Ağac: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
k 91.135.247.154 tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq II. Niveles tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu.
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1: Sətir 1:
[[Şəkil:Coastal_redwood.jpg|thumb|right|200px|Ağac]]
[[Şəkil:Coastal_redwood.jpg|thumb|right|200px|Ağac]]
'''Ağac''' — bir gövdəyə malik bitki növü.
'''Ağac''' — qol-budağı və gövdəsi oduncaqlaşmış çoxillik [[Bitkilər|bitki]].


== Xarakteristikası ==
Ağaclar ali bitkilərdir. İnkişaf etmiş kök, [[gövdə]], [[yarpaq]], [[çiçək]], [[meyvə]] və [[toxum]]u olur.
İnkişaf etmiş [[Kök (orqan)|kök]], [[gövdə]], [[yarpaq]], [[çiçək]], [[meyvə]] və [[toxum|toxuma]] malik olan ağaclar [[ali bitkilər]]<nowiki/>dir. Ağacların gövdələri hündür və odunlaşmış olur, gövdə budaqlanaraq [[çətir]] əmələ gətirir. [[Çinar (ağac)|Çinar]], [[qoz]], [[fıstıq]], [[şam]], [[vələs]], [[Palıd (meşə)|palıd]], [[armud]] kimi bitkilərdə gövdə inkişaf etmiş oduncağa malikdir. Orta hündürlükdə bir ağacdan təxminən 170 000 [[karandaş]] hazırlamaq olar.


Müxtəlif ağacların diametri 12 sm-dən 160 sm-ə qədər dəyişir. Yetkin [[meşə]] ağaclarının yaşı 120-160 ildir. Respublikamızda yaşı 1000 ili ötən yoğungövdəli çinar, palıd, [[Azatağac meşəsi|azatağac]] və [[Qaraçöhrə (bitki)|qaraçöhrə]] ağacları mövcuddur.<ref>Qərib Məmmədov, Mahmud Xəlilov. Ensiklopedik ekoloji lüğət. Bakı-Elm-2008. </ref>
Ağacların gövdələri hündür və odunlaşmış olur, gövdə budaqlanaraq çətir əmələ gətirir. Çinar, qoz, fıstıq, şamvələs, palıd, armud kimi bitkilərdə gövdə inkişaf etmiş oduncağa malikdir. Ağaclar yarpaqlarının quruluşuna görə iki yerə bölünür: enliyarpaqlılar və iynəyarpaqlılar. Bir ağac il ərzində atmosferə təxminən 120 kiloqram oksigen buraxır. Bu qədər oksigen üç nəfərdən ibarət bir ailənin bütün il boyu tənəffüsünə bəs edər.

Ağac ona lazım olan qidanın 90 faizini atmosferdən, 10 faizini isə torpaqdan alır. Digər canlılarla müqayisədə, ağaclar planetimizin ən uzun ömürlü varlıqlarıdır. Ağaclar atmosferin çirklənməsinin qarşısını alan ən etibarlı müdafiə vasitəsidir. Onlar havanı işlənmiş qazlardan təmizləyir və şəhərlərin səs fonunu tənzimləyir.
Ağaclar atmosferin çirklənməsinin qarşısını alan ən etibarlı [[müdafiə]] vasitəsidir. Onlar havanı işlənmiş qazlardan təmizləyir və şəhərlərin səs fonunu tənzimləyir. Bir ağac il ərzində atmosferə təxminən 120 [[kiloqram]] [[oksigen]] buraxır. Bu qədər oksigen üç nəfərdən ibarət bir ailənin bütün il boyu tənəffüsünə bəs edər. Ağac ona lazım olan qidanın 90 faizini atmosferdən, 10 faizini isə torpaqdan alır. Digər canlılarla müqayisədə, ağaclar planetimizin ən uzun ömürlü varlıqlarıdır.

[[Dendrologiya]]<nowiki/>da ağaclar boylarına görə aşağıdakı təsnifata bölünür:<ref>Qərib Məmmədov, Mahmud Xəlilov. Ekoloqların məlumat kitabı. Bakı-Elm-2003.</ref>
Orta hündürlükdə bir ağacdan təxminən 170 000 [[karandaş]] hazırlamaq olar.
* Hüdürboylu ağaclar- boyu 20 m-dən çox. Bu ağac növlərinə meşəəmələgətirən ağaclar daxildir (palıd, fıstıq, vələs, [[Cökə (bitki)|cökə]], [[Ağcaqayın (bitki)|ağcaqayın]], [[qovaq]], [[göyrüş]], qoz, [[şabalıd]] və s.);
* Ortaboylu ağaclar- boyu 10-20 m ([[quşarmudu]], [[söyüd]], [[çöl ağcaqayını]] və s.);
Dünyanın ən hündür və yoğun ağacı ABŞ-ın Kaliforniya ştatında bitən sekvoya ağacıdır. Onun hündürlüyü 115 metrə, diametri isə 8 metrə çatır.
* Alçaqboylu ağaclar- boyu 7-10 m ([[alma]], [[yemişan]], [[Ardıc (meşə)|ardıc]] və s.).
Ağaclar yarpaqlarının quruluşuna görə iki yerə bölünür:
⚫
Ən qədim kök sisteminə malik ağac isə İsveçdədir. Onun təxminən 9 min il yaşı var.
* Enliyarpaqlılar
* İynəyarpaqlılar
⚫
Ən qədim ağac isə ABŞ-da bitən şam ağacıdır. Bu ağacın 4500 yaşı var.

== Dünyanın maraqlı ağacları ==
⚫
Ən qeyri-adi palıd ağacı isə Fransadadır. Alimlərin fikrincə, bu ağacın təxminən 1000 yaşı var. Ağacın gövdəsi üzərində tamamilə təbii üsulla yaranmış iki ədəd kilsə qülləsinə bənzər qüllə var. Onun qəribəliyi də elə bundadır. Qüllələrə çıxmaq üçün ağacı əhatə edən dolama pillələrdən istifadə olunur.
* Boyu 140-150 m-dək ucalan [[Avstraliya]] [[Evkalipt|evkalipti]] və ABŞ-ın [[Kaliforniya]] ştatında bitən [[Həmişəyaşıl sekvoya|sekvoya]] ağacı dünyanın ən hündür ağaclarıdır.
* Ən yoğun gövdəli ağac [[Afrika]] [[baobab]]ıdır (diametri 14 m-dək çatır).
⚫
Dünyanın ən möhkəm ağacı Rusiyada bitən Şmidt tozağacıdır. Bu ağaca nə balta, nə də güllə batır.
⚫
* Ən qədim kök sisteminə malik ağac [[İsveç]]<nowiki/>dədir. Onun təxminən 9 min il yaşı var.
⚫
* Ən qədim ağac [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-da bitən şam ağacıdır. Bu ağacın 4500 yaşı var.
⚫
* Ən qeyri-adi palıd ağacı Fransadadır. Alimlərin fikrincə, bu ağacın təxminən 1000 yaşı var. Ağacın gövdəsi üzərində tamamilə təbii üsulla yaranmış iki ədəd [[kilsə]] qülləsinə bənzər [[qüllə]] var. Onun qəribəliyi də elə bundadır. Qüllələrə çıxmaq üçün ağacı əhatə edən dolama pillələrdən istifadə olunur.
⚫
* Dünyanın ən möhkəm ağacı [[Rusiya]]<nowiki/>da bitən Şmidt tozağacıdır. Bu ağaca nə balta, nə də güllə batır.

== Həmçinin bax ==
* [[Bitkilər]]
* [[Bitki örtüyü]]
* [[Meşə]]
* [[Ağac (material)]]

== Xarici keçid ==
[http://qreat.az/maraqli/75-10-en-qeyri-adi-agaclar.html 10 ən qeyri-adi ağaclar (10 Foto)]

== İstinadlar ==
{{bitki-qaralama}}
{{bitki-qaralama}}

18:18, 10 sentyabr 2017 tarixindəki versiya

Ağac

Ağac — qol-budağı və gövdəsi oduncaqlaşmış çoxillik bitki.

Xarakteristikası

İnkişaf etmiş kök, gövdə, yarpaq, çiçək, meyvə və toxuma malik olan ağaclar ali bitkilərdir. Ağacların gövdələri hündür və odunlaşmış olur, gövdə budaqlanaraq çətir əmələ gətirir. Çinar, qoz, fıstıq, şam, vələs, palıd, armud kimi bitkilərdə gövdə inkişaf etmiş oduncağa malikdir. Orta hündürlükdə bir ağacdan təxminən 170 000 karandaş hazırlamaq olar.

Müxtəlif ağacların diametri 12 sm-dən 160 sm-ə qədər dəyişir. Yetkin meşə ağaclarının yaşı 120-160 ildir. Respublikamızda yaşı 1000 ili ötən yoğungövdəli çinar, palıd, azatağac və qaraçöhrə ağacları mövcuddur.[1]

Ağaclar atmosferin çirklənməsinin qarşısını alan ən etibarlı müdafiə vasitəsidir. Onlar havanı işlənmiş qazlardan təmizləyir və şəhərlərin səs fonunu tənzimləyir. Bir ağac il ərzində atmosferə təxminən 120 kiloqram oksigen buraxır. Bu qədər oksigen üç nəfərdən ibarət bir ailənin bütün il boyu tənəffüsünə bəs edər. Ağac ona lazım olan qidanın 90 faizini atmosferdən, 10 faizini isə torpaqdan alır. Digər canlılarla müqayisədə, ağaclar planetimizin ən uzun ömürlü varlıqlarıdır.

Dendrologiyada ağaclar boylarına görə aşağıdakı təsnifata bölünür:[2]

Ağaclar yarpaqlarının quruluşuna görə iki yerə bölünür:

  • Enliyarpaqlılar
  • İynəyarpaqlılar

Dünyanın maraqlı ağacları

  • Boyu 140-150 m-dək ucalan Avstraliya evkalipti və ABŞ-ın Kaliforniya ştatında bitən sekvoya ağacı dünyanın ən hündür ağaclarıdır.
  • Ən yoğun gövdəli ağac Afrika baobabıdır (diametri 14 m-dək çatır).
  • Ən qədim kök sisteminə malik ağac İsveçdədir. Onun təxminən 9 min il yaşı var.
  • Ən qədim ağac ABŞ-da bitən şam ağacıdır. Bu ağacın 4500 yaşı var.
  • Ən qeyri-adi palıd ağacı Fransadadır. Alimlərin fikrincə, bu ağacın təxminən 1000 yaşı var. Ağacın gövdəsi üzərində tamamilə təbii üsulla yaranmış iki ədəd kilsə qülləsinə bənzər qüllə var. Onun qəribəliyi də elə bundadır. Qüllələrə çıxmaq üçün ağacı əhatə edən dolama pillələrdən istifadə olunur.
  • Dünyanın ən möhkəm ağacı Rusiyada bitən Şmidt tozağacıdır. Bu ağaca nə balta, nə də güllə batır.

Həmçinin bax

Xarici keçid

10 ən qeyri-adi ağaclar (10 Foto)

İstinadlar

 Bitki ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın.
  1. ↑ Qərib Məmmədov, Mahmud Xəlilov. Ensiklopedik ekoloji lüğət. Bakı-Elm-2008. 
  2. ↑ Qərib Məmmədov, Mahmud Xəlilov. Ekoloqların məlumat kitabı. Bakı-Elm-2003.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Ağac&oldid=4065544"