Senkaku adaları: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1: Sətir 1:
{{İş gedir}}
{{İş gedir}}
'''Senkaku adaları''' - Şərqi Çin dənizində Yaponiyanın Senkaku, Çinin isə Diaoyu Dao adlandırdığı arxipelaq.
'''Senkaku adaları''' ([[Yapon dili|yap]]. 尖閣諸島, ''senkaku-syoto)'' - Şərqi Çin dənizində Tayvandan 170 km şimal-şərqdə yerləşən Yaponiyanın Senkaku, Çinin isə Diaoyu Dao adlandırdığı mübahisəli arxipelaq.


==Haqqında==
==Haqqında==
Qeyd etmək lazımdır ki, [[Yaponiya|Yaponiyanın]] Senkaku, [[Çin Xalq Respublikası|Çinin]] isə Diaoyu Dao adlandırdığı adalar [[Şərqi Çin dənizi|Şərqi Çin dənizində]] yerləşir. Arxipelaqın ümumi sahəsi 7 kv. km təşkil edir. Yaşayış olmayan 5 adadan və 3 qayadan ibarətdir. Tarixi baxımdan adalar [[Çin Xalq Respublikası|Çin]], [[Yaponiya]] və [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-ın nəzarəti altında olmuşdur. Adalar üzərində inzibati nəzarət [[1972|1972-ci ildə]] ABŞ tərəfindən Yaponiyaya təhvil verilmişdir. Bu addımı ÇXR qanunsuz hesab edir.
Qeyd etmək lazımdır ki, [[Yaponiya|Yaponiyanın]] Senkaku, [[Çin Xalq Respublikası|Çinin]] isə Diaoyu Dao adlandırdığı adalar [[Şərqi Çin dənizi|Şərqi Çin dənizində]] yerləşir. Arxipelaqın ümumi sahəsi 7 kv. km təşkil edir. Yaşayış olmayan 5 adadan və 3 qayadan ibarətdir. Tarixi baxımdan adalar [[Çin Xalq Respublikası|Çin]], [[Yaponiya]] və [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-ın nəzarəti altında olmuşdur. Adalar üzərində inzibati nəzarət [[1972|1972-ci ildə]] ABŞ tərəfindən Yaponiyaya təhvil verilmişdir. Bu addımı ÇXR qanunsuz hesab edir.


2012-ci ildə Çinlə Yaponiya arasında Diaoyu Dao/Senkaku adaları ilə bağlı münaqişənin gərginləşməsi nəticəsində iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsinin həcmi sonrakı illərdə azalmışdır. İki ölkə arasında siyasi münasibətlərin səviyyəsi daim işgüzar əməkdaşlığa müvafiq təsirini göstərmişdir.
[[2012|2012-ci ildə]] Çinlə Yaponiya arasında Diaoyu Dao/Senkaku adaları ilə bağlı münaqişənin gərginləşməsi nəticəsində iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsinin həcmi sonrakı illərdə azalmışdır. İki ölkə arasında siyasi münasibətlərin səviyyəsi daim işgüzar əməkdaşlığa müvafiq təsirini göstərmişdir. İnsan yaşamayan ərazidən ibarət olan “Senkaku-şoto” (Diaoyu) adaları üzərində Yaponiyanın sahiblik iddiasını nə Çin, nə də Tayvan qəbul edir. Bundan əlavə, onlar Yaponiyanın Şərqi Çin dənizində birtərəfli şəkildə təyin etdiyi məsafə xəttini də rədd edirlər. Çin-Yaponiya münasibətlərinə mənfi təsir edən adalar məsələsinin həll edilməməsi başlıca problemlərdən biridir.

== Tarixi ==
Tokionun rəsmi təsdiqinə görə hələ [[1885|1885-ci ildə]] Yaponiya höküməti Senkaku adalarının tədqiqinə başlamış və həmin vaxt təsdiq olunmuşdur ki, adalar sakinsiz olub və onların Çinin nəzarəti altında olmasına dair hər hansı bir iz olmayıb. Bunun əsasında [[1895|1895-ci il]] [[14 yanvar|yanvar ayının 14-də]] ölkə idarəçiliyi rəsmi olaraq Senkaku adalarını Yaponiya ərazisinin tərkibinə daxil etmişdir. Bu birləşdirmə beynəlxalq hüquqda terra nulliusa - heç kimin torpağı qaydasına müvafiq olaraq həyata keçirilib.

Senkaku adaları nə Tayvan adalarının, nə də Peskador adlarının bir hissəsi olmayıb 1895-ci ilin aprelində Birinci Çin-Yapon müharibəsinin nəticəsi kimi imzalanan Simonoseki müqaviləsinə əsasən bu arxipleaqın Çin tərəfindən Yaponiyaya güzəştə gedilməsi öz təsdiqini tapmışdır. 1900-1940-cı illərdə Kubadzima və Uotsuridzima adalarında yapon balıqçılarının iki məskəni mövcud olmuşdur və adalarda cəmisi 248 sakin qeydə alınmışdır. Uotsuridzima adasında bonita (balıq növü) təkrar istehsalı üzrə zavod fəaliyyət göstərmişdir. Yaponiyanın balıq sənayesinin böhran yaşaması ilə əlaqədar zavod bağlanıb və yaşayış məskənləri 1941-ci ilin əvvəllərində tərk edilib.


==Həmçinin bax==
==Həmçinin bax==

15:58, 16 noyabr 2017 versiyası

Senkaku adaları (yap. 尖閣諸島, senkaku-syoto) - Şərqi Çin dənizində Tayvandan 170 km şimal-şərqdə yerləşən Yaponiyanın Senkaku, Çinin isə Diaoyu Dao adlandırdığı mübahisəli arxipelaq.

Haqqında

Qeyd etmək lazımdır ki, Yaponiyanın Senkaku, Çinin isə Diaoyu Dao adlandırdığı adalar Şərqi Çin dənizində yerləşir. Arxipelaqın ümumi sahəsi 7 kv. km təşkil edir. Yaşayış olmayan 5 adadan və 3 qayadan ibarətdir. Tarixi baxımdan adalar Çin, YaponiyaABŞ-ın nəzarəti altında olmuşdur. Adalar üzərində inzibati nəzarət 1972-ci ildə ABŞ tərəfindən Yaponiyaya təhvil verilmişdir. Bu addımı ÇXR qanunsuz hesab edir.

2012-ci ildə Çinlə Yaponiya arasında Diaoyu Dao/Senkaku adaları ilə bağlı münaqişənin gərginləşməsi nəticəsində iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsinin həcmi sonrakı illərdə azalmışdır. İki ölkə arasında siyasi münasibətlərin səviyyəsi daim işgüzar əməkdaşlığa müvafiq təsirini göstərmişdir. İnsan yaşamayan ərazidən ibarət olan “Senkaku-şoto” (Diaoyu) adaları üzərində Yaponiyanın sahiblik iddiasını nə Çin, nə də Tayvan qəbul edir. Bundan əlavə, onlar Yaponiyanın Şərqi Çin dənizində birtərəfli şəkildə təyin etdiyi məsafə xəttini də rədd edirlər. Çin-Yaponiya münasibətlərinə mənfi təsir edən adalar məsələsinin həll edilməməsi başlıca problemlərdən biridir.

Tarixi

Tokionun rəsmi təsdiqinə görə hələ 1885-ci ildə Yaponiya höküməti Senkaku adalarının tədqiqinə başlamış və həmin vaxt təsdiq olunmuşdur ki, adalar sakinsiz olub və onların Çinin nəzarəti altında olmasına dair hər hansı bir iz olmayıb. Bunun əsasında 1895-ci il yanvar ayının 14-də ölkə idarəçiliyi rəsmi olaraq Senkaku adalarını Yaponiya ərazisinin tərkibinə daxil etmişdir. Bu birləşdirmə beynəlxalq hüquqda terra nulliusa - heç kimin torpağı qaydasına müvafiq olaraq həyata keçirilib.

Senkaku adaları nə Tayvan adalarının, nə də Peskador adlarının bir hissəsi olmayıb 1895-ci ilin aprelində Birinci Çin-Yapon müharibəsinin nəticəsi kimi imzalanan Simonoseki müqaviləsinə əsasən bu arxipleaqın Çin tərəfindən Yaponiyaya güzəştə gedilməsi öz təsdiqini tapmışdır. 1900-1940-cı illərdə Kubadzima və Uotsuridzima adalarında yapon balıqçılarının iki məskəni mövcud olmuşdur və adalarda cəmisi 248 sakin qeydə alınmışdır. Uotsuridzima adasında bonita (balıq növü) təkrar istehsalı üzrə zavod fəaliyyət göstərmişdir. Yaponiyanın balıq sənayesinin böhran yaşaması ilə əlaqədar zavod bağlanıb və yaşayış məskənləri 1941-ci ilin əvvəllərində tərk edilib.

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

İstinadlar