Limon turşusu: Redaktələr arasındakı fərq
k replaced: <references/> → {{İstinad siyahısı}} using AWB |
|||
| Sətir 28: | Sətir 28: | ||
| transformasiya fasiləsi = |
| transformasiya fasiləsi = |
||
| yumşalma temp. = |
| yumşalma temp. = |
||
| buxarın təzyiqi = |
| buxarın təzyiqi = |
||
| конст. диссоц. кислоты = |
| конст. диссоц. кислоты = |
||
| Sətir 41: | Sətir 41: | ||
| maddə4 = |
| maddə4 = |
||
| fırlanma = |
| fırlanma = |
||
| izoelektrik nöqtə = |
| izoelektrik nöqtə = |
||
| hibridləşdirmə = |
| hibridləşdirmə = |
||
| Sətir 56: | Sətir 56: | ||
}} |
}} |
||
| ⚫ | '''Limon turşusu''' (''2-hidroksi-1,2,3-propantrikarbon turşusu'', 3-hidroksi-3-karboksipentandio) (C<sub>6</sub>H<sub>8</sub>O<sub>7</sub>) — ağ rəngli kristal maddədir; el arasında "lumu duzu" və ya "limon duzu" kimi da tanınır [http://saglamdunya.com/xeber/limon-duzunun-faydalari-ve-zererleri--31362]. |
||
| ⚫ | '''Limon turşusu''' (''2-hidroksi-1,2,3-propantrikarbon turşusu'', 3-hidroksi-3-karboksipentandio) (C<sub>6</sub>H<sub>8</sub>O<sub>7</sub>) — ağ rəngli kristal maddədir; el arasında "lumu duzu" və ya "limon duzu" kimi da tanınır[http://saglamdunya.com/xeber/limon-duzunun-faydalari-ve-zererleri--31362]. |
||
== Xassələri == |
== Xassələri == |
||
| Sətir 76: | Sətir 73: | ||
== İstinadlar == |
== İstinadlar == |
||
{{İstinad siyahısı}} |
|||
<references/> |
|||
{{commonscat|Citric acid}} |
{{commonscat|Citric acid}} |
||
[[Kateqoriya:Turşular]] |
[[Kateqoriya:Turşular]] |
||
19:02, 29 yanvar 2017 tarixindəki versiya
| Limon turşusu | |
|---|---|
| Fayl:Zitronensäure – Citric acid.svg | |
 | |
| Ümumi | |
| Kimyəvi formulu | C6H8O7 |
| Molyar kütlə | 192,1 q/mol |
| Fiziki xassələri | |
| Sıxlıq | 1,665 q/sm³ |
| Termik xüsusiyyətlər | |
| Ərimə nöqtəsi | 153 °S |
| Parçalanma temperaturu | 175 °S |
| Kimyəvi xassələri | |
| Turşunun dissosasiya sabiti | 3,14[1] |
| Suda həllolma | 133 q/100 ml |
| Təsnifatı | |
| CAS-da qeyd. nöm. | 77-92-9 |
| PubChem | 311 |
| RTECS | GE7350000 |
| ChEBI | 30769 |
| BMT nömrəsi | 1789 |
| ChemSpider | 305 |
Limon turşusu (2-hidroksi-1,2,3-propantrikarbon turşusu, 3-hidroksi-3-karboksipentandio) (C6H8O7) — ağ rəngli kristal maddədir; el arasında "lumu duzu" və ya "limon duzu" kimi da tanınır [1].
Xassələri
Ərimə temperaturu 153 °S-dir. Suda yaxşı həll olur. Etil spirtində həll olur. Dietil spirtində az həll olur. Üçəsaslı zəif turşudur. Limonturşusunun duzları və efirləri sitratlar adlanır.
Alınma qaydası
Limon turşusu limon və ya yabanı nar şirəsindən, eləcə də tənbəki yarpaqlaından, şəkər məhlulunu xüsusi göbələklərlə qıcqırtmaqla alınır. Qeyd edək ki, tütündə 7-8%, yabanı narda 9%, limonda isə 10%-ə qədər limon turşusu olur. Limon turşusunun limon və nar şirəsindən alınması çox mürəkkəb prosesidir. Bu zaman əvvəlcə təmiz və şəffaf şirə alınır. Bu məqsədlə yabanı nardan istifadə etmək məsləhətdir. Yabanı nar şirəsindən limon turşusu almaq üçün onu əhənglə qarışdırıb limon turşusunun kalsium duznu əldə edir, üzərinə sulfat turşusu əlavə etməklə sərbəst limon turşusu alırlar. Əmələ gələn kalsium-sulfat çökür və məhlul filtrdən keçirilərək təmizlənir. Məhlulun tərkibində 10%-dən 15%-ə kimi limon turşusu olur. Məhlul ehmalca buxarlandırılır və limon turşusunun konsentrasiyası artır. Məhlul soyudulur və limon turşusu kristallaşdırılır. Alınmış kristalları ağır metallardan və boya maddələrindən təmizləmək üçün onu hidrogen-sulfid, əhəng suyu və aktivləşdirilmiş kömürlə təmizləyirlər.
İstifadəsi
Kristallaşdırılma üsulundan asılı olaraq yeyinti məqsədləri üçün istifadə olunan limon turşusu xırda və ya iri kristallar şəklində olur. Limon turşusu suda və spirtdə yaxşı həll olur. Xoş turş malikdir, aaaaaağızın selikli qişasını qıcıqlandırmır. Şirniyyat məmulatlarının, kompotların və digər yeyinti məhsullarının hazırlanmasında və kulinariyada istifadə olunur. Texniki və tibbi məqsədlər üçün də tətbiq edilir.
Pərakəndə satış üçün limon turşusu 10-20 q kütlədə kağız (karton) qutucuqlarda qablaşdırılır. Yeyinti sənayesində, sipirtsiz içkilərin, kompot və mürəbbələrin istehsalında, eləcədə kulinariyada daha çox istifadə edilir.
İstinadlar
- ↑ Weast R. C. CRC Handbook of Chemistry and Physics (1st student edition) (ing.). / R. C. Weast 1 CRC Press, 1988. ISBN 978-0-8493-0740-9
