Mahfiruz Xədicə Sultan: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 9: Sətir 9:


== Övladları ==
== Övladları ==
Mahfiruz Xədicə Sultan [[II Osman]]dan başqa [[Xədicə Sultan (I Əhmədin qızı)|Xədicə Xanım Sultan]]ı, [[1612]] tarixində [[Şahzadə Bəyazid (I Əhmədin oğlu)|şahzadə Bəyazid]]<nowiki/>i, [[1613]] tarixində [[şahzadə Hüseyn]]<nowiki/>i və [[1615]] tarixində [[şahzadə Süleyman]]ı dünyaya gətirmişdir. Xədicə Xanım Sultan və [[şahzadə Hüseyn]] uşaq yaşlarında ölmüş, [[Şahzadə Bəyazid (I Əhmədin oğlu)|şahzadə Bəyazid]] və [[şahzadə Süleyman]] isə [[1635]] tarixində [[IV Murad]] tərəfindən boğdurularaq edam edilmişdir. Mahfiruz Xədicə Sultan [[II Osman|şahzadə Osman]]ın yetişməsinə önəm vermiş, yüksək təhsil alan [[II Osman|şahzadə Osman]] [[Ərəb dili|ərəb]], [[Fars dili|fars]], [[Latın dili|latın]], [[Yunan dili|yunan]] və [[İtalyan dili|italyan]] dillərini mükəmməl bilirdi.<ref>Andre Clot: Mektuplar, 1980 - 1985</ref>
Mahfiruz Xədicə Sultan [[II Osman]]dan başqa [[Xədicə Sultan (I Əhmədin qızı)|Xədicə Xanım Sultan]]ı, [[1612]] tarixində [[Şahzadə Bəyazid (I Əhmədin oğlu)|şahzadə Bəyazid]]<nowiki/>i, [[1614]] tarixində [[şahzadə Hüseyn]]<nowiki/>i və [[1615]] tarixində [[şahzadə Süleyman]]ı dünyaya gətirmişdir. Xədicə Xanım Sultan və [[şahzadə Hüseyn]] uşaq yaşlarında ölmüş, [[Şahzadə Bəyazid (I Əhmədin oğlu)|şahzadə Bəyazid]] və [[şahzadə Süleyman]] isə [[1635]] tarixində [[IV Murad]] tərəfindən boğdurularaq edam edilmişdir. Mahfiruz Xədicə Sultan [[II Osman|şahzadə Osman]]ın yetişməsinə önəm vermiş, yüksək təhsil alan [[II Osman|şahzadə Osman]] [[Ərəb dili|ərəb]], [[Fars dili|fars]], [[Latın dili|latın]], [[Yunan dili|yunan]] və [[İtalyan dili|italyan]] dillərini mükəmməl bilirdi.<ref>Andre Clot: Mektuplar, 1980 - 1985</ref>


== Kösəm Sultanla rəqabəti ==
== Kösəm Sultanla rəqabəti ==

06:23, 26 fevral 2017 tarixindəki versiya

Mahfiruz Xədicə Sultan
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi
1590(1590-Şablondakı doğum və ya ölüm tarixində texniki yanlışlıq var!-00)
Doğum yeri Şimali Qafqaz
Vəfat tarixi 1620
Vəfat yeri
Dəfn yeri
Fəaliyyəti qul[d]
Həyat yoldaşı I Əhməd
Uşaqları
Ailəsi Osmanlı xanədanı
Dini islam
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Mahfiruz Xədicə Sultan (d. 1590, Şimali Qafqaz - ö. 26 oktyabr 1620, İstanbul) — Sultan I Əhmədin baş hasəkisi və Osmanlı sultanı II Osmanın anasıdır.

Həyatı

1590-cı ildə Şimali Qafqazda dünyaya gəlmişdir.[1] Atası çərkəz kabardinlərinin kral xanədanına mənsub olan Əmir Əlqas Çerkasski idi. Böyük babası Əmir Bitu Mustafa Paşa Çerkasski, Sultan I Süleymanın hərəmi Mahidövran Sultanın qohumlarından idi. Bacısı Şahincan Xatun sonralar Abaza Mehmed Paşa ilə evləndirilmişdir. Hələ uşaq yaşlarında 1601 tarixində, sarayın eşikağası Sərvazad Xatun tərəfindən saraya alınaraq xüsusi təlim-tərbiyə almışdır. Özü də əslən çərkəz olan qaynanası Handan Sultanın gözünə girən Mahfiruz 1604 tarixində Sultan I Əhmədə təqdim olunur.

3 noyabr 1604 tarixində I Əhmədin ən böyük oğlu olan II Osmanı dünyaya gətirərək sarayda Validə sultandan sonra ən güclü ikinci qadın olmuşdur. I Əhmədin nənəsi Safiyə Sultanın köhnə saraya göndərilməsi və Handan Sultanın gənc yaşda vəfatı ilə sarayı idarə etməyə başlamışdır.

Övladları

Mahfiruz Xədicə Sultan II Osmandan başqa Xədicə Xanım Sultanı, 1612 tarixində şahzadə Bəyazidi, 1614 tarixində şahzadə Hüseyni və 1615 tarixində şahzadə Süleymanı dünyaya gətirmişdir. Xədicə Xanım Sultan və şahzadə Hüseyn uşaq yaşlarında ölmüş, şahzadə Bəyazid və şahzadə Süleyman isə 1635 tarixində IV Murad tərəfindən boğdurularaq edam edilmişdir. Mahfiruz Xədicə Sultan şahzadə Osmanın yetişməsinə önəm vermiş, yüksək təhsil alan şahzadə Osman ərəb, fars, latın, yunan və italyan dillərini mükəmməl bilirdi.[2]

Kösəm Sultanla rəqabəti

Yunan əsilli olan Kösəm Sultan şahzadə Mehmedi dünyaya gətirdikdən sonra Mahfiruzə Xədicə Sultan gözdən düşmüşdür. Mahfiruz Xədicə Sultan və Kösəm Sultan arasında 1607 tarixində baş verən hadisə onlar arasındakı rəqabəti gücləndirmişdir. Venesiya elçisi Simoni Contarini və Cəlal Təmruqoğlunun xatirələrində bu hadisə belə təsvir olunur;

Bir mərasim zamanı Kösəm Baş Hasəki Mahfiruzun yerinə oturmuş və bu da onun qəzəbinə səbəb olmuşdur. Hərəmxanada bir-birləri ilə dalaşan qadınların məsələsi I Əhmədin qulağına çatmış və gənc Sultan iki hərəmini də dannamışdır.

Validə sultanlıq dönəmi

I Əhməd 1617-ci il, 21 noyabrı 22 noyabra bağlayan gecə vəfat etmiş və oğlu Osman hələ çox kiçik olduğundan I Mustafa taxta oturdu. I Mustafa dövlət məsələləri ilə maraqlanmamış və bu səbəbdən də 96 gün sonra devrilmişdir. Gənc Osmanın 1618 tarixində 14 yaşındaykən taxta keçmiş və bununla da Mahfiruz Xədicə Sultan validə sultan elan edilmişdir. Devletlu İsmetlu Mâh-Firûze Hadice Valide Sultan Ahiyât üs-Şan Hazretleri olaraq dövlət sənədlərində qeyd olunan Mahfiruz Xədicə Sultanın təsiri ilə Kösəm Sultan köhnə saraya göndərilmişdir.[3]

Ölümü və sonrası

1620 tarixində oğlunun səltənəti dönəmində vəfat etmiş və 2 il sonra da oğlu Gənc Osman devrilərək Həlimə Validə Sultan və kürəkəni Sədrəzəm Qara Davud Paşa tərəfindən faciəvi şəkildə şəhid edilmişdir. Lakin onların zülmü bununla bitmədi. Vaxtilə köhnə saraya sürgün etdiyi Kösəm Sultan Validə Sultan olan kimi bacısı Şahincan Xatun öncə sürgün həyatı yaşamış, sonra edam edilmişdir. Bundan başqa oğlu IV Muradın dönəmində mərhum sultan Mahfiruzun iki oğlu şahzadə Süleyman və şahzadə Bəyazid də edam edilmişdir.

Həmçinin bax

Mənbə

  1. ↑ Necdet Sakaoğlu, Bu Mülkün Kadın Sultanları, 4. baskı, Sayfa: 223
  2. ↑ Andre Clot: Mektuplar, 1980 - 1985
  3. ↑ Yılmaz Öztuna: Devletler ve Hanedanlar 2.Cilt, 1989
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Mahfiruz_Xədicə_Sultan&oldid=3852172"