Yorklu Elizabet]]|xələfi=[[Anna Boleyn]]|varisi=|milliyəti=[[İspan]]|dini=[[Katolik]]|doğum tarixi={{doğum tarixi|1485|12|15}}|doğum yeri=[[Madrid]]|ölüm tarixi={{vəfat tarixi və yaşı|1536|1|7|1485|12|15}}|ölüm yeri=Kimbolton Sarayı, [[Böyük Britaniya]]|dəfn yeri=Peterburq Kafedralı, Peterburq, [[Böyük Britaniya]]|sülalə=|əvvəlki adı=|atası=[[II Ferdinand (Araqon kralı)|II Ferdinand]]|anası=[[Kastilyalı İzabella]]|həyat yoldaşı=[[Artur Tüdor]] <br /> [[VIII Henri]]|uşaqları=[[I Mariya]]|monoqramı=Catherine_of_Aragon_Signature.svg|monoqramın adı=İmzası}}
{{Dövlət xadimi|azərbaycan dilində adı='''Araqonlu Ketrin'''|adın orijinalı=|portret=Catherine_aragon.jpg|izah=|portretin ölçüsü=250|titul=[[İngiltərə]] və [[İrlandiya]] [[kral]]ının xanımı|ləqəbi=|dövr əvvəl=[[11 iyun]] [[1509]]|dövr son=[[23 may]] [[1533]]|sələfi=[[Yorklu Elizabet]]|xələfi=[[Anna Boleyn]]|varisi=|milliyəti=[[İspan]]|dini=[[Katolik]]|doğum tarixi={{doğum tarixi|1485|12|15}}|doğum yeri=[[Madrid]]|ölüm tarixi={{vəfat tarixi və yaşı|1536|1|7|1485|12|15}}|ölüm yeri=Kimbolton Sarayı, [[Böyük Britaniya]]|dəfn yeri=Peterburq Kafedralı, Peterburq, [[Böyük Britaniya]]|sülalə=|əvvəlki adı=|atası=[[II Ferdinand (Araqon kralı)|II Ferdinand]]|anası=[[Kastilyalı İzabella]]|həyat yoldaşı=[[Artur Tüdor]] <br /> [[VIII Henri]]|uşaqları=[[I Mariya]]|monoqramı=Catherine_of_Aragon_Signature.svg|monoqramın adı=İmzası}}
'''Araqonlu Ketrin''' ([[İspan dili]]: ''Catalina''; [[İngilis dili|İngiliscə]]: ''Catherine of Aragon'') (d. [[16 dekabr]] [[1485]] - ö. [[7 yanvar]] [[1536]]) — [[İngiltərə]] [[Kral|kralı]] [[VIII Henri]]<nowiki/>nin ilk qadını olması səbəbilə [[iyun]] [[1509]] tarixindən [[may]] [[1533]] tarixinə qədər [[İngiltərə]] [[Kraliça|kraliçası]]; eyni zamanda [[kral]]ın böyük qardaşı [[Artur Tüdor]]<nowiki/>un qadını olaraq [[Uels Şahzadəsi|Uels şahzadəsi]].
'''Araqonlu Ketrin''' ([[İspan dili]]: ''Catalina''; [[İngilis dili|İngiliscə]]: ''Catherine of Aragon'') (d. [[16 dekabr]] [[1485]] - ö. [[7 yanvar]] [[1536]]) — [[İngiltərə]] [[kral]]ı [[VIII Henri]]<nowiki/>nin ilk qadını olması səbəbilə [[iyun]] [[1509]] tarixindən [[may]] [[1533]] tarixinə qədər [[İngiltərə]] [[kraliça]]sı; eyni zamanda [[kral]]ın böyük qardaşı [[Artur Tüdor]]<nowiki/>un qadını olaraq [[Uels Şahzadəsi|Uels şahzadəsi]].


[[Araqon]] [[Kral|kralı]] [[II Ferdinand (Araqon kralı)|II Ferdinand]] və [[Kastilyalı İzabella]]<nowiki/>nın qızı olan Ketrin hələ 3 yaşında ikən [[İngiltərə]] taxtının [[vəliəhd]]<nowiki/>i [[Artur Tüdor]]<nowiki/>la nişanlandı. [[1501]]-ci ildə bu cütlük evləndi ancaq 5 ay sonra [[Artur Tüdor]] vəfat etdi. [[1507]]-ci ildə o [[Araqon|İspaniya krallığı]]<nowiki/>nın [[İngiltərə]]<nowiki/>dəki səfiri seçildi və [[Avropa tarixi]]<nowiki/>ndəki ilk qadın səfir oldu.<ref name=":0">[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFWeir1991|Weir 1991]], p. 59.</ref> Qısa müddət sonra isə Araqonlu Ketrin mərhum ərinin kiçik qardaşı və gələcək [[İngiltərə]] [[Kral|kralı]] olan [[VIII Henri]]<nowiki/>ylə evləndi ([[1509]]). [[1513]]-cü ildə [[VIII Henri]] [[Fransa]]<nowiki/>da ikən 6 aylığına [[İngiltərə]]<nowiki/>də taxt naibi olaraq ölkəni idarə etdi. Bu müddət ərzində [[ingilislər]] [[şotlandlar]]<nowiki/>la girdikləri Flodden müharibəsini qazanmışdı və bu qələbədə Araqonlu Ketrinin rolu böyük olmuşdur.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Catherine_of_Aragon#CITEREFCatherine_of_Aragon.2C_Queen_of_England</ref>
[[Araqon]] [[kral]]ı [[II Ferdinand (Araqon kralı)|II Ferdinand]] və [[Kastilyalı İzabella]]<nowiki/>nın qızı olan Ketrin hələ 3 yaşında ikən [[İngiltərə]] taxtının [[vəliəhd]]<nowiki/>i [[Artur Tüdor]]<nowiki/>la nişanlandı. [[1501]]-ci ildə bu cütlük evləndi ancaq 5 ay sonra [[Artur Tüdor]] vəfat etdi. [[1507]]-ci ildə o [[Araqon|İspaniya krallığı]]<nowiki/>nın [[İngiltərə]]<nowiki/>dəki səfiri seçildi və [[Avropa tarixi]]<nowiki/>ndəki ilk qadın səfir oldu.<ref name=":0">[[:en:Catherine of Aragon#CITEREFWeir1991|Weir 1991]], p. 59.</ref> Qısa müddət sonra isə Araqonlu Ketrin mərhum ərinin kiçik qardaşı və gələcək [[İngiltərə]] [[kral]]ı olan [[VIII Henri]]<nowiki/>ylə evləndi ([[1509]]). [[1513]]-cü ildə [[VIII Henri]] [[Fransa]]<nowiki/>da ikən 6 aylığına [[İngiltərə]]<nowiki/>də taxt naibi olaraq ölkəni idarə etdi. Bu müddət ərzində [[ingilislər]] [[şotlandlar]]<nowiki/>la girdikləri Flodden müharibəsini qazanmışdı və bu qələbədə Araqonlu Ketrinin rolu böyük olmuşdur.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Catherine_of_Aragon#CITEREFCatherine_of_Aragon.2C_Queen_of_England</ref>


Təxminən [[1525]]-ci ildə [[VIII Henri]] [[Anna Boleyn]]<nowiki/>lə gizli münasibət qurmağa başladı. Araqonlu Ketrinin taxta [[vəliəhd]] verə bilməməsi səbəbilə [[kral]] artıq evliliyindən narazı idi. [[Kral]] həm bu nigahın pozulması, həm də [[İngiltərə]] ilə [[Roma-Katolik kilsəsi|Katolik kilsəsi]]<nowiki/>nin yollarını ayırmaq üçün yeni bəhanələr axtarmağa başladı. [[Papa]] [[VII Klement]] isə bu nigahı pozmaqdan imtina etdi. Bunun ardından dini məsələlər üzrə aliliyini elan edərək [[papa]]<nowiki/>nı tanımaqdan imtina etdi. [[1533]]-cü ildə onların nigahı ləğv edildi və [[Kral]] [[VIII Henri]] [[papa]]<nowiki/>ya müraciət etmədən [[İngiltərə]] zadəganlarının qərarı ilə [[Anna Boleyn]]<nowiki/>lə evləndi. Ancaq Araqonlu Ketrin [[Kral]] [[VIII Henri]]<nowiki/>ni [[kilsə]] rəhbəri olaraq tanımadı və özünü [[İngiltərə]] [[kral]]ının qanuni xanımı və [[İngiltərə]] [[kraliça]]<nowiki/>sı olaraq elan etdi. Bütün bunlara baxmayaraq [[VIII Henri]] [[kraliça]] ünvanını ondan aldı və Araqonlu Ketrin yalnızca [[Uels Şahzadəsi|Uels şahzadəsi]] olaraq anıldı. Məhkəmə qərarı ilə sürgün edilən Araqonlu Ketrin ömrünün geri qalanını Kimbolton Qəsrində keçirdi və [[7 yanvar]] [[1536]] tarixində vəfat etdi.  
Təxminən [[1525]]-ci ildə [[VIII Henri]] [[Anna Boleyn]]<nowiki/>lə gizli münasibət qurmağa başladı. Araqonlu Ketrinin taxta [[vəliəhd]] verə bilməməsi səbəbilə [[kral]] artıq evliliyindən narazı idi. [[Kral]] həm bu nigahın pozulması, həm də [[İngiltərə]] ilə [[Roma-Katolik kilsəsi|Katolik kilsəsi]]<nowiki/>nin yollarını ayırmaq üçün yeni bəhanələr axtarmağa başladı. [[Papa]] [[VII Klement]] isə bu nigahı pozmaqdan imtina etdi. Bunun ardından dini məsələlər üzrə aliliyini elan edərək [[papa]]<nowiki/>nı tanımaqdan imtina etdi. [[1533]]-cü ildə onların nigahı ləğv edildi və [[Kral]] [[VIII Henri]] [[papa]]<nowiki/>ya müraciət etmədən [[İngiltərə]] zadəganlarının qərarı ilə [[Anna Boleyn]]<nowiki/>lə evləndi. Ancaq Araqonlu Ketrin [[Kral]] [[VIII Henri]]<nowiki/>ni [[kilsə]] rəhbəri olaraq tanımadı və özünü [[İngiltərə]] [[kral]]ının qanuni xanımı və [[İngiltərə]] [[kraliça]]<nowiki/>sı olaraq elan etdi. Bütün bunlara baxmayaraq [[VIII Henri]] [[kraliça]] ünvanını ondan aldı və Araqonlu Ketrin yalnızca [[Uels Şahzadəsi|Uels şahzadəsi]] olaraq anıldı. Məhkəmə qərarı ilə sürgün edilən Araqonlu Ketrin ömrünün geri qalanını Kimbolton Qəsrində keçirdi və [[7 yanvar]] [[1536]] tarixində vəfat etdi.  


== Gənclik illəri ==
== Gənclik illəri ==
Araqonlu Ketrin [[16 dekabr]] [[1485]] tarixində [[Madrid]] yaxınlığındakı Arxiyepiskop Sarayında dünyaya gəlmişdir. O, [[Araqon]] [[Kral|kralı]] [[II Ferdinand (Araqon kralı)|II Ferdinand]] və [[Kastilyalı İzabella]]<nowiki/>nın həyatda qalan ən kiçik övladı idi.<ref>[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFLehman2011|Lehman 2011]], p. 283.</ref> Fiziki olaraq qısa boylu olan Ketrin uzun qızılı saçı və iri mavi gözləri ilə dövrünün ən gözəl qızlarından biri oldu.<ref>[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFFraser1992|Fraser 1992]], p. 24.</ref><ref>[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFWeir1991|Weir 1991]], p. 15.</ref>[[Şəkil:Juan de Flandes 002.jpg|thumb|11 yaşlı '''Araqonlu Ketrin'''|left]]Araqonlu Ketrin Müqəddəs orden üzvü olan Alessandro Geraldinidən hesab, mülki hüquq, klassik ədəbiyyat, tarix, fəlsəfə və ilahiyyat üzrə dərslər aldı.<ref>[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFWeir1991|Weir 1991]], p. 20.</ref> Ömrünün geri qalanında önəmli rol oynayan [[Roma-Katolik kilsəsi|Katolik dini]]<nowiki/>nin əsas təlimlərini uşaqlıq illərindən öyrənməyə başladı.<ref>[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFFraser1992|Fraser 1992]], p. 12.</ref> [[İspan dili|İspan]], [[Latın dili|latın]], [[Fransız dili|fransız]] və [[Yunan dili|yunan]] dillərində danışmağı öyrəndi.<ref>[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFDowling1986|Dowling 1986]], p. 17.</ref>
Araqonlu Ketrin [[16 dekabr]] [[1485]] tarixində [[Madrid]] yaxınlığındakı Arxiyepiskop Sarayında dünyaya gəlmişdir. O, [[Araqon]] [[kral]]ı [[II Ferdinand (Araqon kralı)|II Ferdinand]] və [[Kastilyalı İzabella]]<nowiki/>nın həyatda qalan ən kiçik övladı idi.<ref>[[:en:Catherine of Aragon#CITEREFLehman2011|Lehman 2011]], p. 283.</ref> Fiziki olaraq qısa boylu olan Ketrin uzun qızılı saçı və iri mavi gözləri ilə dövrünün ən gözəl qızlarından biri oldu.<ref>[[:en:Catherine of Aragon#CITEREFFraser1992|Fraser 1992]], p. 24.</ref><ref>[[:en:Catherine of Aragon#CITEREFWeir1991|Weir 1991]], p. 15.</ref>[[Şəkil:Juan de Flandes 002.jpg|thumb|11 yaşlı '''Araqonlu Ketrin'''|left]]Araqonlu Ketrin Müqəddəs orden üzvü olan Alessandro Geraldinidən hesab, mülki hüquq, klassik ədəbiyyat, tarix, fəlsəfə və ilahiyyat üzrə dərslər aldı.<ref>[[:en:Catherine of Aragon#CITEREFWeir1991|Weir 1991]], p. 20.</ref> Ömrünün geri qalanında önəmli rol oynayan [[Roma-Katolik kilsəsi|Katolik dini]]<nowiki/>nin əsas təlimlərini uşaqlıq illərindən öyrənməyə başladı.<ref>[[:en:Catherine of Aragon#CITEREFFraser1992|Fraser 1992]], p. 12.</ref> [[İspan dili|İspan]], [[Latın dili|latın]], [[Fransız dili|fransız]] və [[Yunan dili|yunan]] dillərində danışmağı öyrəndi.<ref>[[:en:Catherine of Aragon#CITEREFDowling1986|Dowling 1986]], p. 17.</ref>


== İlk evliliyi ==
== İlk evliliyi ==
[[İngilislər|İngilis]] əsilli anası səbəbilə erkən yaşlarından bəri [[Uels Şahzadəsi|Uels şahzadəsi]] [[Artur Tüdor]]<nowiki/>a uyğun bir qadın olaraq görüldü. [[19 may]] [[1499]] tarixində vəkalətən nigah bağlandı və toy mərasimi üçün tərəflərin həddi-buluğa çatmaları gözlənildi.<ref>[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFSanders_.26_Low1910|Sanders & Low 1910]], p. 235.</ref> Araqonlu Ketrin qaradərili nökərlərin müşayəti ilə [[London]]<nowiki/>a gətirildi.<ref>[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFGoodwin2008|Goodwin 2008]], p. 166.</ref> Bu qaradərililər [[İngiltərə]]<nowiki/>yə gələn ilk [[Afrika xalqları|afrikalılar]] idi.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Catherine_of_Aragon#CITEREFJohn_Blanke</ref> Bu cütlük [[4 noyabr]] [[1501]] tarixində Hampshire əyalətindəki Dogmersfield Qəsrində bir araya gəldi.<ref>[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFStarkey2003|Starkey 2003]], pp. 45-46.</ref><ref>[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFTremlett2010|Tremlett 2010]], p. 73.</ref> Cütlük bir-birilə [[latınca]] danışırdı ancaq müxtəlif tələffüz formaları ilə bağlı problem yaşanırdı.<ref>[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFFraser1992|Fraser 1992]], p. 25.</ref> 10 gün sonra, [[14 noyabr]] [[1501]] tarixində cütlüyün toy mərasimi Müqəddəs Paul Kilsəsində keçirildi.<ref>[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFLehman2011|Lehman 2011]], p. 284.</ref> Bir-birləri haqqındakı ilk görüşləri yazılı qaynaqlarda qeyd edilmişdir. Belə ki, toy mərasiminin olduğu həftə [[Artur Tüdor]] öz ailəsinə yazdığı məktubda ''"gözəl gəlininin üzünə baxmğa doymadığını"'' qeyd etmişdir. Cehiz olaraq Araqonlu Ketrinə 200 min kron ödənilməli idi. Nigah əsnasında bu pulun yarısı ödənilsə də, geri qalanı gecikdirildi.<ref>[http://www.historyonthenet.com/Chronology/timelinecatherine.htm "Catherine of Aragon Timeline"]. Historyonthenet.com. 15 October 2010. Retrieved 16 September 2013.</ref>[[Şəkil:Arthur Prince of Wales c 1500.jpg|thumb|Evlilik ərəfəsindəki [[Uels Şahzadəsi|Uels şahzadəsi]] [[Artur Tüdor]]]]Evlilikdən qısa zaman sonra [[Artur Tüdor]] və gənc xanımı [[Uels]] Məclisini idarə etmək üçün [[Uels|Uesl]] sərhəddindəki Ludlow Qəsrinə göndərildi. Bir neçə ay sonra onların hər ikisi güman ki, o illərdə [[Avropa]]<nowiki/>da epidemik olaraq yayılan [[Qızdırma|qızdırma xəstəliyi]]<nowiki/>nə tutuldu. [[Artur Tüdor]] [[2 aprel]] [[1502]] tarixində məhz bu xəstəlikdən vəfat etdi. Araqonlu Ketrin isə xəstə yatağından duranda artıq dul qalmışdı.<ref name=":1">[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFLehman2011|Lehman 2011]], p. 285.</ref>
[[İngilislər|İngilis]] əsilli anası səbəbilə erkən yaşlarından bəri [[Uels Şahzadəsi|Uels şahzadəsi]] [[Artur Tüdor]]<nowiki/>a uyğun bir qadın olaraq görüldü. [[19 may]] [[1499]] tarixində vəkalətən nigah bağlandı və toy mərasimi üçün tərəflərin həddi-buluğa çatmaları gözlənildi.<ref>[[:en:Catherine of Aragon#CITEREFSanders .26 Low1910|Sanders & Low 1910]], p. 235.</ref> Araqonlu Ketrin qaradərili nökərlərin müşayəti ilə [[London]]<nowiki/>a gətirildi.<ref>[[:en:Catherine of Aragon#CITEREFGoodwin2008|Goodwin 2008]], p. 166.</ref> Bu qaradərililər [[İngiltərə]]<nowiki/>yə gələn ilk [[Afrika xalqları|afrikalılar]] idi.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Catherine_of_Aragon#CITEREFJohn_Blanke</ref> Bu cütlük [[4 noyabr]] [[1501]] tarixində Hampshire əyalətindəki Dogmersfield Qəsrində bir araya gəldi.<ref>[[:en:Catherine of Aragon#CITEREFStarkey2003|Starkey 2003]], pp. 45-46.</ref><ref>[[:en:Catherine of Aragon#CITEREFTremlett2010|Tremlett 2010]], p. 73.</ref> Cütlük bir-birilə [[latınca]] danışırdı ancaq müxtəlif tələffüz formaları ilə bağlı problem yaşanırdı.<ref>[[:en:Catherine of Aragon#CITEREFFraser1992|Fraser 1992]], p. 25.</ref> 10 gün sonra, [[14 noyabr]] [[1501]] tarixində cütlüyün toy mərasimi Müqəddəs Paul Kilsəsində keçirildi.<ref>[[:en:Catherine of Aragon#CITEREFLehman2011|Lehman 2011]], p. 284.</ref> Bir-birləri haqqındakı ilk görüşləri yazılı qaynaqlarda qeyd edilmişdir. Belə ki, toy mərasiminin olduğu həftə [[Artur Tüdor]] öz ailəsinə yazdığı məktubda ''"gözəl gəlininin üzünə baxmğa doymadığını"'' qeyd etmişdir. Cehiz olaraq Araqonlu Ketrinə 200 min kron ödənilməli idi. Nigah əsnasında bu pulun yarısı ödənilsə də, geri qalanı gecikdirildi.<ref>[http://www.historyonthenet.com/Chronology/timelinecatherine.htm "Catherine of Aragon Timeline"]. Historyonthenet.com. 15 October 2010. Retrieved 16 September 2013.</ref>[[Şəkil:Arthur Prince of Wales c 1500.jpg|thumb|Evlilik ərəfəsindəki [[Uels Şahzadəsi|Uels şahzadəsi]] [[Artur Tüdor]]]]Evlilikdən qısa zaman sonra [[Artur Tüdor]] və gənc xanımı [[Uels]] Məclisini idarə etmək üçün [[Uels|Uesl]] sərhəddindəki Ludlow Qəsrinə göndərildi. Bir neçə ay sonra onların hər ikisi güman ki, o illərdə [[Avropa]]<nowiki/>da epidemik olaraq yayılan [[Qızdırma|qızdırma xəstəliyi]]<nowiki/>nə tutuldu. [[Artur Tüdor]] [[2 aprel]] [[1502]] tarixində məhz bu xəstəlikdən vəfat etdi. Araqonlu Ketrin isə xəstə yatağından duranda artıq dul qalmışdı.<ref name=":1">[[:en:Catherine of Aragon#CITEREFLehman2011|Lehman 2011]], p. 285.</ref>
Məhz bu vaxt [[VII Henri]] oğlunun nigahının yarım qaldığını iddia edərək nigah zamanı cehiz olaraq verilən 200 min kronun geri qalanını ödəməkdən boyun qaçırdı ancaq qarşı tərəfdən müsbət cavab almadı.<ref>Maria Elizabeth Budden (1841). [http://books.google.com/books?id=7apgAAAAcAAJ True Stories from English History. Chronologically Arranged from the Invasion of the Romans to the Present Time. By a Mother, Author of "True Stories from Ancient History", "Modern History", Etc. 5th Ed ...] John Harris. p. 202.</ref> [[VII Henri]]<nowiki/>nin qadını [[Yorklu Elizabet]]<nowiki/>in vəfatının ardından, [[fevral]] [[1503]] tarixində [[VII Henri]] Araqonlu Ketrinlə özü evlənmək istədi. Ancaq dul xanımın atasının narazılığı və bağlanacaq nigahın [[Roma-Katolik kilsəsi]] tərəfindən qeyri-qanuni sayılması [[kral]]ı bu fikirdən daşındırdı.<ref>J. Madison Davis (2012). [http://books.google.com/books?id=T0rcp9hNj28C The Shakespeare Name and Place Dictionary.] Routledge. p. 266. ISBN [[:en:Special:BookSources/978-1-136-64035-3|978-1-136-64035-3.]]</ref> Məsələni həll etmək üçün Ketrin özündən 5 yaş kiçik olan [[İngiltərə]] [[vəliəhd]]<nowiki/>i və [[York]] [[hersoq]]<nowiki/>u [[VIII Henri|Henri Tüdor]]<nowiki/>la evlənməli oldu. Bu əsnada Ketrinin anası [[Kastilyalı İzabella]] vəfat etdi. [[Kastiliya]] [[Araqon|Araqon krallığı]]<nowiki/>ndan çox böyük idi və anasının vəfatından sonra krallıq Ketrinin əqli yerində olmayan bacısı [[Kastilyalı Yuanna|Yuanna]]<nowiki/>ya miras qalmışdı. Nigahın bağlanması üçün [[VIII Henri|Henri Tüdor]]<nowiki/>un həddi-buluğa çatması gözlənildi ancaq nigahın gecikdirilməsində əsas səbəb [[II Ferdinand (Araqon kralı)|II Ferdinand]]ın hələ də ödənilməyən 100 min kron cehizi istəməsi idi. Bütün bu danışıqlar zamanı Ketrin [[London]]<nowiki/>dakı Durham Sarayında əsl məhbus həyatı yaşayırdı.<ref>[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFWilliams1971|Williams 1971]], p. 15.</ref> Bu illərdə atasına yazdığı və vəziyyətinin yaxşı olmadığını bildirən məktublarının bəziləri hələ də qalmaqdadır. Bu məktublardan birində o atasına bu sözləri demişdir: ''"Mən inandığım yolu seçmişəm. Çünki göründüyüm qədər sadəlövh deyiləm".''[[Şəkil:Michel Sittow 002.jpg|thumb|'''Araqonlu Ketrin''', [[1502]]-ci il <ref>[http://bilddatenbank.khm.at/viewArtefact?id=2441 "KHM Bilddatenbank — KHM Bilddatenbank".] Bilddatenbank.khm.at. Retrieved 16 September 2013.</ref><ref>[http://bilddatenbank.khm.at/viewArtefact?id=1788 "KHM Bilddatenbank — KHM Bilddatenbank".] Bilddatenbank.khm.at. Retrieved 16 September 2013.</ref>|left]]Onun çox az pulu qalmışdı və [[İngiltərə]]<nowiki/>də yaşayan özü kimi dul gənc xanımları dəstəkləməyə davam etdi. Bu əsnada - [[1507]]-ci ildə o, [[Avropa tarixi]]<nowiki/>ndəki ilk qadın səfir olaraq [[İspaniya]]<nowiki/>nın [[İngiltərə]]<nowiki/>dəki səfiri seçildi.<ref name=":0" /> [[VII Henri]] və onun məclis üzvləri Ketrini siyasi düşüncəsi olmayan biri kimi tanıyırdılar ancaq bu belə olmadı.<ref name=":0" />
Məhz bu vaxt [[VII Henri]] oğlunun nigahının yarım qaldığını iddia edərək nigah zamanı cehiz olaraq verilən 200 min kronun geri qalanını ödəməkdən boyun qaçırdı ancaq qarşı tərəfdən müsbət cavab almadı.<ref>Maria Elizabeth Budden (1841). [http://books.google.com/books?id=7apgAAAAcAAJ True Stories from English History. Chronologically Arranged from the Invasion of the Romans to the Present Time. By a Mother, Author of "True Stories from Ancient History", "Modern History", Etc. 5th Ed ...] John Harris. p. 202.</ref> [[VII Henri]]<nowiki/>nin qadını [[Yorklu Elizabet]]<nowiki/>in vəfatının ardından, [[fevral]] [[1503]] tarixində [[VII Henri]] Araqonlu Ketrinlə özü evlənmək istədi. Ancaq dul xanımın atasının narazılığı və bağlanacaq nigahın [[Roma-Katolik kilsəsi]] tərəfindən qeyri-qanuni sayılması [[kral]]ı bu fikirdən daşındırdı.<ref>J. Madison Davis (2012). [http://books.google.com/books?id=T0rcp9hNj28C The Shakespeare Name and Place Dictionary.] Routledge. p. 266. ISBN [[:en:Special:BookSources/978-1-136-64035-3|978-1-136-64035-3.]]</ref> Məsələni həll etmək üçün Ketrin özündən 5 yaş kiçik olan [[İngiltərə]] [[vəliəhd]]<nowiki/>i və [[York]] [[hersoq]]<nowiki/>u [[VIII Henri|Henri Tüdor]]<nowiki/>la evlənməli oldu. Bu əsnada Ketrinin anası [[Kastilyalı İzabella]] vəfat etdi. [[Kastiliya]] [[Araqon|Araqon krallığı]]<nowiki/>ndan çox böyük idi və anasının vəfatından sonra krallıq Ketrinin əqli yerində olmayan bacısı [[Kastilyalı Yuanna|Yuanna]]<nowiki/>ya miras qalmışdı. Nigahın bağlanması üçün [[VIII Henri|Henri Tüdor]]<nowiki/>un həddi-buluğa çatması gözlənildi ancaq nigahın gecikdirilməsində əsas səbəb [[II Ferdinand (Araqon kralı)|II Ferdinand]]ın hələ də ödənilməyən 100 min kron cehizi istəməsi idi. Bütün bu danışıqlar zamanı Ketrin [[London]]<nowiki/>dakı Durham Sarayında əsl məhbus həyatı yaşayırdı.<ref>[[:en:Catherine of Aragon#CITEREFWilliams1971|Williams 1971]], p. 15.</ref> Bu illərdə atasına yazdığı və vəziyyətinin yaxşı olmadığını bildirən məktublarının bəziləri hələ də qalmaqdadır. Bu məktublardan birində o atasına bu sözləri demişdir: ''"Mən inandığım yolu seçmişəm. Çünki göründüyüm qədər sadəlövh deyiləm".''[[Şəkil:Michel Sittow 002.jpg|thumb|'''Araqonlu Ketrin''', [[1502]]-ci il <ref>[http://bilddatenbank.khm.at/viewArtefact?id=2441 "KHM Bilddatenbank — KHM Bilddatenbank".] Bilddatenbank.khm.at. Retrieved 16 September 2013.</ref><ref>[http://bilddatenbank.khm.at/viewArtefact?id=1788 "KHM Bilddatenbank — KHM Bilddatenbank".] Bilddatenbank.khm.at. Retrieved 16 September 2013.</ref>|left]]Onun çox az pulu qalmışdı və [[İngiltərə]]<nowiki/>də yaşayan özü kimi dul gənc xanımları dəstəkləməyə davam etdi. Bu əsnada - [[1507]]-ci ildə o, [[Avropa tarixi]]<nowiki/>ndəki ilk qadın səfir olaraq [[İspaniya]]<nowiki/>nın [[İngiltərə]]<nowiki/>dəki səfiri seçildi.<ref name=":0" /> [[VII Henri]] və onun məclis üzvləri Ketrini siyasi düşüncəsi olmayan biri kimi tanıyırdılar ancaq bu belə olmadı.<ref name=":0" />


[[Artur Tüdor]]<nowiki/>un qardaşı ilə evlənməyi üçün [[Papa]] [[II Yuli]]<nowiki/>ni<nowiki/>n xüsusi icazəsi alınmalı idi. Çünki [[kilsə]] qanunu qardaşının dul qadını ilə evlənməyi qadağan edirdi.<ref>Canon law took this verse out of context, and Deuteronomy 25:5-10 requiredlevitrate marriage</ref> Araqonlu Ketrin [[Artur Tüdor]]<nowiki/>la olan evliliyinin heç vaxt tamamlanmadığına şahidlik etdi. Çünki [[kilsə]] qanunlarına görə tamamlanmayan bir evlilik qanuni sayılmırdı. Yalnız bu yolla Araqonlu Ketrinlə [[VIII Henri|Henri Tüdor]] evlənə bilərdi.<ref>[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFWeir1991|Weir 1991]], p. 34.</ref><ref name=":2">[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFLehman2011|Lehman 2011]], p. 290.</ref>
[[Artur Tüdor]]<nowiki/>un qardaşı ilə evlənməyi üçün [[Papa]] [[II Yuli]]<nowiki/>ni<nowiki/>n xüsusi icazəsi alınmalı idi. Çünki [[kilsə]] qanunu qardaşının dul qadını ilə evlənməyi qadağan edirdi.<ref>Canon law took this verse out of context, and Deuteronomy 25:5-10 requiredlevitrate marriage</ref> Araqonlu Ketrin [[Artur Tüdor]]<nowiki/>la olan evliliyinin heç vaxt tamamlanmadığına şahidlik etdi. Çünki [[kilsə]] qanunlarına görə tamamlanmayan bir evlilik qanuni sayılmırdı. Yalnız bu yolla Araqonlu Ketrinlə [[VIII Henri|Henri Tüdor]] evlənə bilərdi.<ref>[[:en:Catherine of Aragon#CITEREFWeir1991|Weir 1991]], p. 34.</ref><ref name=":2">[[:en:Catherine of Aragon#CITEREFLehman2011|Lehman 2011]], p. 290.</ref>


== İngiltərə kraliçalığı ==
== İngiltərə kraliçalığı ==
[[Şəkil:Henry VIII Catherine of Aragon coronation woodcut.jpg|thumb|239x239px|[[VIII Henri]] və '''Araqonlu Ketrin'''in tacqoyma mərasimi]]
[[Şəkil:Henry VIII Catherine of Aragon coronation woodcut.jpg|thumb|239x239px|[[VIII Henri]] və '''Araqonlu Ketrin'''in tacqoyma mərasimi]]
Araqonlu Ketrinin ikinci nigahı [[Artur Tüdor]]<nowiki/>un vəfatından 7 ay sonra - [[11 iyun]] [[1509]] tarixində bağlandı.<ref name=":3">[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFLehman2011|Lehman 2011]], p. 287.</ref> Nigah zamanında Ketrinin 23 yaşı olsa da, [[VIII Henri]] hələ 18 yaşından kiçik idi.<ref name=":3" /><ref>[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFEagles2002|Eagles 2002]], p. 194.</ref> [[23 iyun]] [[1509]] [[Şənbə|şənbə günü]]<nowiki/>ndə [[Vestminster sarayı]]<nowiki/>na gedən ənənəvi tacqoyma mərasimi alayı böyük və coşğulu izdihamla qarşılandı. Ənənələrə uyğun olaraq cütlük tacqoyma mərasimindən əvvəlki gecəni [[Tauer|London qalası]]<nowiki/>nda keçirdi.
Araqonlu Ketrinin ikinci nigahı [[Artur Tüdor]]<nowiki/>un vəfatından 7 ay sonra - [[11 iyun]] [[1509]] tarixində bağlandı.<ref name=":3">[[:en:Catherine of Aragon#CITEREFLehman2011|Lehman 2011]], p. 287.</ref> Nigah zamanında Ketrinin 23 yaşı olsa da, [[VIII Henri]] hələ 18 yaşından kiçik idi.<ref name=":3" /><ref>[[:en:Catherine of Aragon#CITEREFEagles2002|Eagles 2002]], p. 194.</ref> [[23 iyun]] [[1509]] [[Şənbə|şənbə günü]]<nowiki/>ndə [[Vestminster sarayı]]<nowiki/>na gedən ənənəvi tacqoyma mərasimi alayı böyük və coşğulu izdihamla qarşılandı. Ənənələrə uyğun olaraq cütlük tacqoyma mərasimindən əvvəlki gecəni [[Tauer|London qalası]]<nowiki/>nda keçirdi.


[[24 iyun]] [[1509]] tarixində [[VIII Henri]] və Araqonlu Ketrin ilahlaşdırıldı və Kanterburq [[Yepiskop|Başyepiskopu]] tərəfindən hər ikisinə tac taxıldı. Tacqoyma mərasimi [[Vestminster sarayı]]<nowiki/>ndakı ziyafətlə davam etdi. Tacqoyma mərasiminin şərəfinə [[Qüdrətli Hamam ordeni]] yaradıldı.<ref name=":3" /> Növbəti ay yeni [[İngiltərə]] [[kraliça]]<nowiki/>sı [[İngiltərə]] aristokratiyasına təqdim edildi.<ref name=":1" />
[[24 iyun]] [[1509]] tarixində [[VIII Henri]] və Araqonlu Ketrin ilahlaşdırıldı və Kanterburq [[Yepiskop|Başyepiskopu]] tərəfindən hər ikisinə tac taxıldı. Tacqoyma mərasimi [[Vestminster sarayı]]<nowiki/>ndakı ziyafətlə davam etdi. Tacqoyma mərasiminin şərəfinə [[Qüdrətli Hamam ordeni]] yaradıldı.<ref name=":3" /> Növbəti ay yeni [[İngiltərə]] [[kraliça]]<nowiki/>sı [[İngiltərə]] aristokratiyasına təqdim edildi.<ref name=":1" />


=== Hamiləlikləri və övladları ===
=== Hamiləlikləri və övladları ===
[[Şəkil:Catharineofaragonengland.jpg|thumb|277x277px|'''Araqonlu Ketrin''' oğlan dünyaya gətirdiyi üçün keçirilən mərasim alayı]]Araqonlu Ketrin ikinci evliliyindən bir çox dəfə hamilə qalsa da, yalnız 6 dəfə uşaq dünyaya gətirə bildi:<ref>[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFLehman2011|Lehman 2011]], p. 288.</ref><ref>http://www.historyonthenet.com/tudors/catherine_aragon_timeline.htm</ref>
[[Şəkil:Catharineofaragonengland.jpg|thumb|277x277px|'''Araqonlu Ketrin''' oğlan dünyaya gətirdiyi üçün keçirilən mərasim alayı]]Araqonlu Ketrin ikinci evliliyindən bir çox dəfə hamilə qalsa da, yalnız 6 dəfə uşaq dünyaya gətirə bildi:<ref>[[:en:Catherine of Aragon#CITEREFLehman2011|Lehman 2011]], p. 288.</ref><ref>http://www.historyonthenet.com/tudors/catherine_aragon_timeline.htm</ref>
* [[Avqust]] [[1509]] tarixində, nigahından 2 ay sonra Ketrinin ilk hamiləliyi elan edildi. [[31 yanvar]] [[1510]] tarixində isə o, ölü bir qız uşağı dünyaya gətirdi.
* [[Avqust]] [[1509]] tarixində, nigahından 2 ay sonra Ketrinin ilk hamiləliyi elan edildi. [[31 yanvar]] [[1510]] tarixində isə o, ölü bir qız uşağı dünyaya gətirdi.

* [[May]] [[1510]] tarixində Ketrinin ikinci hamiləliyi elan olundu. [[1 yanvar]] [[1511]] tarixində Cornwall [[hersoq]]<nowiki/>u Henri dünyaya gəldi. Onun şərəfinə [[Tauer|London qalası]]<nowiki/>ndan atəş açıldı, şəhərdəki [[kilsə]] zəngləri çalındı, dəniz fənərləri yandırıldı və əhaliyə pulsuz şərab paylandı. Doğumundan 5 gün sonra - [[6 yanvar]] [[1511]] tarixində Şahzadə Henri Riçmond Sarayında [[Vəftiz|xaç suyuna salındı]] və onun xaç atası Kanterburq [[Yepiskop|Başyepiskopu]] oldu. [[22 fevral]] [[1511]] tarixində hələ 52 günlük ikən, gənc [[vəliəhd]] anidən vəfat etdi. Vəfat səbəbi isə bağırsaq problemi olaraq qeyd edilir.
* [[May]] [[1510]] tarixində Ketrinin ikinci hamiləliyi elan olundu. [[1 yanvar]] [[1511]] tarixində Cornwall [[hersoq]]<nowiki/>u Henri dünyaya gəldi. Onun şərəfinə [[Tauer|London qalası]]<nowiki/>ndan atəş açıldı, şəhərdəki [[kilsə]] zəngləri çalındı, dəniz fənərləri yandırıldı və əhaliyə pulsuz şərab paylandı. Doğumundan 5 gün sonra - [[6 yanvar]] [[1511]] tarixində Şahzadə Henri Riçmond Sarayında [[Vəftiz|xaç suyuna salındı]] və onun xaç atası Kanterburq [[Yepiskop|Başyepiskopu]] oldu. [[22 fevral]] [[1511]] tarixində hələ 52 günlük ikən, gənc [[vəliəhd]] anidən vəfat etdi. Vəfat səbəbi isə bağırsaq problemi olaraq qeyd edilir.
* [[1513]]-cü ilin əvvəllərində Ketrinin yenidən hamilə olduğu açıqlandı.<ref>[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFRymer1741|Rymer 1741]], p. 48.</ref> [[30 iyun]] [[1513]] tarixində Ketrin [[İngiltərə]] taxt naibəsi seçildi. Çünki [[Kral]] [[VIII Henri]] [[Fransa]]<nowiki/>ya yürüş təşkil etmişdi. [[Noyabr]] [[1513]] tarixində o, vaxtından öncə bir oğlan uşağı dünyaya gətirdi. Ancaq uşaq doğumdan az sonra vəfat etdi və [[Vestminster abbatlığı|Vestminster qəbiristanlığı]]<nowiki/>nda dəfn edildi.
* [[1513]]-cü ilin əvvəllərində Ketrinin yenidən hamilə olduğu açıqlandı.<ref>[[:en:Catherine of Aragon#CITEREFRymer1741|Rymer 1741]], p. 48.</ref> [[30 iyun]] [[1513]] tarixində Ketrin [[İngiltərə]] taxt naibəsi seçildi. Çünki [[Kral]] [[VIII Henri]] [[Fransa]]<nowiki/>ya yürüş təşkil etmişdi. [[Noyabr]] [[1513]] tarixində o, vaxtından öncə bir oğlan uşağı dünyaya gətirdi. Ancaq uşaq doğumdan az sonra vəfat etdi və [[Vestminster abbatlığı|Vestminster qəbiristanlığı]]<nowiki/>nda dəfn edildi.
* [[İyun]] [[1514]] tarixində Ketrinin dördüncü hamiləliyi elan olundu. [[8 yanvar]] [[1515]] tarixində o ölü bir oğlan uşağı dünyaya gətirdi.
* [[İyun]] [[1514]] tarixində Ketrinin dördüncü hamiləliyi elan olundu. [[8 yanvar]] [[1515]] tarixində o ölü bir oğlan uşağı dünyaya gətirdi.
* [[1515]]-ci ilin [[yay]]ında Ketrin beşinci dəfə hamilə qaldı. Ancaq bu dəfə onun sağlam uşaq dünyaya gətirməyi güman edilmirdi. Araqonlu Ketrin [[18 fevral]] [[1516]] tarixində Qrinviç Sarayında səhərə yaxın saat 4-də sağlam bir qız uşağı dünyaya gətirdi.<ref>[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFEagles2002|Eagles 2002]], p. 195.</ref> Uşağa [[I Mariya|Mariya Tüdor]] adı verildi və [[21 fevral]] tarixində [[vəftiz]] olundu. Dünyaya gələn uşağın qız olmasından məyus olan [[VIII Henri]] Ketrinin sağlam uşaq dünyaya gətirməsindən ümidləndi və gələcəkdə oğul övladının olma ehtimalını düşündü.
* [[1515]]-ci ilin [[yay]]ında Ketrin beşinci dəfə hamilə qaldı. Ancaq bu dəfə onun sağlam uşaq dünyaya gətirməyi güman edilmirdi. Araqonlu Ketrin [[18 fevral]] [[1516]] tarixində Qrinviç Sarayında səhərə yaxın saat 4-də sağlam bir qız uşağı dünyaya gətirdi.<ref>[[:en:Catherine of Aragon#CITEREFEagles2002|Eagles 2002]], p. 195.</ref> Uşağa [[I Mariya|Mariya Tüdor]] adı verildi və [[21 fevral]] tarixində [[vəftiz]] olundu. Dünyaya gələn uşağın qız olmasından məyus olan [[VIII Henri]] Ketrinin sağlam uşaq dünyaya gətirməsindən ümidləndi və gələcəkdə oğul övladının olma ehtimalını düşündü.
* [[Fevral]] [[1518]] tarixində Ketrinin altıncı hamiləliyi elan olundu. [[Mart]] ayında [[Oksford|Oxford]]<nowiki/>dakı Merton Kollecinə getdi və oğlan uşağı dünyaya gətirmək üçün Müqəddəs Frideswide məqbərəsini ziyarət etdi. [[10 noyabr]] [[1518]] tarixində o bir qız uşağı dünyaya gətirdi ancaq uşaq o qədər cılız idi ki, yalnız bir neçə saat yaşaya bildi.
* [[Fevral]] [[1518]] tarixində Ketrinin altıncı hamiləliyi elan olundu. [[Mart]] ayında [[Oksford|Oxford]]<nowiki/>dakı Merton Kollecinə getdi və oğlan uşağı dünyaya gətirmək üçün Müqəddəs Frideswide məqbərəsini ziyarət etdi. [[10 noyabr]] [[1518]] tarixində o bir qız uşağı dünyaya gətirdi ancaq uşaq o qədər cılız idi ki, yalnız bir neçə saat yaşaya bildi.


== Kralın böyük qərarı ==
== Kralın böyük qərarı ==
[[Şəkil:Mary I by Master John.png|left|thumb|'''Araqonlu Ketrin'''in həyatda qalan yeganə övladı [[I Mariya|Mariya Tüdor]]]]
[[Şəkil:Mary I by Master John.png|left|thumb|'''Araqonlu Ketrin'''in həyatda qalan yeganə övladı [[I Mariya|Mariya Tüdor]]]]
[[1525]]-ci ildə [[VIII Henri]] Araqonlu Ketrinin nədimələrindən olan [[Anna Boleyn]]<nowiki/>lə gizlicə münasibət qurmağa başladı.<ref>[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFScarisbrick1997|Scarisbrick 1997]], p. 154.</ref> Bu əsnada Araqonlu Ketrin hamilə qalmışdı. [[VIII Henri]] isə artıq bu evliliyin lənətli olduğuna inanmışdı və [[İncil]]<nowiki/>dən bu evliliyin qanuni olmadığı haqda bir sübut axtarmağa başladı.<ref>[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFCatherine_of_Aragon_Biography|Catherine of Aragon Biography]].</ref><ref>Leviticus 20:21</ref> Uzun danışıqlara baxmayaraq [[Roma-Katolik kilsəsi|Roma-Katolik Kilsəsi]] bu nigahın pozulmasına razılıq vermədi.<ref name=":2" /> [[Kral]] isə Ketrinə rahibə olaraq [[kilsə]]<nowiki/>yə qapanması üçün təkliflər edirdi. Ketrin isə cavabında; ''"Tanrı məni rahibə olaraq görmür. Mən kralın həqiqi və qanuni qadınıyam".''<ref>[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFLacey1972|Lacey 1972]], p. 70.</ref><ref>[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFBrigden2000|Brigden 2000]], p. 114.</ref><ref>[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFFarquhar2001|Farquhar 2001]], p. 61.</ref>
[[1525]]-ci ildə [[VIII Henri]] Araqonlu Ketrinin nədimələrindən olan [[Anna Boleyn]]<nowiki/>lə gizlicə münasibət qurmağa başladı.<ref>[[:en:Catherine of Aragon#CITEREFScarisbrick1997|Scarisbrick 1997]], p. 154.</ref> Bu əsnada Araqonlu Ketrin hamilə qalmışdı. [[VIII Henri]] isə artıq bu evliliyin lənətli olduğuna inanmışdı və [[İncil]]<nowiki/>dən bu evliliyin qanuni olmadığı haqda bir sübut axtarmağa başladı.<ref>[[:en:Catherine of Aragon#CITEREFCatherine of Aragon Biography|Catherine of Aragon Biography]].</ref><ref>Leviticus 20:21</ref> Uzun danışıqlara baxmayaraq [[Roma-Katolik kilsəsi|Roma-Katolik Kilsəsi]] bu nigahın pozulmasına razılıq vermədi.<ref name=":2" /> [[Kral]] isə Ketrinə rahibə olaraq [[kilsə]]<nowiki/>yə qapanması üçün təkliflər edirdi. Ketrin isə cavabında; ''"Tanrı məni rahibə olaraq görmür. Mən kralın həqiqi və qanuni qadınıyam".''<ref>[[:en:Catherine of Aragon#CITEREFLacey1972|Lacey 1972]], p. 70.</ref><ref>[[:en:Catherine of Aragon#CITEREFBrigden2000|Brigden 2000]], p. 114.</ref><ref>[[:en:Catherine of Aragon#CITEREFFarquhar2001|Farquhar 2001]], p. 61.</ref>


Nəhayət, [[kral]]ın xüsusi katibi William Knight [[Papa]] [[VII Klement]]ə bir məktub yazaraq vaxtilə Araqonlu Ketrinlə [[VIII Henri]]<nowiki/>nin nigahını təsdiqləyən [[Papa]] [[II Yuli]]<nowiki/>nin verdiyi qanun və fərmanların [[kral]] tərəfindən qeyri-qanuni sayıldığını bəyan etdi.<ref name=":2" />  
Nəhayət, [[kral]]ın xüsusi katibi William Knight [[Papa]] [[VII Klement]]ə bir məktub yazaraq vaxtilə Araqonlu Ketrinlə [[VIII Henri]]<nowiki/>nin nigahını təsdiqləyən [[Papa]] [[II Yuli]]<nowiki/>nin verdiyi qanun və fərmanların [[kral]] tərəfindən qeyri-qanuni sayıldığını bəyan etdi.<ref name=":2" />  


[[1527]]-ci ilin [[may]] ayında baş verən [[Roma]] istilasından sonra [[Papa]] və [[Papa|Papalıq dövləti]] Araqonlu Ketrinin bacısı oğlu [[İmperator]] [[V Karl]]ın vassalı oldu.<ref>[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFMorris1998|Morris 1998]], p. 166.</ref> Bu səbəbdən [[kral]]ın elçisi istədiyini almadan geri qayıtdı. [[VIII Henri]]<nowiki/>nin tək ümidi [[Kardinal]] Thomas Wolseyin idarə etdiyi dini işlər üzrə qurum idi. Çünki [[İngiltərə]]<nowiki/>də yalnız bu dini qurum [[papa]]<nowiki/>dan asılı olmadan fəaliyyət göstərirdi. [[Kardinal]] Thomas Wolsey isə [[kral]]ın istəklərinə uyğun qərar vermək üçün əlindən gələni edirdi.<ref>Wikisource-logo.svg Herbermann, Charles, ed. (1913). [[wikisource:Catholic_Encyclopedia_(1913)/Henry_VIII|"Henry VIII"]]. [[:en:Catholic_Encyclopedia|Catholic Encyclopedia]]. New York: Robert Appleton Company.</ref> Hətta [[papa]]<nowiki/>nın [[İngiltərə]]<nowiki/>dəki təmsilçisi ilə birlikdə məclis toplayaraq Ketrin və [[kral]]ın nigahını müzakirə etdi. [[Papa]] isə bu nigah barədə heç bir qərar vermədiyini, onun icazəsi olmadan [[kral]]ın yenidən evlənməsini qadağan etdiyini bildirdi. Nəticədə Thomas Wolsey [[kral]]ın istəyini yerinə yetirə bilmədi və [[1529]]-cu ildə işindən uzaqlaşdırıldı. Bu səbəbdən [[Anna Boleyn]]ə qarşı nifrət hissi güdən Thomas Wolsey daha sonralar [[Anna Boleyn]]<nowiki/>in sürgün edilməsi üçün [[papa]] ilə gizli danışıqlar aparmış, ancaq çox keçmədən bu işin üstü açılmışdır. Nəticədə [[kral]]ın əmriylə [[1530]]-cu ildə haqqında ölüm hökmü verilən Thomas Wolsey edamdan öncə həbsdə ikən vəfat etdi.
[[1527]]-ci ilin [[may]] ayında baş verən [[Roma]] istilasından sonra [[Papa]] və [[Papa|Papalıq dövləti]] Araqonlu Ketrinin bacısı oğlu [[İmperator]] [[V Karl]]ın vassalı oldu.<ref>[[:en:Catherine of Aragon#CITEREFMorris1998|Morris 1998]], p. 166.</ref> Bu səbəbdən [[kral]]ın elçisi istədiyini almadan geri qayıtdı. [[VIII Henri]]<nowiki/>nin tək ümidi [[Kardinal]] Thomas Wolseyin idarə etdiyi dini işlər üzrə qurum idi. Çünki [[İngiltərə]]<nowiki/>də yalnız bu dini qurum [[papa]]<nowiki/>dan asılı olmadan fəaliyyət göstərirdi. [[Kardinal]] Thomas Wolsey isə [[kral]]ın istəklərinə uyğun qərar vermək üçün əlindən gələni edirdi.<ref>Wikisource-logo.svg Herbermann, Charles, ed. (1913). [[wikisource:Catholic Encyclopedia (1913)/Henry VIII|"Henry VIII"]]. [[:en:Catholic Encyclopedia|Catholic Encyclopedia]]. New York: Robert Appleton Company.</ref> Hətta [[papa]]<nowiki/>nın [[İngiltərə]]<nowiki/>dəki təmsilçisi ilə birlikdə məclis toplayaraq Ketrin və [[kral]]ın nigahını müzakirə etdi. [[Papa]] isə bu nigah barədə heç bir qərar vermədiyini, onun icazəsi olmadan [[kral]]ın yenidən evlənməsini qadağan etdiyini bildirdi. Nəticədə Thomas Wolsey [[kral]]ın istəyini yerinə yetirə bilmədi və [[1529]]-cu ildə işindən uzaqlaşdırıldı. Bu səbəbdən [[Anna Boleyn]]ə qarşı nifrət hissi güdən Thomas Wolsey daha sonralar [[Anna Boleyn]]<nowiki/>in sürgün edilməsi üçün [[papa]] ilə gizli danışıqlar aparmış, ancaq çox keçmədən bu işin üstü açılmışdır. Nəticədə [[kral]]ın əmriylə [[1530]]-cu ildə haqqında ölüm hökmü verilən Thomas Wolsey edamdan öncə həbsdə ikən vəfat etdi.
[[Şəkil:Catherine Aragon Henri VIII by Henry Nelson ONeil.jpg|thumb|231x231px|'''Araqonlu Ketrin''' və [[Kral]] [[VIII Henri]]<nowiki/>nin boşanma məhkəməsi]]
[[Şəkil:Catherine Aragon Henri VIII by Henry Nelson ONeil.jpg|thumb|231x231px|'''Araqonlu Ketrin''' və [[Kral]] [[VIII Henri]]<nowiki/>nin boşanma məhkəməsi]]
Bir il sonra Araqonlu Ketrin məhkəməyə verildi və saraydan uzaqlaşdırıldı. Onun köhnə otağı [[Anna Boleyn]]ə verildi. Çox keçmədən Kanterburq [[Yepiskop|Başyepiskopu]] William Warham öldü və yerinə Boleyn ailəsinin şəxsi keşişi olan Thomas Cranmer boşalan vəzifəyə təyin olundu.
Bir il sonra Araqonlu Ketrin məhkəməyə verildi və saraydan uzaqlaşdırıldı. Onun köhnə otağı [[Anna Boleyn]]ə verildi. Çox keçmədən Kanterburq [[Yepiskop|Başyepiskopu]] William Warham öldü və yerinə Boleyn ailəsinin şəxsi keşişi olan Thomas Cranmer boşalan vəzifəyə təyin olundu.


== Sürgün illəri və ölümü ==
== Sürgün illəri və ölümü ==
[[Fransa]]<nowiki/>nın [[Kale]] şəhərində [[Fransızlar|Fransız]] [[kral]]ı [[I Fransisk]]<nowiki/>lə görüşdükdən sonra [[Dover]]ə geri dönən [[Kral]] [[VIII Henri]] gizli bir mərasimlə [[Anna Boleyn]]<nowiki/>lə evləndi.<ref name=":4">[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFLehman2011|Lehman 2011]], p. 292.</ref> Bəzi mənbələr [[Anna Boleyn|Anna Boleyni]]<nowiki/>n nigah anında hamilə olduğunu qeyd etsə də, bir qrup tarixçilər [[Anna Boleyn]]<nowiki/>in nigahdan öncə [[kral]]<nowiki/>la birlikdə olmadığını deyir. Əsas səbəb isə o illərdə [[Anna Boleyn]]<nowiki/>in bacısı [[Mariya Boleyn]]<nowiki/>in [[kral]]ın gizli sevgilisi olması idi.<ref>[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFStarkey2003|Starkey 2003]], pp. 462-464.</ref> [[23 may]] [[1533]] tarixində keçirilən boşanma məhkəməsində Thomas Cranmer bu evliliyin artıq Tanrı hüzurunda bitdiyini elan edərək nigahı ləğv etdi. Nəticədə bu nigahdan doğulan Mariya Tüdor (gələcəkdə taxta çıxan [[I Mariya]]) kralın qeyri-qanuni uşağı elan edildi. Bundan 5 gün sonra, yəni [[28 may]] [[1533]] tarixində Kanterburq [[Yepiskop|Başyepiskopu]] Thomas Cranmer [[VIII Henri]] və [[Anna Boleyn]]<nowiki/>in nigahın leqal elan etdi.<ref>[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFWilliams1971|Williams 1971]], p. 124.</ref>
[[Fransa]]<nowiki/>nın [[Kale]] şəhərində [[Fransızlar|Fransız]] [[kral]]ı [[I Fransisk]]<nowiki/>lə görüşdükdən sonra [[Dover]]ə geri dönən [[Kral]] [[VIII Henri]] gizli bir mərasimlə [[Anna Boleyn]]<nowiki/>lə evləndi.<ref name=":4">[[:en:Catherine of Aragon#CITEREFLehman2011|Lehman 2011]], p. 292.</ref> Bəzi mənbələr [[Anna Boleyn]]i<nowiki/>n nigah anında hamilə olduğunu qeyd etsə də, bir qrup tarixçilər [[Anna Boleyn]]<nowiki/>in nigahdan öncə [[kral]]<nowiki/>la birlikdə olmadığını deyir. Əsas səbəb isə o illərdə [[Anna Boleyn]]<nowiki/>in bacısı [[Mariya Boleyn]]<nowiki/>in [[kral]]ın gizli sevgilisi olması idi.<ref>[[:en:Catherine of Aragon#CITEREFStarkey2003|Starkey 2003]], pp. 462-464.</ref> [[23 may]] [[1533]] tarixində keçirilən boşanma məhkəməsində Thomas Cranmer bu evliliyin artıq Tanrı hüzurunda bitdiyini elan edərək nigahı ləğv etdi. Nəticədə bu nigahdan doğulan Mariya Tüdor (gələcəkdə taxta çıxan [[I Mariya]]) kralın qeyri-qanuni uşağı elan edildi. Bundan 5 gün sonra, yəni [[28 may]] [[1533]] tarixində Kanterburq [[Yepiskop|Başyepiskopu]] Thomas Cranmer [[VIII Henri]] və [[Anna Boleyn]]<nowiki/>in nigahın leqal elan etdi.<ref>[[:en:Catherine of Aragon#CITEREFWilliams1971|Williams 1971]], p. 124.</ref>


Bütün bunlara baxmayaraq ömrünün sonuna qədər özünü [[kral]]ın qanuni qadını və [[İngiltərə]]<nowiki/>nin leqal [[kraliça]]<nowiki/>sı hesab edən Araqonlu Ketrinə hətta xidmətçiləri belə [[kraliça]] olaraq xitab edirdi. [[VIII Henri]] isə onu heç bir titulla təltif etmədi. Birinci evliliyi səbəbilə yalnızca [[Uels Şahzadəsi|Uelsin dul şahzadəsi]] elan edildi.<ref name=":4" />
Bütün bunlara baxmayaraq ömrünün sonuna qədər özünü [[kral]]ın qanuni qadını və [[İngiltərə]]<nowiki/>nin leqal [[kraliça]]<nowiki/>sı hesab edən Araqonlu Ketrinə hətta xidmətçiləri belə [[kraliça]] olaraq xitab edirdi. [[VIII Henri]] isə onu heç bir titulla təltif etmədi. Birinci evliliyi səbəbilə yalnızca [[Uels Şahzadəsi|Uelsin dul şahzadəsi]] elan edildi.<ref name=":4" />
[[Şəkil:Peterborough Katherine of Aragon.JPG|thumb|194x194px|'''Araqonlu Ketrin'''in Peterburq Kafedralındakı məzarı]]
[[Şəkil:Peterborough Katherine of Aragon.JPG|thumb|194x194px|'''Araqonlu Ketrin'''in Peterburq Kafedralındakı məzarı]]
[[1531]]-ci ilin [[qış]]ında Araqonlu Ketrin Mur qalasına sürgün edildi.<ref name=":5">[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFLehman2011|Lehman 2011]], p. 293.</ref> [[1535]]-ci ildə o Kimbolton Sarayına köçürüldü. Burada özünü otaqlardan birinə həbs edən Ketrin geri qalan həyatı boyunca [[oruc]] tutaraq ayinlərlə məşğul oldu. Qonaq qəbul etmək üçün xüsusi icazə verilsə də, qızı [[I Mariya|Mariya]]<nowiki/>nı görmək qadağan idi. Bir-birlərinə yazdıqları məktubları isə saray xidmətçiləri vasitəsilə gizlicə göndərirdilər. [[Kral]] isə sürgün edilən [[kraliça]] və qızını [[Anna Boleyn]]<nowiki/>i yeni [[Kral|kraliça]] olaraq qəbul etmək şərtilə görüşdürəcəyini bildirdi. Ancaq onların hər ikisi bundan imtina etdi.<ref name=":5" /> [[1535]]-ci ilin [[dekabr]] ayının sonlarında öləcəyini hiss edən Araqonlu Ketrin vəsiyyət olaraq bacısı oğlu [[V Karl]]<nowiki/>a məktub yazaraq qızını ona əmanət etdi. Daha sonra "sevimli lordu və əri" olan [[VIII Henri]]<nowiki/>yə sonuncu məktubunu yazdı.<ref>Sharon Turner, ''The History of England from the Earliest Period to the Death of Elizabeth'' (Longman, Rees, Orme, Brown and Green,1828)</ref>
[[1531]]-ci ilin [[qış]]ında Araqonlu Ketrin Mur qalasına sürgün edildi.<ref name=":5">[[:en:Catherine of Aragon#CITEREFLehman2011|Lehman 2011]], p. 293.</ref> [[1535]]-ci ildə o Kimbolton Sarayına köçürüldü. Burada özünü otaqlardan birinə həbs edən Ketrin geri qalan həyatı boyunca [[oruc]] tutaraq ayinlərlə məşğul oldu. Qonaq qəbul etmək üçün xüsusi icazə verilsə də, qızı [[I Mariya|Mariya]]<nowiki/>nı görmək qadağan idi. Bir-birlərinə yazdıqları məktubları isə saray xidmətçiləri vasitəsilə gizlicə göndərirdilər. [[Kral]] isə sürgün edilən [[kraliça]] və qızını [[Anna Boleyn]]<nowiki/>i yeni [[kral]]iça olaraq qəbul etmək şərtilə görüşdürəcəyini bildirdi. Ancaq onların hər ikisi bundan imtina etdi.<ref name=":5" /> [[1535]]-ci ilin [[dekabr]] ayının sonlarında öləcəyini hiss edən Araqonlu Ketrin vəsiyyət olaraq bacısı oğlu [[V Karl]]<nowiki/>a məktub yazaraq qızını ona əmanət etdi. Daha sonra "sevimli lordu və əri" olan [[VIII Henri]]<nowiki/>yə sonuncu məktubunu yazdı.<ref>Sharon Turner, ''The History of England from the Earliest Period to the Death of Elizabeth'' (Longman, Rees, Orme, Brown and Green,1828)</ref>


Araqonlu Ketrin [[7 yanvar]] [[1536]] tarixində Kimbolton Sarayında vəfat etdi.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Catherine_of_Aragon#CITEREFEagles2002</ref> Bir gün sonra onun ölüm xəbəri [[kral]]<nowiki/>a çatdırıldı. Bir müddət onun Qreqori di Casale tərəfindən zəhərlənərək öldürülməsi xəbəri yayıldı.<ref>Letters and Papers of the Reign of Henry VIII, vol. X, no. 200</ref> Tarixçi Edward Hall qeyd edir ki, [[Anna Boleyn]] ölüm xəbərindən sonra yas tutmaq məqsədilə bir müddət sarı rəngdə geyinmişdir. Ketrinin cənazə günü isə [[Anna Boleyn]] ölü bir oğlan uşağı dünyaya gətirdi.
Araqonlu Ketrin [[7 yanvar]] [[1536]] tarixində Kimbolton Sarayında vəfat etdi.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Catherine_of_Aragon#CITEREFEagles2002</ref> Bir gün sonra onun ölüm xəbəri [[kral]]<nowiki/>a çatdırıldı. Bir müddət onun Qreqori di Casale tərəfindən zəhərlənərək öldürülməsi xəbəri yayıldı.<ref>Letters and Papers of the Reign of Henry VIII, vol. X, no. 200</ref> Tarixçi Edward Hall qeyd edir ki, [[Anna Boleyn]] ölüm xəbərindən sonra yas tutmaq məqsədilə bir müddət sarı rəngdə geyinmişdir. Ketrinin cənazə günü isə [[Anna Boleyn]] ölü bir oğlan uşağı dünyaya gətirdi.

06:00, 24 yanvar 2017 tarixindəki versiya

Araqonlu Yekaterina
isp. Catalina de Aragón
araq. Catarina d'Aragón
Şəxsi məlumatlar
Doğum adı Catalina de Aragon y Castilla
Doğum tarixi
15 dekabr 1485(1485-12-15)
Doğum yeri Madrid
Vəfat tarixi 7 yanvar 1536[1][2][…] (50 yaşında) və ya 1536[3]
Vəfat yeri
Dəfn yeri Peterburq Kafedralı, Peterburq, Böyük Britaniya
Fəaliyyəti diplomat, Əsilzadəlik, kraliça-konsort[d]
Atası II Ferdinand
Anası Kastilyalı İzabella
Həyat yoldaşları Artur Tüdor
VIII Henri
Uşaqları
Ailəsi Trastamar sülaləsi, Tüdorlar
Dini Katolik
İmzanın şəkli
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Araqonlu Ketrin (İspan dili: Catalina; İngiliscə: Catherine of Aragon) (d. 16 dekabr 1485 - ö. 7 yanvar 1536) — İngiltərə kralı VIII Henrinin ilk qadını olması səbəbilə iyun 1509 tarixindən may 1533 tarixinə qədər İngiltərə kraliçası; eyni zamanda kralın böyük qardaşı Artur Tüdorun qadını olaraq Uels şahzadəsi.

Araqon kralı II Ferdinand və Kastilyalı İzabellanın qızı olan Ketrin hələ 3 yaşında ikən İngiltərə taxtının vəliəhdi Artur Tüdorla nişanlandı. 1501-ci ildə bu cütlük evləndi ancaq 5 ay sonra Artur Tüdor vəfat etdi. 1507-ci ildə o İspaniya krallığının İngiltərədəki səfiri seçildi və Avropa tarixindəki ilk qadın səfir oldu.[5] Qısa müddət sonra isə Araqonlu Ketrin mərhum ərinin kiçik qardaşı və gələcək İngiltərə kralı olan VIII Henriylə evləndi (1509). 1513-cü ildə VIII Henri Fransada ikən 6 aylığına İngiltərədə taxt naibi olaraq ölkəni idarə etdi. Bu müddət ərzində ingilislər şotlandlarla girdikləri Flodden müharibəsini qazanmışdı və bu qələbədə Araqonlu Ketrinin rolu böyük olmuşdur.[6]

Təxminən 1525-ci ildə VIII Henri Anna Boleynlə gizli münasibət qurmağa başladı. Araqonlu Ketrinin taxta vəliəhd verə bilməməsi səbəbilə kral artıq evliliyindən narazı idi. Kral həm bu nigahın pozulması, həm də İngiltərə ilə Katolik kilsəsinin yollarını ayırmaq üçün yeni bəhanələr axtarmağa başladı. Papa VII Klement isə bu nigahı pozmaqdan imtina etdi. Bunun ardından dini məsələlər üzrə aliliyini elan edərək papanı tanımaqdan imtina etdi. 1533-cü ildə onların nigahı ləğv edildi və Kral VIII Henri papaya müraciət etmədən İngiltərə zadəganlarının qərarı ilə Anna Boleynlə evləndi. Ancaq Araqonlu Ketrin Kral VIII Henrini kilsə rəhbəri olaraq tanımadı və özünü İngiltərə kralının qanuni xanımı və İngiltərə kraliçası olaraq elan etdi. Bütün bunlara baxmayaraq VIII Henri kraliça ünvanını ondan aldı və Araqonlu Ketrin yalnızca Uels şahzadəsi olaraq anıldı. Məhkəmə qərarı ilə sürgün edilən Araqonlu Ketrin ömrünün geri qalanını Kimbolton Qəsrində keçirdi və 7 yanvar 1536 tarixində vəfat etdi.  

Gənclik illəri

Araqonlu Ketrin 16 dekabr 1485 tarixində Madrid yaxınlığındakı Arxiyepiskop Sarayında dünyaya gəlmişdir. O, Araqon kralı II Ferdinand və Kastilyalı İzabellanın həyatda qalan ən kiçik övladı idi.[7] Fiziki olaraq qısa boylu olan Ketrin uzun qızılı saçı və iri mavi gözləri ilə dövrünün ən gözəl qızlarından biri oldu.[8][9]

11 yaşlı Araqonlu Ketrin

Araqonlu Ketrin Müqəddəs orden üzvü olan Alessandro Geraldinidən hesab, mülki hüquq, klassik ədəbiyyat, tarix, fəlsəfə və ilahiyyat üzrə dərslər aldı.[10] Ömrünün geri qalanında önəmli rol oynayan Katolik dininin əsas təlimlərini uşaqlıq illərindən öyrənməyə başladı.[11] İspan, latın, fransız və yunan dillərində danışmağı öyrəndi.[12]

İlk evliliyi

İngilis əsilli anası səbəbilə erkən yaşlarından bəri Uels şahzadəsi Artur Tüdora uyğun bir qadın olaraq görüldü. 19 may 1499 tarixində vəkalətən nigah bağlandı və toy mərasimi üçün tərəflərin həddi-buluğa çatmaları gözlənildi.[13] Araqonlu Ketrin qaradərili nökərlərin müşayəti ilə Londona gətirildi.[14] Bu qaradərililər İngiltərəyə gələn ilk afrikalılar idi.[15] Bu cütlük 4 noyabr 1501 tarixində Hampshire əyalətindəki Dogmersfield Qəsrində bir araya gəldi.[16][17] Cütlük bir-birilə latınca danışırdı ancaq müxtəlif tələffüz formaları ilə bağlı problem yaşanırdı.[18] 10 gün sonra, 14 noyabr 1501 tarixində cütlüyün toy mərasimi Müqəddəs Paul Kilsəsində keçirildi.[19] Bir-birləri haqqındakı ilk görüşləri yazılı qaynaqlarda qeyd edilmişdir. Belə ki, toy mərasiminin olduğu həftə Artur Tüdor öz ailəsinə yazdığı məktubda "gözəl gəlininin üzünə baxmğa doymadığını" qeyd etmişdir. Cehiz olaraq Araqonlu Ketrinə 200 min kron ödənilməli idi. Nigah əsnasında bu pulun yarısı ödənilsə də, geri qalanı gecikdirildi.[20]

Evlilik ərəfəsindəki Uels şahzadəsi Artur Tüdor

Evlilikdən qısa zaman sonra Artur Tüdor və gənc xanımı Uels Məclisini idarə etmək üçün Uesl sərhəddindəki Ludlow Qəsrinə göndərildi. Bir neçə ay sonra onların hər ikisi güman ki, o illərdə Avropada epidemik olaraq yayılan qızdırma xəstəliyinə tutuldu. Artur Tüdor 2 aprel 1502 tarixində məhz bu xəstəlikdən vəfat etdi. Araqonlu Ketrin isə xəstə yatağından duranda artıq dul qalmışdı.[21] Məhz bu vaxt VII Henri oğlunun nigahının yarım qaldığını iddia edərək nigah zamanı cehiz olaraq verilən 200 min kronun geri qalanını ödəməkdən boyun qaçırdı ancaq qarşı tərəfdən müsbət cavab almadı.[22] VII Henrinin qadını Yorklu Elizabetin vəfatının ardından, fevral 1503 tarixində VII Henri Araqonlu Ketrinlə özü evlənmək istədi. Ancaq dul xanımın atasının narazılığı və bağlanacaq nigahın Roma-Katolik kilsəsi tərəfindən qeyri-qanuni sayılması kralı bu fikirdən daşındırdı.[23] Məsələni həll etmək üçün Ketrin özündən 5 yaş kiçik olan İngiltərə vəliəhdi və York hersoqu Henri Tüdorla evlənməli oldu. Bu əsnada Ketrinin anası Kastilyalı İzabella vəfat etdi. Kastiliya Araqon krallığından çox böyük idi və anasının vəfatından sonra krallıq Ketrinin əqli yerində olmayan bacısı Yuannaya miras qalmışdı. Nigahın bağlanması üçün Henri Tüdorun həddi-buluğa çatması gözlənildi ancaq nigahın gecikdirilməsində əsas səbəb II Ferdinandın hələ də ödənilməyən 100 min kron cehizi istəməsi idi. Bütün bu danışıqlar zamanı Ketrin Londondakı Durham Sarayında əsl məhbus həyatı yaşayırdı.[24] Bu illərdə atasına yazdığı və vəziyyətinin yaxşı olmadığını bildirən məktublarının bəziləri hələ də qalmaqdadır. Bu məktublardan birində o atasına bu sözləri demişdir: "Mən inandığım yolu seçmişəm. Çünki göründüyüm qədər sadəlövh deyiləm".

Araqonlu Ketrin, 1502-ci il [25][26]

Onun çox az pulu qalmışdı və İngiltərədə yaşayan özü kimi dul gənc xanımları dəstəkləməyə davam etdi. Bu əsnada - 1507-ci ildə o, Avropa tarixindəki ilk qadın səfir olaraq İspaniyanın İngiltərədəki səfiri seçildi.[5] VII Henri və onun məclis üzvləri Ketrini siyasi düşüncəsi olmayan biri kimi tanıyırdılar ancaq bu belə olmadı.[5]

Artur Tüdorun qardaşı ilə evlənməyi üçün Papa II Yulinin xüsusi icazəsi alınmalı idi. Çünki kilsə qanunu qardaşının dul qadını ilə evlənməyi qadağan edirdi.[27] Araqonlu Ketrin Artur Tüdorla olan evliliyinin heç vaxt tamamlanmadığına şahidlik etdi. Çünki kilsə qanunlarına görə tamamlanmayan bir evlilik qanuni sayılmırdı. Yalnız bu yolla Araqonlu Ketrinlə Henri Tüdor evlənə bilərdi.[28][29]

İngiltərə kraliçalığı

VIII Henri və Araqonlu Ketrinin tacqoyma mərasimi

Araqonlu Ketrinin ikinci nigahı Artur Tüdorun vəfatından 7 ay sonra - 11 iyun 1509 tarixində bağlandı.[30] Nigah zamanında Ketrinin 23 yaşı olsa da, VIII Henri hələ 18 yaşından kiçik idi.[30][31] 23 iyun 1509 şənbə günündə Vestminster sarayına gedən ənənəvi tacqoyma mərasimi alayı böyük və coşğulu izdihamla qarşılandı. Ənənələrə uyğun olaraq cütlük tacqoyma mərasimindən əvvəlki gecəni London qalasında keçirdi.

24 iyun 1509 tarixində VIII Henri və Araqonlu Ketrin ilahlaşdırıldı və Kanterburq Başyepiskopu tərəfindən hər ikisinə tac taxıldı. Tacqoyma mərasimi Vestminster sarayındakı ziyafətlə davam etdi. Tacqoyma mərasiminin şərəfinə Qüdrətli Hamam ordeni yaradıldı.[30] Növbəti ay yeni İngiltərə kraliçası İngiltərə aristokratiyasına təqdim edildi.[21]

Hamiləlikləri və övladları

Araqonlu Ketrin oğlan dünyaya gətirdiyi üçün keçirilən mərasim alayı

Araqonlu Ketrin ikinci evliliyindən bir çox dəfə hamilə qalsa da, yalnız 6 dəfə uşaq dünyaya gətirə bildi:[32][33]

  • Avqust 1509 tarixində, nigahından 2 ay sonra Ketrinin ilk hamiləliyi elan edildi. 31 yanvar 1510 tarixində isə o, ölü bir qız uşağı dünyaya gətirdi.
  • May 1510 tarixində Ketrinin ikinci hamiləliyi elan olundu. 1 yanvar 1511 tarixində Cornwall hersoqu Henri dünyaya gəldi. Onun şərəfinə London qalasından atəş açıldı, şəhərdəki kilsə zəngləri çalındı, dəniz fənərləri yandırıldı və əhaliyə pulsuz şərab paylandı. Doğumundan 5 gün sonra - 6 yanvar 1511 tarixində Şahzadə Henri Riçmond Sarayında xaç suyuna salındı və onun xaç atası Kanterburq Başyepiskopu oldu. 22 fevral 1511 tarixində hələ 52 günlük ikən, gənc vəliəhd anidən vəfat etdi. Vəfat səbəbi isə bağırsaq problemi olaraq qeyd edilir.
  • 1513-cü ilin əvvəllərində Ketrinin yenidən hamilə olduğu açıqlandı.[34] 30 iyun 1513 tarixində Ketrin İngiltərə taxt naibəsi seçildi. Çünki Kral VIII Henri Fransaya yürüş təşkil etmişdi. Noyabr 1513 tarixində o, vaxtından öncə bir oğlan uşağı dünyaya gətirdi. Ancaq uşaq doğumdan az sonra vəfat etdi və Vestminster qəbiristanlığında dəfn edildi.
  • İyun 1514 tarixində Ketrinin dördüncü hamiləliyi elan olundu. 8 yanvar 1515 tarixində o ölü bir oğlan uşağı dünyaya gətirdi.
  • 1515-ci ilin yayında Ketrin beşinci dəfə hamilə qaldı. Ancaq bu dəfə onun sağlam uşaq dünyaya gətirməyi güman edilmirdi. Araqonlu Ketrin 18 fevral 1516 tarixində Qrinviç Sarayında səhərə yaxın saat 4-də sağlam bir qız uşağı dünyaya gətirdi.[35] Uşağa Mariya Tüdor adı verildi və 21 fevral tarixində vəftiz olundu. Dünyaya gələn uşağın qız olmasından məyus olan VIII Henri Ketrinin sağlam uşaq dünyaya gətirməsindən ümidləndi və gələcəkdə oğul övladının olma ehtimalını düşündü.
  • Fevral 1518 tarixində Ketrinin altıncı hamiləliyi elan olundu. Mart ayında Oxforddakı Merton Kollecinə getdi və oğlan uşağı dünyaya gətirmək üçün Müqəddəs Frideswide məqbərəsini ziyarət etdi. 10 noyabr 1518 tarixində o bir qız uşağı dünyaya gətirdi ancaq uşaq o qədər cılız idi ki, yalnız bir neçə saat yaşaya bildi.

Kralın böyük qərarı

Araqonlu Ketrinin həyatda qalan yeganə övladı Mariya Tüdor

1525-ci ildə VIII Henri Araqonlu Ketrinin nədimələrindən olan Anna Boleynlə gizlicə münasibət qurmağa başladı.[36] Bu əsnada Araqonlu Ketrin hamilə qalmışdı. VIII Henri isə artıq bu evliliyin lənətli olduğuna inanmışdı və İncildən bu evliliyin qanuni olmadığı haqda bir sübut axtarmağa başladı.[37][38] Uzun danışıqlara baxmayaraq Roma-Katolik Kilsəsi bu nigahın pozulmasına razılıq vermədi.[29] Kral isə Ketrinə rahibə olaraq kilsəyə qapanması üçün təkliflər edirdi. Ketrin isə cavabında; "Tanrı məni rahibə olaraq görmür. Mən kralın həqiqi və qanuni qadınıyam".[39][40][41]

Nəhayət, kralın xüsusi katibi William Knight Papa VII Klementə bir məktub yazaraq vaxtilə Araqonlu Ketrinlə VIII Henrinin nigahını təsdiqləyən Papa II Yulinin verdiyi qanun və fərmanların kral tərəfindən qeyri-qanuni sayıldığını bəyan etdi.[29]  

1527-ci ilin may ayında baş verən Roma istilasından sonra Papa və Papalıq dövləti Araqonlu Ketrinin bacısı oğlu İmperator V Karlın vassalı oldu.[42] Bu səbəbdən kralın elçisi istədiyini almadan geri qayıtdı. VIII Henrinin tək ümidi Kardinal Thomas Wolseyin idarə etdiyi dini işlər üzrə qurum idi. Çünki İngiltərədə yalnız bu dini qurum papadan asılı olmadan fəaliyyət göstərirdi. Kardinal Thomas Wolsey isə kralın istəklərinə uyğun qərar vermək üçün əlindən gələni edirdi.[43] Hətta papanın İngiltərədəki təmsilçisi ilə birlikdə məclis toplayaraq Ketrin və kralın nigahını müzakirə etdi. Papa isə bu nigah barədə heç bir qərar vermədiyini, onun icazəsi olmadan kralın yenidən evlənməsini qadağan etdiyini bildirdi. Nəticədə Thomas Wolsey kralın istəyini yerinə yetirə bilmədi və 1529-cu ildə işindən uzaqlaşdırıldı. Bu səbəbdən Anna Boleynə qarşı nifrət hissi güdən Thomas Wolsey daha sonralar Anna Boleynin sürgün edilməsi üçün papa ilə gizli danışıqlar aparmış, ancaq çox keçmədən bu işin üstü açılmışdır. Nəticədə kralın əmriylə 1530-cu ildə haqqında ölüm hökmü verilən Thomas Wolsey edamdan öncə həbsdə ikən vəfat etdi.

Araqonlu Ketrin və Kral VIII Henrinin boşanma məhkəməsi

Bir il sonra Araqonlu Ketrin məhkəməyə verildi və saraydan uzaqlaşdırıldı. Onun köhnə otağı Anna Boleynə verildi. Çox keçmədən Kanterburq Başyepiskopu William Warham öldü və yerinə Boleyn ailəsinin şəxsi keşişi olan Thomas Cranmer boşalan vəzifəyə təyin olundu.

Sürgün illəri və ölümü

Fransanın Kale şəhərində Fransız kralı I Fransisklə görüşdükdən sonra Doverə geri dönən Kral VIII Henri gizli bir mərasimlə Anna Boleynlə evləndi.[44] Bəzi mənbələr Anna Boleynin nigah anında hamilə olduğunu qeyd etsə də, bir qrup tarixçilər Anna Boleynin nigahdan öncə kralla birlikdə olmadığını deyir. Əsas səbəb isə o illərdə Anna Boleynin bacısı Mariya Boleynin kralın gizli sevgilisi olması idi.[45] 23 may 1533 tarixində keçirilən boşanma məhkəməsində Thomas Cranmer bu evliliyin artıq Tanrı hüzurunda bitdiyini elan edərək nigahı ləğv etdi. Nəticədə bu nigahdan doğulan Mariya Tüdor (gələcəkdə taxta çıxan I Mariya) kralın qeyri-qanuni uşağı elan edildi. Bundan 5 gün sonra, yəni 28 may 1533 tarixində Kanterburq Başyepiskopu Thomas Cranmer VIII Henri və Anna Boleynin nigahın leqal elan etdi.[46]

Bütün bunlara baxmayaraq ömrünün sonuna qədər özünü kralın qanuni qadını və İngiltərənin leqal kraliçası hesab edən Araqonlu Ketrinə hətta xidmətçiləri belə kraliça olaraq xitab edirdi. VIII Henri isə onu heç bir titulla təltif etmədi. Birinci evliliyi səbəbilə yalnızca Uelsin dul şahzadəsi elan edildi.[44]

Araqonlu Ketrinin Peterburq Kafedralındakı məzarı

1531-ci ilin qışında Araqonlu Ketrin Mur qalasına sürgün edildi.[47] 1535-ci ildə o Kimbolton Sarayına köçürüldü. Burada özünü otaqlardan birinə həbs edən Ketrin geri qalan həyatı boyunca oruc tutaraq ayinlərlə məşğul oldu. Qonaq qəbul etmək üçün xüsusi icazə verilsə də, qızı Mariyanı görmək qadağan idi. Bir-birlərinə yazdıqları məktubları isə saray xidmətçiləri vasitəsilə gizlicə göndərirdilər. Kral isə sürgün edilən kraliça və qızını Anna Boleyni yeni kraliça olaraq qəbul etmək şərtilə görüşdürəcəyini bildirdi. Ancaq onların hər ikisi bundan imtina etdi.[47] 1535-ci ilin dekabr ayının sonlarında öləcəyini hiss edən Araqonlu Ketrin vəsiyyət olaraq bacısı oğlu V Karla məktub yazaraq qızını ona əmanət etdi. Daha sonra "sevimli lordu və əri" olan VIII Henriyə sonuncu məktubunu yazdı.[48]

Araqonlu Ketrin 7 yanvar 1536 tarixində Kimbolton Sarayında vəfat etdi.[49] Bir gün sonra onun ölüm xəbəri krala çatdırıldı. Bir müddət onun Qreqori di Casale tərəfindən zəhərlənərək öldürülməsi xəbəri yayıldı.[50] Tarixçi Edward Hall qeyd edir ki, Anna Boleyn ölüm xəbərindən sonra yas tutmaq məqsədilə bir müddət sarı rəngdə geyinmişdir. Ketrinin cənazə günü isə Anna Boleyn ölü bir oğlan uşağı dünyaya gətirdi.

Araqonlu Ketrin Uelsin dul şahzadəsi olduğu üçün Peterburq Kafedralında mərasimlə dəfn edildi.[51] Kral Henri isə cənazə mərasiminə qatılmadı və qızı Mariyaya qatılmağa icazə vermədi.

İstinadlar

  1. ↑ Catherine of Aragon // Encyclopædia Britannica (ing.).
  2. ↑ Lundy D. R. Catarina de Aragón, Infanta de Aragón // The Peerage (ing.).
  3. ↑ A Historical Dictionary of British Women. 2 Routledge, 2003. S. 252. ISBN 978-1-85743-228-2
  4. ↑ Kindred Britain.
  5. ↑ 1 2 3 Weir 1991, p. 59.
  6. ↑ https://en.wikipedia.org/wiki/Catherine_of_Aragon#CITEREFCatherine_of_Aragon.2C_Queen_of_England
  7. ↑ Lehman 2011, p. 283.
  8. ↑ Fraser 1992, p. 24.
  9. ↑ Weir 1991, p. 15.
  10. ↑ Weir 1991, p. 20.
  11. ↑ Fraser 1992, p. 12.
  12. ↑ Dowling 1986, p. 17.
  13. ↑ Sanders & Low 1910, p. 235.
  14. ↑ Goodwin 2008, p. 166.
  15. ↑ https://en.wikipedia.org/wiki/Catherine_of_Aragon#CITEREFJohn_Blanke
  16. ↑ Starkey 2003, pp. 45-46.
  17. ↑ Tremlett 2010, p. 73.
  18. ↑ Fraser 1992, p. 25.
  19. ↑ Lehman 2011, p. 284.
  20. ↑ "Catherine of Aragon Timeline". Historyonthenet.com. 15 October 2010. Retrieved 16 September 2013.
  21. ↑ 1 2 Lehman 2011, p. 285.
  22. ↑ Maria Elizabeth Budden (1841). True Stories from English History. Chronologically Arranged from the Invasion of the Romans to the Present Time. By a Mother, Author of "True Stories from Ancient History", "Modern History", Etc. 5th Ed ... John Harris. p. 202.
  23. ↑ J. Madison Davis (2012). The Shakespeare Name and Place Dictionary. Routledge. p. 266. ISBN 978-1-136-64035-3.
  24. ↑ Williams 1971, p. 15.
  25. ↑ "KHM Bilddatenbank — KHM Bilddatenbank". Bilddatenbank.khm.at. Retrieved 16 September 2013.
  26. ↑ "KHM Bilddatenbank — KHM Bilddatenbank". Bilddatenbank.khm.at. Retrieved 16 September 2013.
  27. ↑ Canon law took this verse out of context, and Deuteronomy 25:5-10 requiredlevitrate marriage
  28. ↑ Weir 1991, p. 34.
  29. ↑ 1 2 3 Lehman 2011, p. 290.
  30. ↑ 1 2 3 Lehman 2011, p. 287.
  31. ↑ Eagles 2002, p. 194.
  32. ↑ Lehman 2011, p. 288.
  33. ↑ http://www.historyonthenet.com/tudors/catherine_aragon_timeline.htm
  34. ↑ Rymer 1741, p. 48.
  35. ↑ Eagles 2002, p. 195.
  36. ↑ Scarisbrick 1997, p. 154.
  37. ↑ Catherine of Aragon Biography.
  38. ↑ Leviticus 20:21
  39. ↑ Lacey 1972, p. 70.
  40. ↑ Brigden 2000, p. 114.
  41. ↑ Farquhar 2001, p. 61.
  42. ↑ Morris 1998, p. 166.
  43. ↑ Wikisource-logo.svg Herbermann, Charles, ed. (1913). "Henry VIII". Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company.
  44. ↑ 1 2 Lehman 2011, p. 292.
  45. ↑ Starkey 2003, pp. 462-464.
  46. ↑ Williams 1971, p. 124.
  47. ↑ 1 2 Lehman 2011, p. 293.
  48. ↑ Sharon Turner, The History of England from the Earliest Period to the Death of Elizabeth (Longman, Rees, Orme, Brown and Green,1828)
  49. ↑ https://en.wikipedia.org/wiki/Catherine_of_Aragon#CITEREFEagles2002
  50. ↑ Letters and Papers of the Reign of Henry VIII, vol. X, no. 200
  51. ↑ https://en.wikipedia.org/wiki/Catherine_of_Aragon#CITEREFB._Deutscher_.26_P.G._Bietenholz2003
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Araqonlu_Yekaterina&oldid=3809282"