Təmsil: Redaktələr arasındakı fərq
k replaced: <references/> → {{İstinad siyahısı}} using AWB |
k →Tarixi |
||
| Sətir 13: | Sətir 13: | ||
Rusiyada təmsilin inkişafı [[XVIII əsr]]in sonu [[XIX əsr]]in əvvəllərinə aiddir. Həmin dövrün ən məşhur təmsilçiləri A.P.Sumarokov, İ.İ.Xemnitser, A.E.İzmaylov, İ.İ.Dmitriyevdir. [[Rusiya]] ədəbiyyatında təmsil janrının kulminasiyası [[İvan Krılov|İ.A.Krılov]]un yaradıcılığı hesab olunur. Onun əsərləri dünyanın bir çox dillərinə, o cümlədən [[Azərbaycan dili]]nə də tərcümə olunmuşdur. |
Rusiyada təmsilin inkişafı [[XVIII əsr]]in sonu [[XIX əsr]]in əvvəllərinə aiddir. Həmin dövrün ən məşhur təmsilçiləri A.P.Sumarokov, İ.İ.Xemnitser, A.E.İzmaylov, İ.İ.Dmitriyevdir. [[Rusiya]] ədəbiyyatında təmsil janrının kulminasiyası [[İvan Krılov|İ.A.Krılov]]un yaradıcılığı hesab olunur. Onun əsərləri dünyanın bir çox dillərinə, o cümlədən [[Azərbaycan dili]]nə də tərcümə olunmuşdur. |
||
Azərbaycan ədəbiyyatında təmsilin ilk nümunələrinə [[Nizami Gəncəvi|N.Gəncəvi]]nin "Sirlər xəzinəsi" poemasında rast gəlirik. [[Abbasqulu ağa Bakıxanov|A.Bakıxanov]], [[Qasım bəy Zakir|Q.Zakir]], [[Seyid Əzim Şirvani|S.Ə.Şirvani]], [[Mirzə Ələkbər Sabir|M.Ə.Sabir]], [[Abbas Səhhət]], [[Abdulla Şaiq]] kimi şairlərimizin təmsilləri məşhurdur. |
Azərbaycan ədəbiyyatında təmsilin ilk nümunələrinə [[Nizami Gəncəvi|N.Gəncəvi]]nin "Sirlər xəzinəsi" poemasında rast gəlirik. [[Abbasqulu ağa Bakıxanov|A.Bakıxanov]], [[Qasım bəy Zakir|Q.Zakir]], [[Seyid Əzim Şirvani|S.Ə.Şirvani]], [[Mirzə Ələkbər Sabir|M.Ə.Sabir]], [[Abbas Səhhət]], [[Abdulla Şaiq]] kimi şairlərimizin təmsilləri məşhurdur.Hamısı pox yeyir. |
||
== Ən məşhur təmsil yazıçıları == |
== Ən məşhur təmsil yazıçıları == |
||
14:59, 27 fevral 2017 tarixindəki versiya
Təmsil — epik növün ən qədim janrlarından biridir. Təmsil həcmcə kiçik olur, lakin dərin məna ifadə edir. Təmsilin əsas xüsusiyyəti tənqidi və satirik məzmunda olmasıdır. Sənətkar insanlara xas olan nöqsanları, eyibləri ayrı-ayrı əşya, bitki və heyvanların timsalında əks etdirir. Təmsildə təbiət cismləri və heyvanlar şəxsləndirilir - insan kimi danışdırılır. Ədəbiyyatşünaslıqda buna təşxis deyilir.
Təmsil əxlaqi-tərbiyəvi və nəsihətli səciyyə daşıyır. Adətən, təmsilin sonunda müəllif öz fikrini kiçik nəsihət şəklində bildirir. Məsələn, M.Ə.Sabir "Qarğa və tülkü" təmsilinin sonunda belə bir əxlaqi-tərbiyəvi fikir bildirir:
Olmasaydı cahanda sarsaqlar,
Ac qalardı yəqin ki, yaltaqlar.
Təmsil əsasən nəzmlə yazılır. Dünya ədəbiyyatında nəsrlə yazılmış təmsillər də vardır.
Tarixi
Epik növün ibtidai formalarından biri olan təmsil hələ qədim yunan ədəbiyyatında mövcud idi. XVII-XVIII əsrlərdə yüksək inkişaf səviyyəsinə çatmışdır.Qədim Romada Fadr (I əsr), Qədim Yunanıstanda Ezop (e.ə.VI-V əsrlər) nəsrlə yazdığı təmsilləri ilə məşhur idi. Hindistanda III əsrə aid təmsillər toplusu "Pançatantra" məlumdur. Yeni dövrün ən məşhur təmsil yazanlarından biri fransız şairi Jan Lafonten (XVII əsr) olmuşdur.
Rusiyada təmsilin inkişafı XVIII əsrin sonu XIX əsrin əvvəllərinə aiddir. Həmin dövrün ən məşhur təmsilçiləri A.P.Sumarokov, İ.İ.Xemnitser, A.E.İzmaylov, İ.İ.Dmitriyevdir. Rusiya ədəbiyyatında təmsil janrının kulminasiyası İ.A.Krılovun yaradıcılığı hesab olunur. Onun əsərləri dünyanın bir çox dillərinə, o cümlədən Azərbaycan dilinə də tərcümə olunmuşdur.
Azərbaycan ədəbiyyatında təmsilin ilk nümunələrinə N.Gəncəvinin "Sirlər xəzinəsi" poemasında rast gəlirik. A.Bakıxanov, Q.Zakir, S.Ə.Şirvani, M.Ə.Sabir, Abbas Səhhət, Abdulla Şaiq kimi şairlərimizin təmsilləri məşhurdur.Hamısı pox yeyir.
Ən məşhur təmsil yazıçıları
- Ezop
- Jan de Lafonten
- İvan Krılov
- Demyan Bednıy
- Olesiya Yemelyanova
- Fadr
- Avian
- Barbiy
- Sergey Mixalkov
- Lüdviq Xolberq
- Lev Tolstoy
- M.Ə.Sabir
- A.Bakıxanov
- S.Ə.Şirvani
- A.Səhhət
- A.Şaiq
- Q.Zakir
