Kültigin: Redaktələr arasındakı fərq
k →Həmçinin bax: using AWB |
k →Kültigin Abidəsi: + |
||
| Sətir 16: | Sətir 16: | ||
== Kültigin Abidəsi == |
== Kültigin Abidəsi == |
||
Kül Tigin Abidəsi, Kül Tigin'in böyük qardaşı və |
Kül Tigin Abidəsi, Kül Tigin'in böyük qardaşı və Göktürklerin xaqanı [[Bilgə xaqan|Bilgə Xağan]] tərəfindən, 732-ci ildə, qardaşı adına, qardaşının xidmətlərindən ötəri ona duyduğu minnəti göstərmək məqsədiylə, tikilmişdir.Bu kitabədə Bilgə xağan danışır.<ref>Erdem,KONUR,"[http://www.edebiyatvesanatakademisi.com/islamiyet-oncesi-donem/orhun-yazitlarinda-sosyal-ve-siyasi-mesajlar-21054.aspx Orhun Yazıtlarında Sosyal ve Siyasi Mesajlar]",Edebiyat ve Sanat Akademisi</ref> |
||
== Həmçinin bax == |
== Həmçinin bax == |
||
17:42, 19 oktyabr 2017 tarixindəki versiya
Kültigin — Şərqi Göytürk xaqanlığının başçısı olan Bilgə xaqanla birlikdə dövləti idarə edən şəxs.
Qapağan xaqanın qardaşı oğlu, İltəriş xaqanın oğlu, Bilgə xaqanın qardaşıdır.
Həyatı
Atası İltəris xaqan öləndə Bilgə 8, Kültigin isə 7 yaşında idi.Qardaşı ilə birlikdə əmisi Qapağan xaqan tərəfindən böyüdüldü.Qapağan xaqanın bir sıra uğurlar qazanmasında Bilgə xan və Kültiginin rolu böyük idi.Qapağan xaqan öləndə türklərin qayda-qanununa zidd hərəkət edərək, oğlunu vəliəhd elan etdi.Lakin daha sonra Kültigin hakimiyyəti ələ keçirməyə nail oldu və o, Qapağan xaqanın oğlunun hakimiyyətini dəstəkləyənləri edam etdirdi.Daha sonra Bilgə xaqan Kültiginin israrı ilə xaqan oldu.Bu zaman Bilgə xaqanın yaşı 32, Kültigininki isə 31 idi.
İltəris xaqanın zamanında Bilgə və Kültigin baş vəzir Tonyukukun ən yaxın köməkçiləri idilər.Hətta onlar hakimiyyətə gəldikdə də Qapağan xaqanın dövründə nüfuzu düşmüş Tonyukuku yenidən baş vəzir etdilər.Və dövləti idarə etməyə yaxından kömək göstərirdi.Bilgə və Kültigin dövlətin ən ağır işlərini görmüş, Çin ordusunu məğlubiyyətə uğratmaqda böyük rol oynamışdılar.50 minlik Çin ordusunu məğlub etdikdən sonra Çin ordusunun generalı Onqu 16 yaşlı Kültigin əsir almışdı.Bu kimi uğurları və davranışları ilə xalq tərəfindən sevilmişdirlər.
Ölümü
731-ci ildə Kültigin Doğuz oğuzlarla döyüşdə həlak oldu.Bilgə xaqan onun şərəfinə böyük abidə ucaltdı.Buradakı yazıda deyilirdi: ''Kiçik qardaşım Kültigin vəfat etdi.Yasa batdım.Görən gözüm görməz kimi,bilən ağlım bilməz kimi oldu.Qayğı və həyəcan içində qaldım.Zamanı Tanrı yaşar.İnsan oğlu daima ölmək üçün törəmiş...İki şadın və kiçik qardaşoğlumun, oğlumun, bəylərimin, millətimin halı fəna olacaq deyə düşüncəyə daldım''.
Bu abidə, Baykal gölünün cənubunda yerləşən Koşo Çaydam gölü yaxınlığındadır.Mərmər üstündə Göytürk yazısı ilə "Kültigin qoyun ilində 17-ci gündə uçdu" deyə yazılıb.
Qardaşı Bilgə xaqan türk xalqının düşmənləri tərəfindən 734-cü ildə zəhərlənərək öldürüldü.Bilgə xaqanın və Kültiginin etdikləri Orxon abidələrində yazılıb
Kültigin Abidəsi
Kül Tigin Abidəsi, Kül Tigin'in böyük qardaşı və Göktürklerin xaqanı Bilgə Xağan tərəfindən, 732-ci ildə, qardaşı adına, qardaşının xidmətlərindən ötəri ona duyduğu minnəti göstərmək məqsədiylə, tikilmişdir.Bu kitabədə Bilgə xağan danışır.[1]
Həmçinin bax
- ↑ Erdem,KONUR,"Orhun Yazıtlarında Sosyal ve Siyasi Mesajlar",Edebiyat ve Sanat Akademisi