Günəş tutulması: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 4: Sətir 4:


Yer səthində Ay kölgəsinin eni maksimum 270&nbsp;km-dir. Yarımkölgəninki isə 6700 km olur. Tam tutulmada Günəşin xromosfer və tac hissəsinin müşahidəsi üçün əlverişli şərait yaranır. Tam Günəş tutulması maksimum 7<sup>m</sup>.5, qismən tutulma 3<sup>h</sup>.5, halqavari tutulma isə təxminən 12<sup>m</sup> davam edə bilər. Ək-sər hallarda tam Günəş tutulmaları cəmi 2-3<sup>m</sup> davam edir.[[Venera]] və [[Merkuri]] də Günəş diski qarşısından keçərkən tutulma törədir.
Yer səthində Ay kölgəsinin eni maksimum 270&nbsp;km-dir. Yarımkölgəninki isə 6700 km olur. Tam tutulmada Günəşin xromosfer və tac hissəsinin müşahidəsi üçün əlverişli şərait yaranır. Tam Günəş tutulması maksimum 7<sup>m</sup>.5, qismən tutulma 3<sup>h</sup>.5, halqavari tutulma isə təxminən 12<sup>m</sup> davam edə bilər. Ək-sər hallarda tam Günəş tutulmaları cəmi 2-3<sup>m</sup> davam edir.[[Venera]] və [[Merkuri]] də Günəş diski qarşısından keçərkən tutulma törədir.

== 2017-ci il üçün Günəş və Ay tutulması ==
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası N. Tusi adına Şamaxı Astrofizika Rəsədxanasının verdiyi məlumata görə 2017-ci ildə 2 dəfə Günəş və Ay tutulması baş verəcək. İlk Günəş tutulması fevralın 26-da , 2-cisi isə avqustun 21-də olacaq. Fevralın 26-da Günəş tutulması saat 16:12-də başlayacaq. Saat 18:54-də maksimumda olacaq, saat 21:35-də bitəcək. İkinci Günəş tutulması isə avqustun 21-də isə saat 19:47-də başlayacaq, saat 22:26-da maksimum səviyyədə olacaq və saat 01:04-də başa çatacaq.Təəssüflər olsun ki, bizim vətənimizdən müşahidə edilə bilinməyəcək.


[[Kateqoriya:Astronomiya]]
[[Kateqoriya:Astronomiya]]

06:54, 13 iyun 2017 versiyası

1999 il tam tutulması
2012 il həlqəvi tutulması

Günəş tutulması -GünəşАу tutulmaları ən maraq-lı təbiət hadisələrindəndir. Bıı hadisələr qədim zamanlardan indiyə qədər bütün dövrlərdə insanları həmişə düşündür-müşdür. Hələ 3000 il bundan əvvəl Çin astronomları Günəş və Ау tutulmaları[1]-nın baş vermə vaxtını əvvəlcədən təyin edə bilirdilər. Müasir astronomiya isə Günəş və Ау tutulmalarının Yer səthi-nin hansı hissəsində və nə vaxt baş verə-cəyini çox böyük dəqiqliklə təyin etmə-yə imkan verir.Ауın Günəş diskinin qarşısını kəsməsinə və ya örtməsinə Günəş tutulması deyilir. Günəş tutulması qismən, tam və halqavari ola bilər. Günəş tutulması Ay Yerlə Günəş arasında olanda, yəni təzə Ay fazasında baş verir. Təzə Ay fazasında Ay Günəş şüalarının qarşısını kəsir və Yerə tərəf konus şəkilli kölgə buraxır. Yer səthinin tam kölgə bölgəsində olan müşa-hidəçi üçün tam Günəş tutulması, yarımkölgədəki müşahidəçi üçün isə qismən Günəş tutulması baş verir.Ayın orbit müstəvisi ekliptika müstəvisi ilə 05o09'-lik bu­caq əmələ gətirdiyindən hər təzə Ay fazası Günəş tutulması ilə nəticələnmir. Günəş tutulmasının baş verməsi üçün təzə Ay zası Ay orbitinin düyünlərinə və ya ona yaxın yerlərə təsa-düf etməlidir. Yəni Günəş tutulmasının gerçəkləşməsi üçün təzə ay fazasında Ay ekliptika müstəvisində və ya ondan kiçik bucaq məsafəsində olmalıdır. Ayın Günəşə və Yerə görə vəziyyətindən asılı olaraq bəzən Ayın bucaq diametri Günəşinkindən kiçik olur. Bu halda Ayın buraxdığı kölgə konusunun təpəsi Yer səthinə çatmır. Onda Ay diski Günəş diskini tamam örtə bilmir, onun kənar-larında işıqlanmış halqa görünür. Belə tutulma halqavari Günəş tutulması adlanır.

Yer səthində Ay kölgəsinin eni maksimum 270 km-dir. Yarımkölgəninki isə 6700 km olur. Tam tutulmada Günəşin xromosfer və tac hissəsinin müşahidəsi üçün əlverişli şərait yaranır. Tam Günəş tutulması maksimum 7m.5, qismən tutulma 3h.5, halqavari tutulma isə təxminən 12m davam edə bilər. Ək-sər hallarda tam Günəş tutulmaları cəmi 2-3m davam edir.VeneraMerkuri də Günəş diski qarşısından keçərkən tutulma törədir.

2017-ci il üçün Günəş və Ay tutulması

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası N. Tusi adına Şamaxı Astrofizika Rəsədxanasının verdiyi məlumata görə 2017-ci ildə 2 dəfə Günəş və Ay tutulması baş verəcək. İlk Günəş tutulması fevralın 26-da , 2-cisi isə avqustun 21-də olacaq. Fevralın 26-da Günəş tutulması saat 16:12-də başlayacaq. Saat 18:54-də maksimumda olacaq, saat 21:35-də bitəcək. İkinci Günəş tutulması isə avqustun 21-də isə saat 19:47-də başlayacaq, saat 22:26-da maksimum səviyyədə olacaq və saat 01:04-də başa çatacaq.Təəssüflər olsun ki, bizim vətənimizdən müşahidə edilə bilinməyəcək.

  1. C. М. Quluzadə  "Klassik astronomiya"