Kristal qəfəslər: Redaktələr arasındakı fərq
| Sətir 22: | Sətir 22: | ||
{{İstinad siyahısı}} |
{{İstinad siyahısı}} |
||
== Həmçinin bax == |
== Həmçinin bax == |
||
* [[Miller indeksləri]] |
|||
== Xarici keçidlər == |
== Xarici keçidlər == |
||
*{{Cite journal|last=Bravais|first= A. |year=1850|title= Mémoire sur les systèmes formés par les points distribués régulièrement sur un plan ou dans l'espace|trans-title=Memoir on the systems formed by points regularly distributed on a plane or in space|journal= J. Ecole Polytech.|volume= 19|pages= 1–128|ref=harv|postscript=<!--None-->}} (English: Memoir 1, Crystallographic Society of America, 1949.) |
*{{Cite journal|last=Bravais|first= A. |year=1850|title= Mémoire sur les systèmes formés par les points distribués régulièrement sur un plan ou dans l'espace|trans-title=Memoir on the systems formed by points regularly distributed on a plane or in space|journal= J. Ecole Polytech.|volume= 19|pages= 1–128|ref=harv|postscript=<!--None-->}} (English: Memoir 1, Crystallographic Society of America, 1949.) |
||
11:10, 14 iyun 2018 tarixindəki versiya
Kristal qəfəsləri —Kristal qəfəsinin düyünlərində hansı hissəciklərin yerləşməsindən asılı olaraq 4 tir- ion, atom, molekul və metal kristal qəfəsi olur.
İon kristal qəfəsləri
Düyünlərində ion rabitələrlə birləşmiş müsbət və mənfi yüklü ionlar olan kristal qəfəslərinə ion kristal qəfəsləri deyilir. İon kristal qəfəsli birləşmələrin tipik nümayəndələri duzlardır. Məsələn, natrium-xloridin kristal qəfəsi kub şəklindədir və onun düyünlərində müsbət yüklü natrium və mənfi yüklü xlorid ionları yerləşir. İon birləşmələrində ionlar arasındakı cəzbetmə qüvvələri yüksək olduğundan, bu maddələr nisbətən çətinəriyən, az uçucu və müəyyən bərklikdə olur.
Atom kristal qəfəsləri
Düyün nöqtələrində bir-birilə kovalent rabitələrlə əlaqələnmiş atomlar olan kristal qəfəsinə atom kristal qəfəsləri deyilir. Atom kristal qəfəsi olan maddələrə B, C (almaz, qrafit), Si, SiO2 (kvars), SiC, qara və qırmızı fosforu misal göstərmək olar. Bu maddələrin əksəriyyəti çox bərk olur və onlar üçün yüksək ərimə temperaturu xarakterikdir.
Molekul kristal qəfəsləri
Düyün nöqtələrində molekullar olan kristal qəfəslərinə molekul kristal qəfəsləri deyilir. Molekulyar maddələr molekul tipli kristal qəfəsi əmələ gətirir. Qeyri-polyar kovalent rabitəli maddələrin (H2, N2, O2, F2, Cl2, Br2, J2, P4, S8 və s) molekul kristal qəfəslərində molekullararası rabitəni yalnız zəif molekullararası qüvvələr yaradır. Buna görə də onların ərimə temperaturları çox aşağı olur. Polyar kovalent rabitəli maddələrin (HF, HCl, HBr, HJ, SO2, CO2, H2S, CH4, NH3, H2SO4, H3PO4 və s.) kristal qəfəslərində düyünlər arasında həm molekullararası qüvvələr, həm də elektrostatik cazibə qüvvələri təsir göstərir. Ona görə də bu maddələrin ərimə temperaturu ion kristal qəfəsli birləşmələrinkindən aşağı, qeyri-polyar kovalent rabitəli molekul kristal qəfəsi olan birləşmələrinkindən isə yuxarı olur. P4, İ2, S8, HPO3, H4P2O7, H3BO3, fenollar, karbohidratlar və s. adi şəraitdə molekul kristal qəfəs əmələ gətirir.
Metal kristal qəfəsləri
Düyünlərində bir-birilə ümumiləşmiş elektronlarla əlaqələnmiş ayrı-ayrı atomlar və ya metal ionları olan kristal qəfəslərinə metal kristal qəfəsləri deyilir. Metallar (Na, Ca, Fe, Al, Cu və s.) və bir çox ərintilər metal kristal qəfəsi əməıə gətirir. [1]
İstinadlar
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Bravais, A. "Mémoire sur les systèmes formés par les points distribués régulièrement sur un plan ou dans l'espace" [Memoir on the systems formed by points regularly distributed on a plane or in space]. J. Ecole Polytech. 19. 1850: 1–128. (English: Memoir 1, Crystallographic Society of America, 1949.)
- Hahn, Theo, redaktor International Tables for Crystallography, Volume A: Space Group Symmetry. A (5th). Berlin, New York: Springer-Verlag. 2002. doi:10.1107/97809553602060000100. ISBN 978-0-7923-6590-7.