I Boris: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
k replaced: <references/> → {{İstinad siyahısı}} using AWB
Sətir 61: Sətir 61:
===Serbiya===
===Serbiya===


Knyaz Vlastimirin ölümündən sonra oğulları [[Mutimir]],[[Stroyimir]] və [[Qoynik]] arasında müharibə başlamışdı. Serbiya knyazlığındakı ara müharibələrindən istifadə edən Boris oğlu [[Vladimir-Rasate]] başçılığında ordu göndərsə də qələbəyə nail ola bilmədi. Vladimir və 12 boyar əsir düşdü. <ref>John V.A. Fine Jr., The Early Medieval Balkans, Ann Arbor, 1983.,[http://books.google.com/books?id=YbS9QmwDC58C&pg=PA141 səh. 141]</ref> Boris sülh bağlamağa məcbur oldu və Mutimirə 2 qul, 2 şahin, 2 it, və 80 kürk verdi. <ref>F. Raçki, Documenta historiae Chroatie etc., Zagreb, 1877, səh 359.</ref><ref>П. Шафарик, Славян. древн., II, 1, səh. 289</ref><ref>Const. Porphyr., ibid., cap. 32, p. 154-155</ref> Mutimir bundan əlavə 2 qardaşını da Borisin sarayına göndərdi, qardaşı oğlu [[Petar]]ı isə saxladı.<ref>John V.A. Fine Jr., The Early Medieval Balkans, Ann Arbor, 1983.,[http://books.google.com/books?id=YbS9QmwDC58C&pg=PA141 səh. 141]</ref>
Knyaz Vlastimirin ölümündən sonra oğulları [[Mutimir]],[[Stroyimir]] və [[Qoynik]] arasında müharibə başlamışdı. Serbiya knyazlığındakı ara müharibələrindən istifadə edən Boris oğlu [[Vladimir-Rasate]] başçılığında ordu göndərsə də qələbəyə nail ola bilmədi. Vladimir və 12 boyar əsir düşdü.<ref name="səh. 141">John V.A. Fine Jr., The Early Medieval Balkans, Ann Arbor, 1983.,[http://books.google.com/books?id=YbS9QmwDC58C&pg=PA141 səh. 141]</ref> Boris sülh bağlamağa məcbur oldu və Mutimirə 2 qul, 2 şahin, 2 it, və 80 kürk verdi.<ref>F. Raçki, Documenta historiae Chroatie etc., Zagreb, 1877, səh 359.</ref><ref>П. Шафарик, Славян. древн., II, 1, səh. 289</ref><ref>Const. Porphyr., ibid., cap. 32, p. 154-155</ref> Mutimir bundan əlavə 2 qardaşını da Borisin sarayına göndərdi, qardaşı oğlu [[Petar]]ı isə saxladı.<ref name="səh. 141"/>


==Xristian olması==
==Xristian olması==


Xan diplomatik səbəblər və qonşularına qarşı effektiv mübarizə üçün xristian olmağa qərar verdi. Boris [[II Lüdovik Alman]] ilə sözləşib katolik olmağa qərar verdi. Lakin 863-cü ildə [[III Mixail]]in işğalına qarşı mübarizə aparmaq üçün pravoslav olmağı qəbul etdi. 864-cü ildə Boris [[Pliska]]da, ailəsi və yaxın əyanlar ilə gizli şəkildə xristian oldu. <ref>Anderson, Gerald H. (1999). Biographical Dictionary of Christian Missions. Wm. B. Eerdmans Publishing. p. 80. ISBN 0-8028-4680-7.</ref>
Xan diplomatik səbəblər və qonşularına qarşı effektiv mübarizə üçün xristian olmağa qərar verdi. Boris [[II Lüdovik Alman]] ilə sözləşib katolik olmağa qərar verdi. Lakin 863-cü ildə [[III Mixail]]in işğalına qarşı mübarizə aparmaq üçün pravoslav olmağı qəbul etdi. 864-cü ildə Boris [[Pliska]]da, ailəsi və yaxın əyanlar ilə gizli şəkildə xristian oldu.<ref>Anderson, Gerald H. (1999). Biographical Dictionary of Christian Missions. Wm. B. Eerdmans Publishing. p. 80. ISBN 0-8028-4680-7.</ref>


===Bolqarıstan Pravoslav Kilsəsinin qurulması===
===Bolqarıstan Pravoslav Kilsəsinin qurulması===


{{Əsas|Bolqarıstan Pravoslav Kilsəsi}}
{{Əsas|Bolqarıstan Pravoslav Kilsəsi}}
Boris daha sonra xalqını da xristianlaşdırmaq qərarına gəldi və Bizansdan keşişlər istədi. <ref>Antonova, Stamenka E. (2011). "Bulgaria, Patriarchal Orthodox Church of". The Encyclopedia of Eastern Orthodox Christianity (Wiley-Blackwell): 78–93.</ref> Eyni zamanda [[866]]-cı ilin [[avqust]]u [[kovxan]] [[Şahzadə Pyotr (kovxan)|Pyotr]] ilə [[Papa I Nikolay]]a xristianlıqla əlaqəli 106 sual göndərdi. Boris katolik kilsəsinə yaxın hiss etdiyi və Bizans təsirindən qurtulmaq üçün bu yolu tutmuşdu. Borisin [[Papa I Nikolay]] və [[Papa II Adrian]]a göndərdiyi arxiyepiskop tələbləri qəbul olunmadı və Boris birdəfəlik pravoslavlıq yolunu seçdi. Boris bununla xanın səlahiyyətini genişləndirmiş olurdu.
Boris daha sonra xalqını da xristianlaşdırmaq qərarına gəldi və Bizansdan keşişlər istədi.<ref>Antonova, Stamenka E. (2011). "Bulgaria, Patriarchal Orthodox Church of". The Encyclopedia of Eastern Orthodox Christianity (Wiley-Blackwell): 78–93.</ref> Eyni zamanda [[866]]-cı ilin [[avqust]]u [[kovxan]] [[Şahzadə Pyotr (kovxan)|Pyotr]] ilə [[Papa I Nikolay]]a xristianlıqla əlaqəli 106 sual göndərdi. Boris katolik kilsəsinə yaxın hiss etdiyi və Bizans təsirindən qurtulmaq üçün bu yolu tutmuşdu. Borisin [[Papa I Nikolay]] və [[Papa II Adrian]]a göndərdiyi arxiyepiskop tələbləri qəbul olunmadı və Boris birdəfəlik pravoslavlıq yolunu seçdi. Boris bununla xanın səlahiyyətini genişləndirmiş olurdu.


===Mədəniyyətə təsiri===
===Mədəniyyətə təsiri===
Sətir 80: Sətir 80:
===Xristianlaşmağa reaksiya===
===Xristianlaşmağa reaksiya===


Bir çox bulqar xristian olmağa etiraz etdi. 865-ci ildə [[Tenqriçilik|Tenqriçi]] boyarlar üsyana başlamışdılar. Boris üsyanı amansızcasına yatırdı və 52 boyarı ailələri ilə birlikdə edama məhkum etdi. <ref>[http://promacedonia.org/vz1b/vz1b_3_2.html Васил Н. Златарски История на Първото българско Царство. II. От славянизацията на държавата до падането на Първото царство (852—1018) ]</ref>
Bir çox bulqar xristian olmağa etiraz etdi. 865-ci ildə [[Tenqriçilik|Tenqriçi]] boyarlar üsyana başlamışdılar. Boris üsyanı amansızcasına yatırdı və 52 boyarı ailələri ilə birlikdə edama məhkum etdi.<ref>[http://promacedonia.org/vz1b/vz1b_3_2.html Васил Н. Златарски История на Първото българско Царство. II. От славянизацията на държавата до падането на Първото царство (852—1018) ]</ref>


==Son dövrləri==
==Son dövrləri==
Sətir 92: Sətir 92:
==Media==
==Media==


[[1985]]-ci ildə haqqında çəkilən "[[I Boris (1985 filmi)|I Boris]]" filmdə knyaz rolunu [[Stefan Danailov]] ifa etmişdir. <ref>[[IMDb]] [http://www.imdb.com/title/tt0344952/ Boris I (1985)]</ref>
[[1985]]-ci ildə haqqında çəkilən "[[I Boris (1985 filmi)|I Boris]]" filmdə knyaz rolunu [[Stefan Danailov]] ifa etmişdir.<ref>[[IMDb]] [http://www.imdb.com/title/tt0344952/ Boris I (1985)]</ref>


==İstinadlar==
==İstinadlar==
{{İstinad siyahısı}}
<references/>

[[Kateqoriya:Hökmdarlar]]
[[Kateqoriya:Hökmdarlar]]
[[Kateqoriya:Bolqarıstan tarixi]]
[[Kateqoriya:Bolqarıstan tarixi]]

17:40, 30 yanvar 2017 tarixindəki versiya

I Boris
bolq. Свети Борис I Михаил
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi təq. 828
Doğum yeri
Vəfat tarixi 2 may 907
Vəfat yeri
Fəaliyyəti monarx, rahib
Atası I Presian xan
Uşaqları
Dini Xristian
Elmi fəaliyyəti
Elm sahəsi Hökumət[2], siyasət[2]
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
Müqəddəs Boris-Mixail
bolq. Свяці Барыс I Міхаіл
Borisin xaç suyuna salınması
Borisin xaç suyuna salınması
Rütbə Knyaz, Müqəddəs,
Doğum tarixi təq. 828
Doğum yeri
Vəfat tarixi
2 may 907(907-05-02)
Vəfat yeri Bolqarıstan
Qeyd edilir Bolqarıstan Pravoslav Kilsəsi
Xatirə günü 2 may
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

I Boris Mixail — Birinci Bulqar dövlətinin ilk xristian hökmdarı, əsl adı Barıs olmuşdur.. Xristian olduqdan sonra titulu xan yox knyaz olmuşdur.[3]

İlk dövrləri

Çar Borisin dövründə Bulqar dövləti sərhədləri

852-ci ildə I Presian xanın yeganə oğlu olaraq taxta çıxmış, Franklara qarşı Moraviya knyazı I Rastislavla birgə hücuma keçmiş lakin dəhşətli şəkildə məğlub olmuşdur. 855-ci ildə imperator III Mixailə qarşı məğlubiyyət və xorvatların üsyanı xanı çətin vəziyyətdə qoymuşdu.

Serbiya

Knyaz Vlastimirin ölümündən sonra oğulları Mutimir,Stroyimir və Qoynik arasında müharibə başlamışdı. Serbiya knyazlığındakı ara müharibələrindən istifadə edən Boris oğlu Vladimir-Rasate başçılığında ordu göndərsə də qələbəyə nail ola bilmədi. Vladimir və 12 boyar əsir düşdü.[4] Boris sülh bağlamağa məcbur oldu və Mutimirə 2 qul, 2 şahin, 2 it, və 80 kürk verdi.[5][6][7] Mutimir bundan əlavə 2 qardaşını da Borisin sarayına göndərdi, qardaşı oğlu Petarı isə saxladı.[4]

Xristian olması

Xan diplomatik səbəblər və qonşularına qarşı effektiv mübarizə üçün xristian olmağa qərar verdi. Boris II Lüdovik Alman ilə sözləşib katolik olmağa qərar verdi. Lakin 863-cü ildə III Mixailin işğalına qarşı mübarizə aparmaq üçün pravoslav olmağı qəbul etdi. 864-cü ildə Boris Pliskada, ailəsi və yaxın əyanlar ilə gizli şəkildə xristian oldu.[8]

Bolqarıstan Pravoslav Kilsəsinin qurulması

border=none Əsas məqalə: Bolqarıstan Pravoslav Kilsəsi

Boris daha sonra xalqını da xristianlaşdırmaq qərarına gəldi və Bizansdan keşişlər istədi.[9] Eyni zamanda 866-cı ilin avqustu kovxan Pyotr ilə Papa I Nikolaya xristianlıqla əlaqəli 106 sual göndərdi. Boris katolik kilsəsinə yaxın hiss etdiyi və Bizans təsirindən qurtulmaq üçün bu yolu tutmuşdu. Borisin Papa I Nikolay və Papa II Adriana göndərdiyi arxiyepiskop tələbləri qəbul olunmadı və Boris birdəfəlik pravoslavlıq yolunu seçdi. Boris bununla xanın səlahiyyətini genişləndirmiş olurdu.

Mədəniyyətə təsiri

Borisin Kiril və Metodiusun tələbələri ilə görüşü

866-cı ildə Kiril və Metodiusun tələbələri olan Ohridli Klement və Preslavlı Naumu paytaxta dəvət edərək məktəblər açdırdı. Yunan əlifbası qlaqolitik əlifba ilə əvəzləndi. Yunan dili sıxışdırılmağa başladı. Qədim Kilsə Slavyancası rəsmi dil elan olundu. Bununla da bulqarların slavyanlaşdırılması prosesi bitdi.

Xristianlaşmağa reaksiya

Bir çox bulqar xristian olmağa etiraz etdi. 865-ci ildə Tenqriçi boyarlar üsyana başlamışdılar. Boris üsyanı amansızcasına yatırdı və 52 boyarı ailələri ilə birlikdə edama məhkum etdi.[10]

Son dövrləri

889-cu ildə Boris taxt-tacdan əl çəkərək keşiş oldu. Lakin oğlu Vladimir-Rasate yenidən Tenqriçi ənənələri geri gətirməyə başladığına görə 893-cü ildə qayıdaraq Vladimiri kor etdi, həyat yoldaşını isə monastıra göndərdi. Öz davamçısı olaraq I Simeonu təyin etdi. 895-ci ildə yenə ortaya çıxaraq Simeona Macarlara qarşı mübarizədə kömək etdi. Boris 907-ci ildə vəfat etdi.

Toponimlər

Antarktikanın Livinqston adasında, Müqəddəs Boris zirvəsi onun şərəfinə adlanmışdır.

Media

1985-ci ildə haqqında çəkilən "I Boris" filmdə knyaz rolunu Stefan Danailov ifa etmişdir.[11]

İstinadlar

  1. ↑ 1 2 Lundy D. R. Boris I, King of Bulgaria // The Peerage (ing.).
  2. ↑ 1 2 Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
  3. ↑ Златарски, Васил [1927] (1994). „История на Българската държава през Средните векове, т.1, ч.2“, Второ фототипно издание, София: Академично издателство „Марин Дринов“. ISBN 954-430-299-9.
  4. ↑ 1 2 John V.A. Fine Jr., The Early Medieval Balkans, Ann Arbor, 1983.,səh. 141
  5. ↑ F. Raçki, Documenta historiae Chroatie etc., Zagreb, 1877, səh 359.
  6. ↑ П. Шафарик, Славян. древн., II, 1, səh. 289
  7. ↑ Const. Porphyr., ibid., cap. 32, p. 154-155
  8. ↑ Anderson, Gerald H. (1999). Biographical Dictionary of Christian Missions. Wm. B. Eerdmans Publishing. p. 80. ISBN 0-8028-4680-7.
  9. ↑ Antonova, Stamenka E. (2011). "Bulgaria, Patriarchal Orthodox Church of". The Encyclopedia of Eastern Orthodox Christianity (Wiley-Blackwell): 78–93.
  10. ↑ Васил Н. Златарски История на Първото българско Царство. II. От славянизацията на държавата до падането на Първото царство (852—1018)
  11. ↑ IMDb Boris I (1985)
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=I_Boris&oldid=3821212"