Zəif dazıotu: Redaktələr arasındakı fərq
kRedaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
| Sətir 1: | Sətir 1: | ||
Hypericum perforatum L. (H. komarovii |
''Hypericum perforatum'' L. (H. komarovii Gorschk., H. nachitschevanicum Grossh.) |
||
Gorschk., H. nachitschevanicum Grossh.) |
|||
Hündürlüyü 15-75 sm, gövdəsi tək və ya bir kökdən bir neçə gövdə çıxır, düz qalxan, adətən iki tərəflidir, orta hissədən yuxarısı budaqlanmış, sarımtıl və ya qəhvəyitəhər-yaşıl olan çoxillik |
Hündürlüyü 15-75 sm, gövdəsi tək və ya bir kökdən bir neçə gövdə çıxır, düz qalxan, adətən iki tərəflidir, orta hissədən yuxarısı budaqlanmış, sarımtıl və ya qəhvəyitəhər-yaşıl olan çoxillik çılpaq ot bitkisidir. <ref name=":0" /> |
||
çılpaq ot bitkisidir <ref name=":0" />. |
|||
== |
== Botaniki təsviri == |
||
Hündürlüyü 15-75 sm olan, sarımtıl- və ya qəhvəyiyaşıl rəngli çoxillik ot bitkisidir. Gövdəsi sadə yaxud budaqlı, kəsikdə dördküncdür. Yarpaqları enli ovalvaridir, şəffaf nöqtələrlə örtülmüşdür. Sarı rəngli çiçəkləri boş qalxanvari çiçəkqrupunda birləşir, meyvəsi qutucuqdur. May-avqust aylarında çiçəkləyir, iyul-sentyabr aylarında meyvə verir. |
|||
=== Yarpaq === |
|||
Yarpaqları enli-oval və ellipsvari formadan uzunsov-yumurtaşəkilli, uzunsov və |
Yarpaqları enli-oval və ellipsvari formadan uzunsov-yumurtaşəkilli, uzunsov və |
||
uzunsov-xətvari formaya qədər şəklini dəyişir, adətən kütdür, uzunluğu 5-25 mm, eni 3-12 |
uzunsov-xətvari formaya qədər şəklini dəyişir, adətən kütdür, uzunluğu 5-25 mm, eni 3-12 |
||
mm-dir, qaidə hissəsində demək olar ki, ürəkşəkillidir, yastıdır və çox vaxt kənarları qismən aşağı qatlanmışdır, parlaq, işığı keçirən və seyrək, qara nöqtə şəklində olan vəziciklərlə örtülüdür.<ref name=":0">Eldar Şükürov.İsmayıllı rayonu meşə bitkilərinin bələdçi kitabı,Bakı 2016</ref> |
mm-dir, qaidə hissəsində demək olar ki, ürəkşəkillidir, yastıdır və çox vaxt kənarları qismən aşağı qatlanmışdır, parlaq, işığı keçirən və seyrək, qara nöqtə şəklində olan vəziciklərlə örtülüdür.<ref name=":0">Eldar Şükürov.İsmayıllı rayonu meşə bitkilərinin bələdçi kitabı,Bakı 2016</ref> |
||
== Çiçək == |
=== Çiçək === |
||
Çiçəkləri gövdənin təpə hissəsində və yan budaqlarda yerləşib və çoxsaylıdır, süpürgəvari, demək olar ki, qalxanşəkilli çiçək qrupunda toplanmışdır <ref name=":0" /> |
Çiçəkləri gövdənin təpə hissəsində və yan budaqlarda yerləşib və çoxsaylıdır, süpürgəvari, demək olar ki, qalxanşəkilli çiçək qrupunda toplanmışdır. <ref name=":0" /> |
||
== Meyvə == |
=== Meyvə === |
||
Qutucuğu uzunsov-yumurtaşəkillidir, uzunluğu 6-7 mm, eni 4-5 mm-dir, qəhvəyi rəngdədir, uzunsov və dəyirmi vəzili qovuqcuqları vardır. Toxumları silindrşəkillidir, qəhvəyi rəngdədir, uzununa xırda deşiklidir <ref name=":0" /> |
Qutucuğu uzunsov-yumurtaşəkillidir, uzunluğu 6-7 mm, eni 4-5 mm-dir, qəhvəyi rəngdədir, uzunsov və dəyirmi vəzili qovuqcuqları vardır. Toxumları silindrşəkillidir, qəhvəyi rəngdədir, uzununa xırda deşiklidir. <ref name=":0" /> |
||
Çiçəkləməsi - May-Avqust <ref name=":0" /> |
|||
May-Avqust <ref name=":0" />. |
|||
Meyvə verməsi - İyul-Sentyabr <ref name=":0" /> |
|||
İyul-Sentyabr <ref name=":0" />. |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
== Mənşəyi və yayılması == |
== Mənşəyi və yayılması == |
||
Zəif dazıotu boreal coğrafi tipinin palearktik sinfinin qərbi-palearktik qrupuna aiddir. Orta Avropa, Balkan və Kiçik Asiya ölkələri, İran, Əfqanıstan, Hindistan, Himalay, Yaponiya, Çin, Monqolustan və Şimali Amerikada, Rusiya, Orta Asiya və Qafqazda yayılmışdır. Zəif dazıotu Azərbaycanın bütün rayonlarında arandan subalp qurşağına kimi (dəniz səviyyəsindən 2600 m qədər) bitir <ref name=":1">Mehdiyeva N.P. «Azərbaycanın dərman florasının biomüxtəlifliyi», Bakı,2011</ref> |
Zəif dazıotu boreal coğrafi tipinin palearktik sinfinin qərbi-palearktik qrupuna aiddir. Orta Avropa, Balkan və Kiçik Asiya ölkələri, İran, Əfqanıstan, Hindistan, Himalay, Yaponiya, Çin, Monqolustan və Şimali Amerikada, Rusiya, Orta Asiya və Qafqazda yayılmışdır. Zəif dazıotu Azərbaycanın bütün rayonlarında arandan subalp qurşağına kimi (dəniz səviyyəsindən 2600 m qədər) bitir. <ref name=":1">Mehdiyeva N.P. «Azərbaycanın dərman florasının biomüxtəlifliyi», Bakı,2011</ref> |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
== Ekoloji qrup və bitdiyi yerlər == |
== Ekoloji qrup və bitdiyi yerlər == |
||
Kseromezofitdir, meşə-kol və alaq bitkilik tiplərində rast gəlir. Əsasən meşə, meşə kənarı, çay vadiləri, kolluq, otlu yamaclar və bağlarda kiçik qruplar (3-7 fərd) və ya o qədər də böyük olmayan ləkələr əmələ gətirir <ref name=":1" /> |
Kseromezofitdir, meşə-kol və alaq bitkilik tiplərində rast gəlir. Əsasən meşə, meşə kənarı, çay vadiləri, kolluq, otlu yamaclar və bağlarda kiçik qruplar (3-7 fərd) və ya o qədər də böyük olmayan ləkələr əmələ gətirir. <ref name=":1" /> |
||
== Yaşayış mühiti == |
== Yaşayış mühiti == |
||
Kolluqlarda, meşənin kənarında, otlu yamaclarda, alaqlı yerlərdə, çay vadilərində rast gəlinir <ref name=":0" /> |
Kolluqlarda, meşənin kənarında, otlu yamaclarda, alaqlı yerlərdə, çay vadilərində rast gəlinir. <ref name=":0" /> |
||
== Kimyəvi tərkibi == |
== Kimyəvi tərkibi == |
||
Saponin, C və PP vitaminləri, karotin, flavonoid, alkaloid, qlikozid, efir və piyli yağlar, aşı maddələri, və qətranla zəngindir <ref name=":1" /> |
Saponin, C və PP vitaminləri, karotin, flavonoid, alkaloid, qlikozid, efir və piyli yağlar, aşı maddələri, və qətranla zəngindir. <ref name=":1" /> |
||
== Təsiri və tətbiqi == |
== Təsiri və tətbiqi == |
||
Farmakopeyaya daxil olan ofisinal dərman bitkisidir. Elmi, eksperimental və xalq təbabətində, farmakologiyada, homeopatiyada, eləcə də baytarlıqda geniş tətbiq edilir. Əsasən qaraciyər, mədə-bağırsaq, dəri, şəkərli diabet, hipertoniya, sidik kisəsi, ağciyər vərəmi, öd kisəsi və böyrək daşları, qadın xəstəlikləri, habelə yanıqlar, stomatit, nevralgiya və ilanvurma zamanı istifadə olunur. Antivirus, antibakterial, antihelmint, protistosid, qansaxlayıcı, ağrıkəsici, işlədici, yumşaldıcı, dezinfeksiyaedici və iltihab proseslərinə qarşı təsirə malikdir <ref name=":1" /> |
Farmakopeyaya daxil olan ofisinal dərman bitkisidir. Elmi, eksperimental və xalq təbabətində, farmakologiyada, homeopatiyada, eləcə də baytarlıqda geniş tətbiq edilir. Əsasən qaraciyər, mədə-bağırsaq, dəri, şəkərli diabet, hipertoniya, sidik kisəsi, ağciyər vərəmi, öd kisəsi və böyrək daşları, qadın xəstəlikləri, habelə yanıqlar, stomatit, nevralgiya və ilanvurma zamanı istifadə olunur. Antivirus, antibakterial, antihelmint, protistosid, qansaxlayıcı, ağrıkəsici, işlədici, yumşaldıcı, dezinfeksiyaedici və iltihab proseslərinə qarşı təsirə malikdir. <ref name=":1" /> |
||
== Əks təsirləri == |
== Əks təsirləri == |
||
Qaraciyər nahiyəsində narahatlıq, ağızda acılıq hissi, qəbizlik və iştahın pozulmasını doğura bilər. Hipertoniya xəstəliyində yalnız bitki qarışıqlarında istifadə edilir <ref name=":1" /> |
Qaraciyər nahiyəsində narahatlıq, ağızda acılıq hissi, qəbizlik və iştahın pozulmasını doğura bilər. Hipertoniya xəstəliyində yalnız bitki qarışıqlarında istifadə edilir. <ref name=":1" /> |
||
== İstifadə olunan hissələri == |
== İstifadə olunan hissələri == |
||
Müalıcə məqsədi ilə bitkinin yerüstü hissəsi, yarpaqları, çiçəkləri və toxumları istifadə edilir <ref name=":1" /> |
Müalıcə məqsədi ilə bitkinin yerüstü hissəsi, yarpaqları, çiçəkləri və toxumları istifadə edilir. <ref name=":1" /> |
||
== İstifadə formaları == |
== İstifadə formaları == |
||
Cövhər, dəmləmə, tinktura və şirələr <ref name=":1" /> |
Cövhər, dəmləmə, tinktura və şirələr. <ref name=":1" /> |
||
== Digər faydalı xüsusiyyətləri və istifadəsi == |
== Digər faydalı xüsusiyyətləri və istifadəsi == |
||
Zəif dazıotunun yerüstü hissəsi “dazıotu” araqlarının tərkibinə daxildir. Yaxşı boyaq, aşı maddəli, bal və çiçək tozu verən bitkidir <ref name=":1" /> |
Zəif dazıotunun yerüstü hissəsi “dazıotu” araqlarının tərkibinə daxildir. Yaxşı boyaq, aşı maddəli, bal və çiçək tozu verən bitkidir. <ref name=":1" /> |
||
== Təsərrüfat əhəmiyyəti == |
== Təsərrüfat əhəmiyyəti == |
||
Dərman, boyaq əhəmiyyətli və aşı maddəli bitkidir. Bitkidən hazırlanmış preparat tənəffüs yolları xəstəliklərində, həmçinin qarın işləməsində müalicə məqsədilə istifadə olunur. |
Dərman, boyaq əhəmiyyətli və aşı maddəli bitkidir. Bitkidən hazırlanmış preparat tənəffüs yolları xəstəliklərində, həmçinin qarın işləməsində müalicə məqsədilə istifadə olunur. |
||
== Mənbə == |
|||
06:51, 27 iyul 2017 tarixindəki versiya
Hypericum perforatum L. (H. komarovii Gorschk., H. nachitschevanicum Grossh.)
Hündürlüyü 15-75 sm, gövdəsi tək və ya bir kökdən bir neçə gövdə çıxır, düz qalxan, adətən iki tərəflidir, orta hissədən yuxarısı budaqlanmış, sarımtıl və ya qəhvəyitəhər-yaşıl olan çoxillik çılpaq ot bitkisidir. [1]
Botaniki təsviri
Hündürlüyü 15-75 sm olan, sarımtıl- və ya qəhvəyiyaşıl rəngli çoxillik ot bitkisidir. Gövdəsi sadə yaxud budaqlı, kəsikdə dördküncdür. Yarpaqları enli ovalvaridir, şəffaf nöqtələrlə örtülmüşdür. Sarı rəngli çiçəkləri boş qalxanvari çiçəkqrupunda birləşir, meyvəsi qutucuqdur. May-avqust aylarında çiçəkləyir, iyul-sentyabr aylarında meyvə verir.
Yarpaq
Yarpaqları enli-oval və ellipsvari formadan uzunsov-yumurtaşəkilli, uzunsov və uzunsov-xətvari formaya qədər şəklini dəyişir, adətən kütdür, uzunluğu 5-25 mm, eni 3-12 mm-dir, qaidə hissəsində demək olar ki, ürəkşəkillidir, yastıdır və çox vaxt kənarları qismən aşağı qatlanmışdır, parlaq, işığı keçirən və seyrək, qara nöqtə şəklində olan vəziciklərlə örtülüdür.[1]
Çiçək
Çiçəkləri gövdənin təpə hissəsində və yan budaqlarda yerləşib və çoxsaylıdır, süpürgəvari, demək olar ki, qalxanşəkilli çiçək qrupunda toplanmışdır. [1]
Meyvə
Qutucuğu uzunsov-yumurtaşəkillidir, uzunluğu 6-7 mm, eni 4-5 mm-dir, qəhvəyi rəngdədir, uzunsov və dəyirmi vəzili qovuqcuqları vardır. Toxumları silindrşəkillidir, qəhvəyi rəngdədir, uzununa xırda deşiklidir. [1]
Çiçəkləməsi - May-Avqust [1]
Meyvə verməsi - İyul-Sentyabr [1]
Mənşəyi və yayılması
Zəif dazıotu boreal coğrafi tipinin palearktik sinfinin qərbi-palearktik qrupuna aiddir. Orta Avropa, Balkan və Kiçik Asiya ölkələri, İran, Əfqanıstan, Hindistan, Himalay, Yaponiya, Çin, Monqolustan və Şimali Amerikada, Rusiya, Orta Asiya və Qafqazda yayılmışdır. Zəif dazıotu Azərbaycanın bütün rayonlarında arandan subalp qurşağına kimi (dəniz səviyyəsindən 2600 m qədər) bitir. [2]
Azərbaycanda yayılması
Azərbaycanın bütün rayonlarında, nadir hallarda Kür- Araz oval. Ovalıqdan subalp qurşağına qədər, əsasən meşəli rayonlarda. [1]
Ekoloji qrup və bitdiyi yerlər
Kseromezofitdir, meşə-kol və alaq bitkilik tiplərində rast gəlir. Əsasən meşə, meşə kənarı, çay vadiləri, kolluq, otlu yamaclar və bağlarda kiçik qruplar (3-7 fərd) və ya o qədər də böyük olmayan ləkələr əmələ gətirir. [2]
Yaşayış mühiti
Kolluqlarda, meşənin kənarında, otlu yamaclarda, alaqlı yerlərdə, çay vadilərində rast gəlinir. [1]
Kimyəvi tərkibi
Saponin, C və PP vitaminləri, karotin, flavonoid, alkaloid, qlikozid, efir və piyli yağlar, aşı maddələri, və qətranla zəngindir. [2]
Təsiri və tətbiqi
Farmakopeyaya daxil olan ofisinal dərman bitkisidir. Elmi, eksperimental və xalq təbabətində, farmakologiyada, homeopatiyada, eləcə də baytarlıqda geniş tətbiq edilir. Əsasən qaraciyər, mədə-bağırsaq, dəri, şəkərli diabet, hipertoniya, sidik kisəsi, ağciyər vərəmi, öd kisəsi və böyrək daşları, qadın xəstəlikləri, habelə yanıqlar, stomatit, nevralgiya və ilanvurma zamanı istifadə olunur. Antivirus, antibakterial, antihelmint, protistosid, qansaxlayıcı, ağrıkəsici, işlədici, yumşaldıcı, dezinfeksiyaedici və iltihab proseslərinə qarşı təsirə malikdir. [2]
Əks təsirləri
Qaraciyər nahiyəsində narahatlıq, ağızda acılıq hissi, qəbizlik və iştahın pozulmasını doğura bilər. Hipertoniya xəstəliyində yalnız bitki qarışıqlarında istifadə edilir. [2]
İstifadə olunan hissələri
Müalıcə məqsədi ilə bitkinin yerüstü hissəsi, yarpaqları, çiçəkləri və toxumları istifadə edilir. [2]
İstifadə formaları
Cövhər, dəmləmə, tinktura və şirələr. [2]
Digər faydalı xüsusiyyətləri və istifadəsi
Zəif dazıotunun yerüstü hissəsi “dazıotu” araqlarının tərkibinə daxildir. Yaxşı boyaq, aşı maddəli, bal və çiçək tozu verən bitkidir. [2]
Təsərrüfat əhəmiyyəti
Dərman, boyaq əhəmiyyətli və aşı maddəli bitkidir. Bitkidən hazırlanmış preparat tənəffüs yolları xəstəliklərində, həmçinin qarın işləməsində müalicə məqsədilə istifadə olunur.