Zübeyr adaları: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 6: Sətir 6:
Ən böyük [[ada]] cavan adalardan biri olan Zübeyrdir. Digər cavan adalar- Mərkəzi Pik, Saba, Xeykok və Sədl. Sədl adasında tarixi dövrlərdə püskürmələr baş vermişdir.
Ən böyük [[ada]] cavan adalardan biri olan Zübeyrdir. Digər cavan adalar- Mərkəzi Pik, Saba, Xeykok və Sədl. Sədl adasında tarixi dövrlərdə püskürmələr baş vermişdir.


Vulkan şimal-şimal-qərbdən cənub-cənub-şərqə doğru olan [[rift]] xətti üzərində yaranmışdır. Bu bir müddət partlayış püskürmələri ilə başladı, sonra [[dəniz]] [[Eroziya|eroziyasının]] baş verdiyi bir dövrdə susma dövrü yaşandı. Bununla yanaşı, hər iki dövr və [[Effuziya|effuziv]] püskürmə fəaliyyəti nəticəsində hazırda mövcud olan Stak və Bərrən adaları qrupu yarandı. Bu [[Püskürmə süxuru|püskürmə]] dövrü müəyyən tarixi dövrlərə qədər davam etdi.
Vulkan şimal-şimal-qərbdən cənub-cənub-şərqə doğru olan [[rift]] xətti üzərində yaranmışdır. Bu bir müddət partlayış püskürmələri ilə başladı, sonra [[dəniz]] [[Eroziya|eroziyasının]] baş verdiyi bir dövrdə susma dövrü yaşadı. Bununla yanaşı, hər iki dövr və [[Effuziya|effuziv]] püskürmə fəaliyyəti nəticəsində hazırda mövcud olan Stak və Bərrən adaları qrupu yarandı. Bu [[Püskürmə süxuru|püskürmə]] dövrü müəyyən tarixi dövrlərə qədər davam etdi.


== Tarixi vulkan püskürmələri ==
== Tarixi vulkan püskürmələri ==
Sətir 14: Sətir 14:


=== 2011-2012-ci illər ===
=== 2011-2012-ci illər ===
Dəniz yatağında 19 [[dekabr]] [[2011]]-ci ildə [[Vulkan püskürməsinin tipləri|vulkanik püskürmə]] baş verdi. Peyk görüntüləri dənizdə bir ləkə göstərdi. Balıqçılar dənizdən 30 metr yüksəklikdə olan lava fəvvarəsinin olduğunu bildirdilər. Sualtı püskürmə Xeykok və Ragid adaları arasında yeni bir ada yaratdı. Havaya atılan su, [[buxar]] və [[kül]] tökülməsinə səbəb olan Surtseyan fəaliyyəti yaratmışdır.<ref> [http://earthobservatory.nasa.gov/IOTD/view.php?id=76801 Nasa picture]</ref><ref>[http://www.thestatecolumn.com/science/earths-newest-island-emerges-from-depths-of-the-red-sea/ Earth’s newest island emerges from depths of the Red Sea][https://web.archive.org/web/20120107152548/http://www.thestatecolumn.com/science/earths-newest-island-emerges-from-depths-of-the-red-sea/ Archived] January 7, 2012, at the Wayback Machine.</ref><ref>Israel, Brett (December 28, 2011). [http://www.livescience.com/31004-red-sea-volcanic-island.html "New Island Rises in the Red Sea"]. ''LiveScience.com''. Retrieved 2015-07-31.</ref>
Dəniz yatağında 19 [[dekabr]] [[2011]]-ci ildə [[Vulkan püskürməsinin tipləri|vulkanik püskürmə]] baş verdi. Peyk görüntüləri dənizdə bir ləkə olduğunu göstərdi. Balıqçılar da dənizdən 30 metr yüksəklikdə olan lava fəvvarəsinin olduğunu bildirdilər. Sualtı püskürmə Xeykok və Ragid adaları arasında yeni bir ada yaratdı. Püskürmələr havaya atılan su, [[buxar]] və [[kül]] tökülmələrinə səbəb olan Səth vulkanı fəaliyyətini yaratmışdır.<ref> [http://earthobservatory.nasa.gov/IOTD/view.php?id=76801 Nasa picture]</ref><ref>[http://www.thestatecolumn.com/science/earths-newest-island-emerges-from-depths-of-the-red-sea/ Earth’s newest island emerges from depths of the Red Sea][https://web.archive.org/web/20120107152548/http://www.thestatecolumn.com/science/earths-newest-island-emerges-from-depths-of-the-red-sea/ Archived] January 7, 2012, at the Wayback Machine.</ref><ref>Israel, Brett (December 28, 2011). [http://www.livescience.com/31004-red-sea-volcanic-island.html "New Island Rises in the Red Sea"]. ''LiveScience.com''. Retrieved 2015-07-31.</ref>


12 [[yanvar]] [[2012]]-ci il tarixindən etibarən təxminən 530 m-dən 710 m-i keçən yeni ada yaranmış və püskürməyə başlamışdır. Bu ada Şolan adasıdır.
[[12 yanvar]] [[2012]]-ci il tarixindən etibarən təxminən 530 m-dən 710 m-i keçən yeni ada yaranmış və püskürməyə başlamışdır. Bu ada Şolan adasıdır.


15 yanvar [[2012|2012-]]<nowiki/>ci il peyk fotoşəkilləri püskürmənin dayandığını və yeni yaranmış adanın olduğunu göstərdi.<ref> [http://earthquake-report.com/2011/12/29/surtseyan-eruption-along-the-coast-of-yemen-forms-a-new-island-today-eruption-cloud-stain/ Surtseyan eruption along the coast of Yemen forms a new island – January 15 new ALI satellite image]</ref> [[Fevral|Fevralın]] 15-də çəkilmiş peyk fotoşəkli yeni adada vulkan gölünün yarandığını göstərdi.
[[15 yanvar]] [[2012|2012-]]<nowiki/>ci il peyk fotoşəkilləri püskürmənin dayandığını və yeni yaranmış adanın artıq geridə qaldığını göstərdi.<ref> [http://earthquake-report.com/2011/12/29/surtseyan-eruption-along-the-coast-of-yemen-forms-a-new-island-today-eruption-cloud-stain/ Surtseyan eruption along the coast of Yemen forms a new island – January 15 new ALI satellite image]</ref> [[15 fevral|Fevralın 15-də]] çəkilmiş peyk fotoşəkli yeni adada vulkan gölünün yarandığını göstərdi.


=== 2013-cü il ===
=== 2013-cü il ===
[[28 sentyabr]] [[2013]]-cü ildə [[2011]]-[[2012]]-ci illərin püskürmə sahəsinin cənub-qərb hissəsində yeni bir vulkan püskürməsi baş verdi. Bu püskürmə suyun rənginin dəyişilməsinə və böyük buxar püskürülməsinə səbəb oldu. Alimlər hesab edirlər ki, püskürmə səthdən 100 m-ə qədər dərinlikdə baş vermişdir. Yeni bir səth vulkanı fazasının olması mümkündür.<ref> [http://www.volcanodiscovery.com/volcano-activity/news/37486/Volcanic-activity-worldwide-29-Sep-2013-Sakurajima-Jebel-Zubair-Etna.html Volcanic activity worldwide 29 Sep 2013: Sakurajima, Jebel Zubair, Etna (Volcano Discovery, Sep 29, 2013)]</ref> Ərazidəki proses oktyabr ayına qədər davam etdi və böyük bir buxar kütləsi peyk şəkilləri və yerli əhalinin çəkdiyi videolarla təsdiqləndi.<ref> [http://www.volcanodiscovery.com/zubair/news/37568/Jebel-Zubair-volcano-Red-Sea-Yemen-activity-update.html Jebel Zubair volcano (Red Sea, Yemen) activity update (Volcano Discovery, Oct 2, 2013)]</ref><ref> [http://www.volcanodiscovery.com/zubair/news/37881/Jebel-Zubair-volcano-Red-Sea-Yemen-activity-update.html Jebel Zubair volcano (Red Sea, Yemen) activity update, Oct 11, 2013]</ref> [[Oktyabr]] ayının sonlarında [[Okean|okeanda]] yeni bir ada yarandı.<ref> [http://www.volcanodiscovery.com/zubair/news/38499/Jebel-Zubair-Red-Sea-Jemen-new-island-current-volcanic-activity-unknown.html Jebel Zubair (Red Sea, Yemen): new island, current activity unknown (Volcano Discovery, Nov 3, 2013)]</ref>
[[28 sentyabr]] [[2013]]-cü ildə [[2011]]-[[2012]]-ci illərin püskürmə sahəsindən cənub-qərbdə yeni bir vulkan püskürməsi baş verdi. Bu püskürmə suyun rənginin dəyişilməsinə və böyük buxar püskürülməsinə səbəb oldu. Alimlər hesab edirlər ki, püskürmə səthdən 100 m-ə qədər dərinlikdə baş vermişdir. Yeni bir səth vulkanı fazasının olması mümkündür.<ref> [http://www.volcanodiscovery.com/volcano-activity/news/37486/Volcanic-activity-worldwide-29-Sep-2013-Sakurajima-Jebel-Zubair-Etna.html Volcanic activity worldwide 29 Sep 2013: Sakurajima, Jebel Zubair, Etna (Volcano Discovery, Sep 29, 2013)]</ref> Ərazidəki proses [[oktyabr]] ayına qədər davam etdi və böyük bir buxar kütləsi peyk şəkilləri və yerli əhalinin çəkdiyi videolarla təsdiqləndi.<ref> [http://www.volcanodiscovery.com/zubair/news/37568/Jebel-Zubair-volcano-Red-Sea-Yemen-activity-update.html Jebel Zubair volcano (Red Sea, Yemen) activity update (Volcano Discovery, Oct 2, 2013)]</ref><ref> [http://www.volcanodiscovery.com/zubair/news/37881/Jebel-Zubair-volcano-Red-Sea-Yemen-activity-update.html Jebel Zubair volcano (Red Sea, Yemen) activity update, Oct 11, 2013]</ref> [[Oktyabr]] ayının sonlarında dənizdə yeni bir ada yarandı.<ref> [http://www.volcanodiscovery.com/zubair/news/38499/Jebel-Zubair-Red-Sea-Jemen-new-island-current-volcanic-activity-unknown.html Jebel Zubair (Red Sea, Yemen): new island, current activity unknown (Volcano Discovery, Nov 3, 2013)]</ref> Bu ada Cədid adası adlandırıldı. Adanın [[2011]]-ci ildə yaranan Şolan adasının davamı olduğu bildirildi.<ref>Oskin, Becky; SPACE.com (May 30, 2015).  [http://www.scientificamerican.com/article/red-sea-parts-for-2-new-islands "Red Sea Parts for 2 New Islands"]. ''Scientific American''. Retrieved 2015-07-31.</ref> [[2016]]-cı ilin yayında peyk fotoşəkillərində hər iki ada artıq görünmürdü.

Bu ada Cədid adası adlandırıldı. Adanın [[2011]]-ci ildə yaranan Şolan adası olduğu bildirildi.<ref>Oskin, Becky; SPACE.com (May 30, 2015).  [http://www.scientificamerican.com/article/red-sea-parts-for-2-new-islands "Red Sea Parts for 2 New Islands"]. ''Scientific American''. Retrieved 2015-07-31.</ref> [[2016]]-cı ilin yayında peyk fotoşəkillərində hər iki ada artıq görünmürdü.


== Qonaqları cəlbetmə ==
== Qonaqları cəlbetmə ==

09:14, 6 dekabr 2017 tarixindəki versiya

Zübeyr adaları (ərəb. مجموعة جزر الزبير və ya sadə: جزر الزبير‎‎)— Qırmızı dənizdəki əsas qalxan vulkanının üstündə dəniz səviyyəsindən 191 m (627 ft) hündürlüyə çatan 10 əsas vulkanik adadan ibarət bir arxipelaq. Tarixi dövrlərdə vulkan püskürməyə davam etmişdir. Hal-hazırda adalar Yəmənə aiddir.

Zübeyr adaları
ərəb. مجموعة جزر الزبير‎‎
Ümumi məlumatlar
Hündür nöqtəsi 191 m
Yerləşməsi
15°03′ şm. e. 42°10′ ş. u.
Ölkə  Yəmən
Zübeyr adaları xəritədə
Zübeyr adaları
Zübeyr adaları

Adalar

Ən böyük ada cavan adalardan biri olan Zübeyrdir. Digər cavan adalar- Mərkəzi Pik, Saba, Xeykok və Sədl. Sədl adasında tarixi dövrlərdə püskürmələr baş vermişdir.

Vulkan şimal-şimal-qərbdən cənub-cənub-şərqə doğru olan rift xətti üzərində yaranmışdır. Bu bir müddət partlayış püskürmələri ilə başladı, sonra dəniz eroziyasının baş verdiyi bir dövrdə susma dövrü yaşadı. Bununla yanaşı, hər iki dövr və effuziv püskürmə fəaliyyəti nəticəsində hazırda mövcud olan Stak və Bərrən adaları qrupu yarandı. Bu püskürmə dövrü müəyyən tarixi dövrlərə qədər davam etdi.

Tarixi vulkan püskürmələri

1824-cü il

1824-cü ildə Sədl adasında zəif partlama fəaliyyəti ilə kiçik bir püskürmə baş verdi. Ehtimal ki, digər püskürmə 14 avqust 1846-cı ildə baş vermişdi, lakin bu hadisə qeyri-müəyyəndir.

2011-2012-ci illər

Dəniz yatağında 19 dekabr 2011-ci ildə vulkanik püskürmə baş verdi. Peyk görüntüləri dənizdə bir ləkə olduğunu göstərdi. Balıqçılar da dənizdən 30 metr yüksəklikdə olan lava fəvvarəsinin olduğunu bildirdilər. Sualtı püskürmə Xeykok və Ragid adaları arasında yeni bir ada yaratdı. Püskürmələr havaya atılan su, buxar və kül tökülmələrinə səbəb olan Səth vulkanı fəaliyyətini yaratmışdır.[1][2][3]

12 yanvar 2012-ci il tarixindən etibarən təxminən 530 m-dən 710 m-i keçən yeni ada yaranmış və püskürməyə başlamışdır. Bu ada Şolan adasıdır.

15 yanvar 2012-ci il peyk fotoşəkilləri püskürmənin dayandığını və yeni yaranmış adanın artıq geridə qaldığını göstərdi.[4] Fevralın 15-də çəkilmiş peyk fotoşəkli yeni adada vulkan gölünün yarandığını göstərdi.

2013-cü il

28 sentyabr 2013-cü ildə 2011-2012-ci illərin püskürmə sahəsindən cənub-qərbdə yeni bir vulkan püskürməsi baş verdi. Bu püskürmə suyun rənginin dəyişilməsinə və böyük buxar püskürülməsinə səbəb oldu. Alimlər hesab edirlər ki, püskürmə səthdən 100 m-ə qədər dərinlikdə baş vermişdir. Yeni bir səth vulkanı fazasının olması mümkündür.[5] Ərazidəki proses oktyabr ayına qədər davam etdi və böyük bir buxar kütləsi peyk şəkilləri və yerli əhalinin çəkdiyi videolarla təsdiqləndi.[6][7] Oktyabr ayının sonlarında dənizdə yeni bir ada yarandı.[8] Bu ada Cədid adası adlandırıldı. Adanın 2011-ci ildə yaranan Şolan adasının davamı olduğu bildirildi.[9] 2016-cı ilin yayında peyk fotoşəkillərində hər iki ada artıq görünmürdü.

Qonaqları cəlbetmə

Dalğıclıq, gəzinti, çöl həyatı və vulkanlar trekingləri turist və qonaqlar üçün məşhur fəaliiyətlərdir. Adalar qeyri-yaşayış sahəsidir.[10]

İstinadlar

  1. ↑  Nasa picture
  2. ↑ Earth’s newest island emerges from depths of the Red SeaArchived January 7, 2012, at the Wayback Machine.
  3. ↑ Israel, Brett (December 28, 2011). "New Island Rises in the Red Sea". LiveScience.com. Retrieved 2015-07-31.
  4. ↑  Surtseyan eruption along the coast of Yemen forms a new island – January 15 new ALI satellite image
  5. ↑  Volcanic activity worldwide 29 Sep 2013: Sakurajima, Jebel Zubair, Etna (Volcano Discovery, Sep 29, 2013)
  6. ↑  Jebel Zubair volcano (Red Sea, Yemen) activity update (Volcano Discovery, Oct 2, 2013)
  7. ↑  Jebel Zubair volcano (Red Sea, Yemen) activity update, Oct 11, 2013
  8. ↑  Jebel Zubair (Red Sea, Yemen): new island, current activity unknown (Volcano Discovery, Nov 3, 2013)
  9. ↑ Oskin, Becky; SPACE.com (May 30, 2015).  "Red Sea Parts for 2 New Islands". Scientific American. Retrieved 2015-07-31.
  10. ↑  Diving in Al Zubair group of islands
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Zübeyr_adaları&oldid=4160720"