Süleysünlər: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Legobot (müzakirə | töhfələr)
k Bot: Migrating 37 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q108235 (translate me)
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 23: Sətir 23:
}}
}}


'''Süleysünlər''' ({{lang-la|Gliridae}} və ya {{lang-la|Myoxidae}}) — gəmiricilər dəstəsinə aid məməli heyvan fəsiləsi.
'''Süleysinlər''' ({{lang-la|Gliridae}} və ya {{lang-la|Myoxidae}}) — gəmiricilər dəstəsinə aid məməli heyvan fəsiləsidir. Əsasən Avropada yayılmışlar, lakin bəzi növlərinə Afrika və Asiyada da təsadüf olunur. Digər məməlilərdən qış yuxusunun uzunmüddətli olması ilə fərqlənirlər.


==Ümumi xüsusiyyətləri==
==Təsnifatı==
Orta və xırdaboylu gəmiricilərdir. Quyruqları bədəndən uzun olub, azca basıqdır. Yer formalarında quyruq seyrək tüklərlə örtülmüş, ağac formalarında isə yumşaq tüklüdür. Ön ətrafları dörd, arxa ətrafları beşbarmaqlıdır. Barmaqları uzun və çox hərəkətlidir. Xüsusən xarici barmaqları güclü şəkildə kənarlara əyilə bilir. Barmaqlarının ucunda kiçik, lakin sivri caynaq vardır. Azı dişlərinin kökü yaxşı inkişaf etmişdir, tacı isə alçaqdır. Bu dişlərin çeynəmə səthinin qırışıqları köndələndir. Əksər hallarda ağaclarda yaşayır. Bu fəsilənin nümayəndələrinin başqa fəsilənin nümayəndələrindən başlıca fərqi onlarda kor bağırsağın olmamasıdır. Azı dişlərinin formulu P 1/1, M 1/3-dür.


==Yayılması==
Növlərinin çoxu Avropanın və Asiyanın meşələrində, düzənliklərin meşə-çöl zonasında, həmçinin Yaponiyada və Afrikada yayılmışdır. Fəsiləyə daxil olan 9 cins 29 növdən, Qafqazda və Azərbaycanda iki cinsə aid iki növ yayılmışdır.

==Təsnifatı==
* ''Graphiurinae'' yarımfəsiləsi
* ''Graphiurinae'' yarımfəsiləsi
** [[Afrika süleysünü]] (''Graphiurus'')
** [[Afrika süleysini]] (''Graphiurus'')
*** ''[[Graphiurus christyi]] ''
*** ''[[Graphiurus christyi]] ''
*** ''Graphiurus crassicaudatus''
*** ''Graphiurus crassicaudatus''
Sətir 44: Sətir 49:
*** ''Graphiurus surdus''
*** ''Graphiurus surdus''
* ''Leithiinae'' yarımfəsiləsi
* ''Leithiinae'' yarımfəsiləsi
** [[Meşə süleysünü (cins)|Meşə süleysünü]] (''Dryomys'')
** [[Meşə süleysini (cins)|Meşə süleysini]] (''Dryomys'')
*** Anatoli süleysünü (''Dryomys laniger'')
*** Anatoli süleysini (''Dryomys laniger'')
*** Pakistan süleysünü (''Dryomys niethammeri'')
*** Pakistan süleysünü (''Dryomys niethammeri'')
*** [[Meşə süleysünü]] (''Dryomys nitedula'')
*** [[Meşə süleysini]] (''Dryomys nitedula'')
** [[Sıçuan süleysünü (cins)|Sıçuan süleysünü]] (''Chaetocauda'')
** [[Sıçuan süleysini (cins)|Sıçuan süleysini]] (''Chaetocauda'')
*** Sıçuan süleysünü (''Chaetocauda sichuanensis'')
*** Sıçuan süleysini (''Chaetocauda sichuanensis'')
** [[Bağ süleysünü (cins)|Bağ süleysünü]] (''Eliomys'')
** [[Bağ süleysini (cins)|Bağ süleysünü]] (''Eliomys'')
*** Qaraquyruq süleysün (''Eliomys melanurus'')
*** Qaraquyruq süleysin (''Eliomys melanurus'')
*** [[Bağ süleysünü]] ''Eliomys quercinus''
*** [[Bağ süleysini]] ''Eliomys quercinus''
** † ''Hypnomys''
** † ''Hypnomys''
** [[Siçanı süleysün (cins)|Siçanı süleysün]] (''Myomimus'')
** [[Siçanı süleysin (cins)|Siçanı süleysin]] (''Myomimus'')
*** ''Myomimus personatus''
*** ''Myomimus personatus''
*** ''Myomimus roachi''
*** ''Myomimus roachi''
Sətir 61: Sətir 66:
*** [[Selevini]] (''Selevinia betpakdalaensis'')
*** [[Selevini]] (''Selevinia betpakdalaensis'')
* ''Myoxinae'' yarımfəsiləsi
* ''Myoxinae'' yarımfəsiləsi
** [[Yapon süleysünü (cins)|Yapon süleysünü]] (''Glirulus'')
** [[Yapon süleysini (cins)|Yapon süleysini]] (''Glirulus'')
*** [[Yapon süleysünü]] (''Glirulus japonicus'')
*** [[Yapon süleysini]] (''Glirulus japonicus'')
** [[Qozluq süleysünü (cins)|Qozluq süleysünü]] (''Muscardinus'')
** [[Qozluq süleysini (cins)|Qozluq süleysini]] (''Muscardinus'')
*** [[Qozluq süleysünü]] (''Muscardinus avellanarius'')
*** [[Qozluq süleysini]] (''Muscardinus avellanarius'')
** [[Süleysün]] (''Glis'')
** [[Süleysin]] (''Glis'')
*** [[Adi süleysün]] (''Glis glis'')
*** [[Süleysin]] (''Glis glis'')


== Ədəbiyyat ==
{{heyvan-qaralama}}
* Azərbaycan heyvanlar aləmi. Onurğalılar. III cild. Bakı, Elm nəşriyyatı, 2004
* Baudoin, Claude (1984). Macdonald, D., ed. The Encyclopedia of Mammals. New York: Facts on File. pp. 678–680. ISBN 0-87196-871-1.
* Holden, M. E. "Family Gliridae". pp. 819–841 in Mammal Species of the World a Taxonomic and Geographic Reference. D. E. Wilson and D. M. Reeder, eds. Johns Hopkins University Press, Baltimore, 2005.


[[Kateqoriya:Gəmiricilər]]
[[Kateqoriya:Gəmiricilər]]

08:34, 11 may 2017 versiyası

Süleysünlər
Elmi təsnifat
Beynəlxalq elmi adı

Süleysinlər (lat. Gliridae və ya lat. Myoxidae) — gəmiricilər dəstəsinə aid məməli heyvan fəsiləsidir. Əsasən Avropada yayılmışlar, lakin bəzi növlərinə Afrika və Asiyada da təsadüf olunur. Digər məməlilərdən qış yuxusunun uzunmüddətli olması ilə fərqlənirlər.

Ümumi xüsusiyyətləri

Orta və xırdaboylu gəmiricilərdir. Quyruqları bədəndən uzun olub, azca basıqdır. Yer formalarında quyruq seyrək tüklərlə örtülmüş, ağac formalarında isə yumşaq tüklüdür. Ön ətrafları dörd, arxa ətrafları beşbarmaqlıdır. Barmaqları uzun və çox hərəkətlidir. Xüsusən xarici barmaqları güclü şəkildə kənarlara əyilə bilir. Barmaqlarının ucunda kiçik, lakin sivri caynaq vardır. Azı dişlərinin kökü yaxşı inkişaf etmişdir, tacı isə alçaqdır. Bu dişlərin çeynəmə səthinin qırışıqları köndələndir. Əksər hallarda ağaclarda yaşayır. Bu fəsilənin nümayəndələrinin başqa fəsilənin nümayəndələrindən başlıca fərqi onlarda kor bağırsağın olmamasıdır. Azı dişlərinin formulu P 1/1, M 1/3-dür.

Yayılması

Növlərinin çoxu Avropanın və Asiyanın meşələrində, düzənliklərin meşə-çöl zonasında, həmçinin Yaponiyada və Afrikada yayılmışdır. Fəsiləyə daxil olan 9 cins 29 növdən, Qafqazda və Azərbaycanda iki cinsə aid iki növ yayılmışdır.

Təsnifatı

Ədəbiyyat

  • Azərbaycan heyvanlar aləmi. Onurğalılar. III cild. Bakı, Elm nəşriyyatı, 2004
  • Baudoin, Claude (1984). Macdonald, D., ed. The Encyclopedia of Mammals. New York: Facts on File. pp. 678–680. ISBN 0-87196-871-1.
  • Holden, M. E. "Family Gliridae". pp. 819–841 in Mammal Species of the World a Taxonomic and Geographic Reference. D. E. Wilson and D. M. Reeder, eds. Johns Hopkins University Press, Baltimore, 2005.
  1. Wilson D. E., Reeder D. M. Class Mammalia Linnaeus, 1758. // Animal Biodiversity: An Outline of Higher-level Classification and Survey of Taxonomic Richness / red. Z. Zhang 2011. C. 3148, burax. 1. S. 56–60. ISBN 978-1-86977-849-1, 978-1-86977-850-7
  2. Mammal Species of the World (ing.): A Taxonomic and Geographic Reference. / D. E. Wilson, D. M. Reeder 3 Baltimore: JHU Press, 2005. 35, 2142 p. ISBN 978-0-8018-8221-0