Qutlu Musa türbəsi: Redaktələr arasındakı fərq
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
| Sətir 35: | Sətir 35: | ||
'''Qutlu Musa türbəsi''' və ya '''Xaçındərbətli türbəsi''' — [[Azərbaycan]]da tarixi abidə. |
'''Qutlu Musa türbəsi''' və ya '''Xaçındərbətli türbəsi''' — [[Azərbaycan]]da tarixi abidə. |
||
[[Kür]]-[[Araz]] çayları arasındakı inşaat, xüsusilə [[XIV əsr]]in başlanğıcında daş türbələrin geniş şəkildə yayılması ilə əlamətdardır. Bu abidələrdən biri nadir təsadüf edilən səciyyəyə malik türbədir. [[Ağdam]] rayonunun [[Xaçındərbətli]] kəndində yerləşən bu abidə nisbətən alçaq bir kürsülük üzərində yüksələn səkkizbucaqlı piramidaşəkilli günbəzlə örtülüdür. Bu abidənin əsas məziyyəti onun həcmində deyil, bu ənənəni quruluşun özünəməxsus bir |
[[Kür]]-[[Araz]] çayları arasındakı inşaat, xüsusilə [[XIV əsr]]in başlanğıcında daş türbələrin geniş şəkildə yayılması ilə əlamətdardır. Bu abidələrdən biri nadir təsadüf edilən səciyyəyə malik türbədir. [[Ağdam]] rayonunun [[Xaçındərbətli]] kəndində yerləşən bu abidə nisbətən alçaq bir kürsülük üzərində yüksələn səkkizbucaqlı piramidaşəkilli günbəzlə örtülüdür. Bu abidənin əsas məziyyəti onun həcmində deyil, bu ənənəni quruluşun özünəməxsus bir şəkildə həll edilməsidir. |
||
[[Şəkil:Stamp of Azerbaijan 752.jpg|left|200px]] |
[[Şəkil:Stamp of Azerbaijan 752.jpg|left|200px]] |
||
Xaçındərbətli abidəsində yeraltı hissənin varlığı onun qülləvari türbələr qrupuna daxil edilməsinə əsas verən başlıca bir əlamətdir. |
Xaçındərbətli abidəsində yeraltı hissənin varlığı onun qülləvari türbələr qrupuna daxil edilməsinə əsas verən başlıca bir əlamətdir. |
||
| Sətir 48: | Sətir 48: | ||
== İstinadlar == |
== İstinadlar == |
||
{{İstinad siyahısı}} |
|||
* M. Hüseynov, L. Bretaniçski, A. Salamzadə - Azərbaycanın memarlıq tarixi, [[Moskva]] [[1963]] |
|||
== Həmçinin bax == |
|||
{{Azərbaycan türbələri}} |
{{Azərbaycan türbələri}} |
||
17:32, 4 iyun 2018 tarixindəki versiya
| Qutlu Musa türbəsi | |
|---|---|
| Sarı Musa türbəsi | |
 | |
 | |
| 40°01′58″ şm. e. 46°49′01″ ş. u. | |
| Ölkə |
 Azərbaycan |
| Şəhər | Ağdam |
| Yerləşir | Xaçındərbətli kəndi |
| Memar | Ustad Şahbənzər |
| Tikilmə tarixi | 1314 |
| Üslubu | Arran memarlıq məktəbi |
| İstinad nöm. | 5 |
| Kateqoriya | Türbə |
| Əhəmiyyəti | Dünya əhəmiyyətli |
|
|
|
Qutlu Musa türbəsi və ya Xaçındərbətli türbəsi — Azərbaycanda tarixi abidə.
Kür-Araz çayları arasındakı inşaat, xüsusilə XIV əsrin başlanğıcında daş türbələrin geniş şəkildə yayılması ilə əlamətdardır. Bu abidələrdən biri nadir təsadüf edilən səciyyəyə malik türbədir. Ağdam rayonunun Xaçındərbətli kəndində yerləşən bu abidə nisbətən alçaq bir kürsülük üzərində yüksələn səkkizbucaqlı piramidaşəkilli günbəzlə örtülüdür. Bu abidənin əsas məziyyəti onun həcmində deyil, bu ənənəni quruluşun özünəməxsus bir şəkildə həll edilməsidir.
Xaçındərbətli abidəsində yeraltı hissənin varlığı onun qülləvari türbələr qrupuna daxil edilməsinə əsas verən başlıca bir əlamətdir.
Abidənin istər daxili səthlərinin, istər daxilindəki günbəzin və istərsə də xarcindəki səthlərin işlənməsi binaya təkrarolunmaz bir fərdi xüsusiyyət verir. Xaçındərbətli abidəsinin giriş qapısı üzərindəki kitabə, onun 1314-cü ildə ustad Şahbənzər tərəfindən Musa oğlu Kutlunun məzarı üzərində tikildiyini göstərir. Xaçındərbətli abidəsinin ən zəngin hissəsini giriş səthinin memarlığı və onun daxili günbəzinin stalaktitli quruluşu təşkil edir. Xarici səthlər çox da dərin olmayan batıqlarla işlənmiş və bu batıqların yuxarı hissəsi tağlara bağlanmışdır.
Xaçındərbətli abidəsinin ümumi kompozisiya görünüşündə əhəmiyyətli bir ünsür də onun piramida şəkilli günbəzinin üzlüyünü təşkil edən daş tavalardan düzəldilmə örtükdür.
Xaçındərbətli abidəsinin giriş səthində və daxilində olan heyvan təsvirləri də son dərəcə diqqəti cəlb edir. Onların içərisində vəhşi heyvan təsvirləri xüsusilə qeyd olunmalıdır. Azərbaycan memarlığı abidələri içərisində bu təsvirləri xatırladan nümunələr Bakıda, Bayıl qalasının (XIII əsr) üzərində də var.
Xaçındərbətli abidəsinin daxili stalaktit biçimli günbəzi Şirvan memarlığının daşdan oyma stalaktit kompozisiyalarını xatırladır.
_2.jpg)
