Cənubi Georgiya

Cənubi Georgiya
ing. South Georgia,
Ümumi məlumatlar
Sahəsi	3528 km²
Uzunluğu	160 km
Eni	30 km
Hündür nöqtəsi	2934 m
Əhalisi	23 nəfər (2001-ci il)
Yerləşməsi
54°19′00″ c. e. 36°41′00″ q. u.
Ölkə	Cənubi Georgiya və Cənubi Sandviç adaları
Akvatoriya	Atlantik okean
[[Fayl:|280px|Cənubi Georgiya xəritədə]] Cənubi Georgiya
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Cənubi Georgiya (ing. South Georgia, isp. Isla Georgias del Sur) — Eyni adlı arxipelaqın ən iri adasıdır. Sahəsi 3528 km² təşkil edir (arxipelaqın sahəsi 4100 km²). Atlantik okeanın cənubunda, subantarktik qurşaqda yerləşir. Britaniya dəniz ərazilərinə daxil olan Cənubi Georgiya və Cənubi Sandviç adaları ərazisinə daxildir

Cənubi Georgiya və Cənubi Sandviç adaları inzibati cəhətdən müstəqil region olsa da Folklend adaları general qubernatorları tərəfibdən idarə olunur. Belə ki, Folklend adalarının general qubernatoru həmdə Cənubi Georgiya və Cənubi Sandviç adalarının komissarı vəzifəsini daşıyır.

Ümumi məlumat

Cənubi Georgiya qayalıqlardan ibarət olan adadır. Vulkan məşəllidir. Tundra ilə örtülü olur. Yüksəklik əraziləri buzlaqlarla örtülüdür. Ən hündür nöqtəsi Peycet dağıdır (2934 m). Sahillərində suitilər və pinqivinlərin düşərgələri vardır. İqlimi subantarktikdir. Orta aylıq temperatur −1,5°S (iyul-avqust) və + 5,3°S (fevral) arasında dəyişir. İllik yağıntının miqdarı 1400–1500 mm arasında dəyişir. Hər zaman güçlü küləklər müşahidə edilir. Geoloji baxımından Cənubi Sandviç adaları, Cənubi Şetland adaları, Cənubi Orkney adaları və qayalıqların geniş yayıldığı Cənubi Antil silsiləsi eynidir.

Cənubi Georgiya arxipelaqı və qayalıqlar:

№	Ada/Qayalıq (az.)	Ada/Qayalıq (en.)	Sahəsi, km²	Hündür nöqtəsi, m	Koordinatlar
Adalar
1	Annenkov adası	Annenkov Island	14,93	650	54°29′ c. e. 37°05′ q. u.
2	Berd adası	Bird Island	3,9	Roçer piki (365)	54°00′ c. e. 38°03′ q. u.
3	Velkom adaları	Welcome Islands		88	53°58′ c. e. 37°29′ q. u.
4	Qrass adası	Grass Island	0,26	5	54°09′ c. e. 36°40′ q. u.
5	Kuper adası	Cooper Island	3,0	416	54°48′ c. e. 35°47′ q. u.
6	Pikersqill adaları	Pickersgill Islands			54°37′ c. e. 36°45′ q. u.
7	Triniti adası	Trinity Island			54°00′ c. e. 38°10′ q. u.
8	Uillis adaları	Willis Islands			54°00′ c. e. 38°11′ q. u.
9	Cənubi Georgiya	South Georgia	3528	Peycet dağı (2934)	54°15′ c. e. 36°45′ q. u.
Qayalıqlar
10	Blək qayalıqları	Black Rocks			54°08′ c. e. 36°38′ q. u.
11	Blək qayası	Black Rock			53°39′ c. e. 41°48′ q. u.
12	Klerk qayalıqları	Clerke Rocks			55°01′ c. e. 34°41′ q. u.
13	Şaq qayalıqları	Shag Rocks	0,2	75	53°38′ c. e. 41°48′ q. u.

XX əsrin əvvələrində adaya Şimal maralı gətirilmişdir. Onların sayı kütləvi şəkildə artmışdır. Ancaq maralçılıq ekosistemə ağır zərbə vurmuşdur. 2012-ci ildə Böyük Britaniya ekoloqları norveçlilərə müraciyyət etmişlər. Bunun nəticəsində 3 min maralın ovlanması qərara alınmışdır.

Tarix

Ada ilk dəfə ingilis taçiri Antoni de la Roşe tərəfindən 1675-ci ildə kəşf edilmişdir. Adaları ilk dəfə 1775-ci ildə Ceyms Kuk tərəfindən araşdırma aparılır. Adanın cənub-qərbi Faddey Bellinshauzen və Mixail Lazaryev tərəfindən araşdılırır (Annenkov adası, Poryadin burnu və b.).

XVIII və XIX əsrlərdə adada Britaniya və amerikalı suiti və balina ovcularının yaşayış məntəqələri olmuşdur.

Folklend adaları və Cənubi Sandviç adalarıda daxil olmaqla Cənubi Georgiya adasına iddia edir. 1905—1950 illərdə adada meteoloji stansiya fəaliyyət göstərirdi. Ada 1982-ci ildə Folklend müharibəsi zamanı bir necə günlüyünə Argentina tərəfindən ələ keçirilmişdir.

Əhalisi

Hal-hazırda Qryotvikendə daimi olaraq cəmi 23 nəfər, üstəlik qütb stansiyasında da daimi olmasada insanlar yaşayır. Yay ayları onların sayı 50 nəfəri keçir. 1982—2001 illərdə adada hərbi qarnizon fəaliyyət göstərmişdir.

Mədəniyyət və iqtisadiyyat

Keçmiş balina ovçu mərkəzi hazırda turistik mərkəz rolunu oynayır. Qryotvikendə muzey fəaliyyət göstərir. Ernest Şelktonun qəbri burada yerləşir.

Qalereya

• 
• 
• 
• 
  Ernest Şelktonun qəbri
• 
• 

Mənbə

• Cənubi Georgiyanın rəsmi saytı
• South Georgia Heritage Trust
• Cənubi Georgiya adası.