Analsim: Redaktələr arasındakı fərq
Redaktənin izahı yoxdur |
kRedaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 61: | Sətir 61: | ||
| var6 = |
| var6 = |
||
| var6mətn = |
| var6mətn = |
||
}}'''Analsim''' (yun. άναλkις – zəif, zəif elektrikləşmə xüsusiyyətinə görə) – Na [AlSi<sub>2</sub>O<sub>6</sub>]· H<sub>2</sub>O - ''Kubik sinqoniya.'' Rast gəlmə tezliyi şkalası: nadir |
|||
}} |
|||
== Xassələri == |
|||
'''Analsim''' (yun. άναλkις – zəif, zəif elektrikləşmə xüsusiyyətinə görə) – süxurəmələgətirən [[Mineral|mineral]]. Kimyəvi tərkibi Na(AlSi2O6) ⋅ H2O. Adı R.J.Qayui tərəfindən verilmişdir. Kubik sinqoniyada kristallaşır. Dənəvər və massiv aqreqatlar yaradır. [[Rəng|Rəngi]], əsasən, [[Ağ|ağdır]]. [[Şüşə]] parıltısına malikdir. [[Sərtlik|Sərtliyi]] –5–5,5, [[Sıxlıq|sıxlığı]] – 2240–2390 kq/m3. Teşenitlərdə, esseksitlərdə, siyenitlərdə, doleritlərdə rast gəlinir. Hidrotermin son mineralı kimi [[Bazalt|bazalt]] qovucuqlarında, törəmə mineral kimi sadolitlərdə neferinlərdə, leysitlərdə, plagioklazlarda və autigen mineral kimi [[Göl|göl]] çöküntülərində, [[Gil|gil]] şistlərində, qumdaşılarda rast gəlinir. <ref>{{AME|1|475}}</ref> |
|||
Rəng – rəngsiz, yaxud bozumtul, sarımtıl, yaşılımtıl çalarlı ağ, bəzən Fe oksidləri qarışığından asılı olaraq ətrəngi-qırmızı olur; Mineralın cizgisinin rəngi– ağ; Parıltı – şüşə; Şəffaflıq – şəffafdan qeyri-şəffafadək; Sıxlıq – 2,24-2,31; Sərtlik – 5,5; Kövrəkdir; Ayrılma – bəzən {100} üzrə olduqca qeyri-mükəmməl; Sınıqlar – qeyri-hamar, qabıqvari; Başqa xassələr – sürtüldikdə və qızdırıldıqda zəif elektrikləşmə; molekulyar ələk xassəsi; Morfologiya – kristallar: tetraqon-trioktaedrik, bəzən heksaedrlə kombinasiyada; İkiləşmə: {001}və {110} üzrə polisintetik; Mineral aqreqatları: dənəvər, radial-şüalı, sıx kütlələr, jeodalar, druzalar, kristallik qabıqlar. |
|||
== Mənşəyi və yayılması == |
|||
Maqmatik analsim teşenitlər, esseksitlər, siyenitlər və doleritlər üçün səciyyəvidir. Mineralın hidrotermal əmələgəlmələri adətən qələvi effuziv və intruziv əmələgəlmələrdə qeyd edilir. Mineralın qələvi süxur peqmatitlərindəki yığınlarında o, əsasən nefelini əvəzləyir. Autigen - diagenetik analsim bəzi çökmə əmələgəlmələrdə–qumdaşlarında, argillitlərdə, gilli süxurlarda, göl çöküntülərində, torpaqda, kömür yataqlarında geniş yayılmışdır. Birlikdə rast gəldiyi minerallar: [[Kalsit (mineral)|kalsit]], [[Prenit (mineral)|prenit]], [[Xloritlər|xlorit]], [[Illit|illit]], həmçinin [[Natrolit (mineral)|natrolit]], [[şabazit]], [[Tomsonit (mineral)|tomsonit]] və başqa [[Seolit|seolitlər]]. Mineralın tapıldığı yerlər: Siklop adaları ([[İtaliya]]); Sankt-Andreasberq ([[Almaniya]]); Rodop dağları ([[Bolqarıstan]]); İlmen dağları ([[Rusiya]]); Kutaisi rayonu ([[Gürcüstan]]); Berqen-Hill ([[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]); [[Oaxu adası]]; [[Havay adaları]] və b. Azərbaycanda [[Dağlıq Talış|Dağlıq Talışda]], [[Dağlıq Qarabağ|Dağlıq Qarabağda]], [[Qubadlı rayonu|Qubadlı]], [[Göygöl rayonu|Göy-Göl]], [[Goranboy rayonu|Göranboy]], [[Laçın rayonu|Laçın]] rayonlarında, [[Naxçıvan Muxtar Respublikası|Naxçıvan MR]]-nın, [[Kiçik Qafqaz|Kiçik Qafqazın]] Qazax və Ağcakənd çökəkliklərinin bir çox məntəqələrində tapılmışdır. |
|||
== Həmçinin bax == |
== Həmçinin bax == |
||
* [[ |
* [[Kalsit (mineral)|Kalsit]] |
||
* [[ |
* [[Prenit (mineral)|Prenit]] |
||
* [[Xloritlər]] |
|||
* [[Natrolit (mineral)|Natrolit]] |
|||
* [[Tomsonit (mineral)|Tomsonit]] |
|||
* [[Seolit]] |
|||
{{Commons|Analcime}} |
{{Commons|Analcime}} |
||
Sətir 75: | Sətir 83: | ||
* [http://helios.princeton.edu/zeomics/cgi-bin/view_structure.pl?src=iza&id=ANA Analsimin struktur tipi] |
* [http://helios.princeton.edu/zeomics/cgi-bin/view_structure.pl?src=iza&id=ANA Analsimin struktur tipi] |
||
* [http://www.minerals.net/mineral/analcime.aspx The Mineral Analcime] |
|||
== İstinadlar == |
|||
[[Kateqoriya:Minerallar]] |
[[Kateqoriya:Minerallar]] |
11:16, 4 iyul 2017 versiyası
Analsim | |
---|---|
Ümumi məlumatlar | |
Kateqoriya | Mineral |
Formul (təkrarlanan vahid) |
Na(AlSi2O6) ⋅ H2O |
Strunz təsnifatı | VIII/J.27[1] |
Xüsusiyyətləri | |
Rəng | Rəngsiz, yaşılımtıl, boz, çəhrayı, ağ, sarımtıl-ağ |
Kristalloqrafik sinqoniya | rombik[d][2] |
Parlaqlıq | Şüşə parıltısı |
Zolaq rəngi | ağ |
Şəffaflıq | Şəffaf, yarımşəffaf |
Sıxlıq | 2240–2390 kq/m3 |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Analsim (yun. άναλkις – zəif, zəif elektrikləşmə xüsusiyyətinə görə) – Na [AlSi2O6]· H2O - Kubik sinqoniya. Rast gəlmə tezliyi şkalası: nadir
Xassələri
Rəng – rəngsiz, yaxud bozumtul, sarımtıl, yaşılımtıl çalarlı ağ, bəzən Fe oksidləri qarışığından asılı olaraq ətrəngi-qırmızı olur; Mineralın cizgisinin rəngi– ağ; Parıltı – şüşə; Şəffaflıq – şəffafdan qeyri-şəffafadək; Sıxlıq – 2,24-2,31; Sərtlik – 5,5; Kövrəkdir; Ayrılma – bəzən {100} üzrə olduqca qeyri-mükəmməl; Sınıqlar – qeyri-hamar, qabıqvari; Başqa xassələr – sürtüldikdə və qızdırıldıqda zəif elektrikləşmə; molekulyar ələk xassəsi; Morfologiya – kristallar: tetraqon-trioktaedrik, bəzən heksaedrlə kombinasiyada; İkiləşmə: {001}və {110} üzrə polisintetik; Mineral aqreqatları: dənəvər, radial-şüalı, sıx kütlələr, jeodalar, druzalar, kristallik qabıqlar.
Mənşəyi və yayılması
Maqmatik analsim teşenitlər, esseksitlər, siyenitlər və doleritlər üçün səciyyəvidir. Mineralın hidrotermal əmələgəlmələri adətən qələvi effuziv və intruziv əmələgəlmələrdə qeyd edilir. Mineralın qələvi süxur peqmatitlərindəki yığınlarında o, əsasən nefelini əvəzləyir. Autigen - diagenetik analsim bəzi çökmə əmələgəlmələrdə–qumdaşlarında, argillitlərdə, gilli süxurlarda, göl çöküntülərində, torpaqda, kömür yataqlarında geniş yayılmışdır. Birlikdə rast gəldiyi minerallar: kalsit, prenit, xlorit, illit, həmçinin natrolit, şabazit, tomsonit və başqa seolitlər. Mineralın tapıldığı yerlər: Siklop adaları (İtaliya); Sankt-Andreasberq (Almaniya); Rodop dağları (Bolqarıstan); İlmen dağları (Rusiya); Kutaisi rayonu (Gürcüstan); Berqen-Hill (ABŞ); Oaxu adası; Havay adaları və b. Azərbaycanda Dağlıq Talışda, Dağlıq Qarabağda, Qubadlı, Göy-Göl, Göranboy, Laçın rayonlarında, Naxçıvan MR-nın, Kiçik Qafqazın Qazax və Ağcakənd çökəkliklərinin bir çox məntəqələrində tapılmışdır.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- ↑ Ralph J., Nikischer T., Mineralogy H. I. o. Analcime // Mindat.org (ing.): The Mineral and Locality Database. [Keswick, VA], Coulsdon, Surrey: 2000.
- ↑ mineralienatlas.de (ing.).